زندگی و مرگ پیتر سلرز - THE LIFE AND DEATH OF PETER SELLERS

سال تولید : ۲۰۰۴
کشور تولیدکننده : انگلستان و آمریکا
محصول : سایمن بوسانکت
کارگردان : استیون هاپکینز
فیلمنامه‌نویس : کریستوفر مارکس و استیون مک‌فیلی (نمایشِ تلویزیونی) برمبنای کتابی نوشتهٔ راجر لوئیس
فیلمبردار : پیتر لوی
آهنگساز(موسیقی متن) : ریچارد هارتلی
هنرپیشگان : جفری راش، شارلیز ترون، امیلی واتسن، جان لیتگو، میریام مارگولیس، پیتر وون، سونیا آکویینو، استیون فرای، نایجل هیورز و استنلی توتچی
نوع فیلم : رنگی، ۱۲۲ دقیقه


لندن، اوایل دههٔ ۱۹۵۰. ̎پیتر سلرزِ̎ بازیگر (راش)، در سری برنامه‌های کمدی رادیو بی‌بی‌سی، ̎گون شو̎ شرکت می‌کند ولی به اصرار و تشویقِ مادر جاه‌طلبش، ̎پگ̎ (مارگولیس) آرزوی ستارهٔ سینما شدن به سرش افتاده است. او که مسئولانِ انتخابِ بازیگر، مدام دست رد به سینه‌اش می‌زنند، حقه‌ای می‌زند و در نقشی ظاهر می‌شود که بازیگر مسن‌تری را می‌طلبیده است. از آن‌جا به بعد، در سری فیلم‌های کمدیِ موفقی بازی می‌کند که برایش ثروت و جایگاه ستاره‌ای به ارمغان می‌آورد. در سال ۱۹۶۰ در فیلم ̎زن میلیونر̎، ̎پیتر سلرز̎ در مقابل ̎سوفیا لورن̎ (آکویینو) بازی می‌کند و به شدت شیفتهٔ ̎لورن̎ می‌شود. او به همسرش، ̎آن̎ (واتسن) و دو فرزندشان اعلام می‌کند که خیال دارد با ̎لورن̎ ازدواج کند ولی ستارهٔ ایتالیائی، خیلی خشک، پیشنهادش را رد می‌کند. ̎آن̎، ̎سلرز̎ را ترک می‌کند. ̎سلرز̎ که به خشم آمده، اسباب و اثاثیهٔ آپارتمان‌شان را خرد می‌کند. ̎سلرز̎ که به افسردگی روحی مبتلا شده به ̎موریس وودرافِ̎ پیش‌گو (فرای) مراجعه می‌کند. ̎بلیک ادورازِ̎ کارگردان (لیتگو)، او را برای ایفای نقش ̎بازرس کلوزو̎ در ̎پلنگ صورتی̎ انتخاب می‌کند. هنرنمائی ̎سلرز̎ حضور ̎دیوید نیون̎ (هیورز)، بازیگر نقش اصلی را به دست فراموشی می‌سپارد و از ̎سلرز̎ ـ که از بازی خود بیزار است ـ ستاره‌ای بین‌المللی می‌سازد. ̎استنلی کوبریک̎ (توتچی) در ̎دکتر استرنج‌لاو̎، چند نقش متفاوت به او می‌سپارد. او که توصیه‌های ̎وودرافِ̎ پیش‌‌گو را بد تعبیر کرده با ̎بریت اکلند̎ (ترون) نوستارهٔ سوئدی رابطه برقرار می‌کند و شش هفته پس از ازدواج‌شان، دچار سکتهٔ قلبی می‌شود. ̎سلرز̎ که می‌خواهد او را به‌عنوان بازیگر، جدی بگیرند، سعی می‌کند در ̎کازینو رویال̎ ـ هجویه‌ای از فیلم‌های ̎جیمز باند̎ ـ نقش ̎باند̎ را جدی بازی کند ولی نتیجه، افتضاح می‌شود، ̎پگ̎ می‌میرد. ̎اکلند̎ به خاطر زندگی بلاتکلیف و رفتار زشت ̎سلرز̎، به هم‌راه دخترشان، او را ترک می‌کند. ̎سلرز̎ وامی‌دهد و در تعدادی فیلم پیش‌پاافتاده بازی می‌کند ولی سرانجام موفق می‌شود به پروژه‌ای که سال‌ها دنبالش بوده جامهٔ عمل بپوشاند و در حضور (۱۹۷۹) هنرنمائی کند. او در سال ۱۹۸۰ می‌میرد.
● این محصول شبکهٔ HBO را هم می‌توان در ردهٔ فیلم‌های سرگذشت‌نامه‌ای اخیر هالیوود ارزیابی کرد، که البته پیروی قراردادهای موج جدید این فیلم‌ها می‌کوشد تصویری همه‌جانبه (و نه یک‌سویه و صرفاً مثبت) از شخصیتی که زندگی‌اش را تصویر می‌کند، به‌دست دهد. این‌جا هم بنا به این قاعده قرار نبوده از ̎پیتر سلرز̎ تصویر شخصیتی دوست‌داشتنی نظیر شخصیت‌هائی که او روی پردهٔ سینما تجسم می‌بخشید، ارائه شود، و در عمل هم از این بابت خشم بسیاری از دوستداران کمدین فقید را برانگیخت. فیلم تقریباً نکته‌ای از زندگی خصوصی ̎سلرز̎ را ناگفته نمی‌گذارد، از رابطهٔ اودیپی و غریب او با مادرش، ̎پگ̎ که عدم اعتماد به نفس او در طول زندگی‌اش (حتی در اوج شهرت و موفقیت) و شخصیت ضعیف، کم‌رنگ و تأثیرپذیرش (که بنا به برداشت فیلم‌سازی مثل استنلی کوبریک، او اصلاً به واسطهٔ همین ویژگی به راحتی می‌توانست در قالب‌ اشخاص دیگر ظاهر شود و مثلاً در فیلمی مثل دکتر استرنج‌لاو سه نقش متفاوت را ایفا کند)، ریشه در آن داشتند، گرفته تا چهار بار ازدواج ناموفقش، دلبستگی ناگهانی و بی‌سرانجام او به سوفیا لورن، هم‌بازی‌اش در زن میلیونر (آنتونی اسکوییت، ۱۹۶۰)، اِعمال خشونت نسبت به همسر دومش، بریت اکلند، اعتقادات و باورهای خرافی او و رابطهٔ مریدانه‌اش با موریس وودرافِ پیش‌گو (به اعتقاد بسیاری شارلاتانی که از باور کسانی مثل سلرز به خودش بهرهٔ فراوان می‌برد) و ...، همه و همه در فصول مختلف فیلم مجال طرح می‌یابند. فیلم‌ساز با استفاده از شگردهای نوین فاصله‌گذاری، در صحنه‌هائی که سلرز روبه دوربین سخن می‌̎وید یا نقش مادرش و دیگر شخصیت‌های درون فیلم را ایفا می‌کند، می‌کوشد مخاطبان را هرچه بیشتر از شخصیت اصلی دور سازد، تا امکان برخوردی بی‌طرفانه، از جهات و دیدگاه‌های مختلف با او را فراهم کند. با این همه در موفقیت فیلم در ارائهٔ تصویری ناشناخته و به کلی متفاوت از چهره‌ای مثل سلرز، راش سهمی مهم‌تر از سایر عوامل، حتی کارگردان دارد. این نقش‌آفرینی او را هم به جمع شخصیت‌های تاریخی که او با ظرافت و رعایت دقت و امانت در جزئیات زندگی خصوصی‌شان ایفا کرده، باید افزود، شخصیت‌هائی چون تروتسکی در فریدا (جولی تیمور، ۲۰۰۲) و مارکی دوساد در قلم‌پرها (فیلیپ کافمن، ۲۰۰۰). او این‌جا علاوه‌بر ایفای نقش سلرز، با مهارتی مثال‌زدنی نقش‌های ایفا شده توسط او از جمله سه نقش دکتر استرنج‌لاو را بازآفرینی می‌کند. سایر بازیگران هم هریک نقشی در پُررنگ ساختن وجهی از این شخصیت دارند. از ترون که با وجود شباهت ظاهری‌اش به اکلند، به خاطر لهجهٔ سوئدی مصنوعی‌اش در این نقش پذیرفتنی نیست تا واتسن که حضوری تأثیرگذار در نقش همسر اول بردبار و مداراجوی سلرز، ̎آن̎ (به اعتقاد بسیاری تنها عشق واقعی زندگی او) دارد، و تا توتچی و لیتگو در نقش‌های استنلی کوبریک و بلیک ادواردز، فیلم‌سازانی که نقشی عمده در شکل بخشیدن به شخصیت سینمائی سلرز داشتند، به ویژه ادواردز که با سپردن نقش ̎بازرس کلوزو̎ی دست‌وپاچلفتی به این بازیگر، او را جاودانه ساخت. با این همه باید امتیازی ویژه برای نوستارهٔ ایتالیائی، آکویینو در نظر گرفت که در فیلم در نقش سوفیا لورن ظاهر می‌شود.