سال اولین‌ها

سال ۸۶ را می‌توان در عرصه سیاست خارجی کشورمان، سال رکورد‌‌دار اولین‌ها نام داد؛ چرا که بسیاری از تحولات و تحرکات دیپلماتیک مرتبط با کشورمان برای اولین بار بود که رخ می‌داد.
شاید علت این امر را بتوان در تدبیر سیاستگذاران کشور در مقابله با تلاش برخی کشورها برای منزوی کردن ایران جستجو کرد. در سال ۸۶ سفارت برخی کشورها برای اولین بار در تهران گشوده شد و ارتباط‌ها با برخی کشورها تقویت شد. احمدی نژاد اولین رییس‌جمهوری ایران بود که به کشور اکوادور سفر کرد. البته به طور مشخص تقویت روابط با آن سوی آتلانتیک البته در آمریکای جنوبی بسیار مورد توجه احمدی نژاد بوده است. در همین سال احمدی نژاد به نیکارا‌گوئه رفت و با دانیل اورتگا دیدار کرد. اورتگا نیز این دیدار را با سفر به تهران پاسخ گفت. سال ۸۶ سال خوبی برای دو دوست ضد آمریکایی، هوگو چاوز و محمود احمدی‌نژاد بود. چاوز برای هفتمین بار سفر به تهران را تجربه کرد و برای سومین بار احمدی‌نژاد را در کاراکاس در آغوش کشید.
رییس‌جمهوری روسیه برای اولین‌بار در این سال به تهران آمد. ولادیمیر پوتین پس از آنکه در سعدآباد مورد استقبال گرم احمدی‌نژاد قرار گرفت، در نشست سران کشورهای حاشیه‌ای دریای خزر شرکت کرد. گرچه برخی منتقدان به سکوت رییس‌جمهوری ایران در برابر سخنان زیاده‌خواهانه برخی حاضران اعتراض کردند، با این وجود بیانیه پایانی نشست با تاکید بر حفظ حقوق همه کشورهای حاشیه خزر، نظر ایران را تامین کرد. پوتین اولین رییس‌جمهوری بود که در خیابان ملل متحد و در مقابل ساختمان شماره ۳ وزارت خارجه که نمای آن برگرفته از کاخ کهن تخت جمشید است، بدرقه رسمی شد.
پوتین گرچه در سفر خود به تهران قولی درباره سرانجام پروژه احداث نیروگاه اتمی در جنوب ایران نداد، اما حدود یک ماه پس از سفر او به تهران، اولین نشانه‌های امیدوار‌‌کننده از راه‌اندازی قریب‌الوقوع نیروگاه بوشهر آشکار شد. روسیه در اواخر آذر ماه به طور غیر منتظره‌ای پروسه تحویل سوخت به ایران را آغاز کرد. گرچه بر اساس برنامه ارسال ۸۰ تن سوخت اولیه نیروگاه و تجهیزات جانبی به دو ماه زمان نیاز داشت، این میزان اورانیوم اورانیوم با غنای ۶/۱ تا۶/۳ ظرف کمتر از شش هفته در اختیار ایران قرار گرفت. بر اساس قرارداد، فاز اول نیروگاه هسته‌ای بوشهر شش ماه پس از تحویل سوخت آن آغاز خواهد شد. در سال ۸۶ برای اولین بار رییس‌جمهوری ایران به امارات عربی متحده سفر کرد و محمد بن راشد آل مکتوم، اولین رییس دولت اماراتی شد که در تهران مورد استقبال قرار گرفت. احمدی نژاد پس از آنکه دیک چنی به سفر خود به کشورهای جنوبی خلیج فارس پایان داد، راهی امارات شد. معاون بوش به منطقه آمده بود ایران هراسی را ترویج کند و هدف رییس‌جمهوری ایران جلب اعتماد همسایگان عرب بود. سفر نخست وزیر امارات به تهران نیز چندی پس از آن صورت گرفت که وی در صحراهای شبه جزیره، از جورج بوش پذیرایی کرد.
احمدی نژاد در سفر به امارات، باز هم نام خود را به عنوان اولین ثبت کرد. او در پاسخ به خبرنگاری که از او درباره رابطه ایران و مصر سوال کرد، گفت که بسیار مایل به برقراری مجدد رابطه میان تهران و قاهره است و حتی اگر مقام‌های مصری نیز تمایل مشابهی داشته باشند، وی دستور خواهد داد که همان شب سفارت ایران در قاهره آغاز به کار کند. این اولین بار بود که شخصی در مقام رییس‌جمهوری ایران با این صراحت از تمایل به برقراری رابطه با مصر سخن می‌گفت؛ گو‌اینکه این صراحت، انتقاداتی را نیز در پی داشت. پس از این لاریجانی سفری غیر رسمی به مصر داشت و با مقام‌های مصری دیدار و گفت‌و گو کرد. حداد عادل نیز که برای شرکت در یک اجلاس بین‌المللی به قاهره سفر کرده بود، با حسنی مبارک، رییس‌جمهوری مصر دیدار و گفت‌و گو کرد. بازدید این ملاقات‌ها هنوز انجام نشده است.
در سال ۸۶ برای اولین بار رییس‌جمهوری ایران در نشست سران گروه همکاری خلیج فارس شرکت کرد. گرچه انتقادات زیادی به این اقدام احمدی نژاد وارد می‌شود، اما وی همواره از تصمیم خود به شرکت در نشست کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به شدت دفاع می‌کند. و سرانجام برای اولین بار در سال ۸۶، نمایندگان ایران و آمریکا به صورت رسمی با هم دیدار و گفت‌و گو کردند. پیش از این نیز دیدارهای غیر علنی میان دیپلمات‌های دو کشور به عنوان نمونه در مورد افغانستان صورت می‌گرفت؛ اما این اولین تماس رسمی دو کشور بود. البته به نظر می‌رسد در سال ۸۶ دیدارهای غیر رسمی نیز رخ داده است. یک نمونه آن که فاش شد، گفت‌و گوی زلمای خلیل‌زاد، نماینده ایالات متحده در سازمان ملل با منوچهر متکی،‌ وزیر امور خارجه ایران بود. خلیل‌زاد که گویا خاطره خوشی از ملاقات با ایرانی‌ها دارد، به دلیل برقراری این تماس در واشنگتن مواخذه شد. یک بار نیز امکان گفت‌و گویی کوتاه میان وزرای خارجه ایران و آمریکا با طراحی دیپلمات‌های عرب در حاشیه نشست کشورهای همسایه عراق در شرم‌الشیخ مصر فراهم شد؛ اما وقتی منوچهر متکی متوجه شد که ترتیب نشستن میهمانان به دور میز شام به گونه‌ای تعیین شده است که او رودرروی کاندولیزا رایس قرار گیرد، به بهانه پوشش نامناسب نوازنده ویولن، ضیافت شام را ترک کرد.

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد