شستن دست‌ها، یک روش ساده برای پیشگیری از عفونت

شستن دست‌ها یک عادت ساده است که به کمترین میزان آموزش نیاز دارد و تجهیزات خاصی لازم ندارد. این کار هنوز بهترین راه برای جلوگیری از بیمار شدن است. آیا شما مزیت‌های بهداشت خوب ست و اینکه چه موقع و چگونه دست‌های خود را به‌طور صحبح بشوئید، می‌دانید؟
● خطرهای نشستن دست‌ها
با توجه به مزیت‌های ثابت شده برای شستن دست‌ها، بسیار یاز مردم این عادت را به دفعه‌هائی که باید، انجام نمی‌دهند. در طول روز، میکروب‌های زیادی از راه‌های مختلف، روی دست شما جمع می‌شوند مانند: تماس مستقیم با مردم، سطح‌های آلوده، غذاها، حتی حیوانات و فضولات آنها. اگر شما دست‌های خود را به حد کافی نشوئید، می‌توانید با این میکروب‌ها از طیق تماس دست به دست منتشر می‌شوند از جمله سرماخوردگی، آنفولانزا، اختلال‌های دستگاه گوارشی و ... بعضی افراد مبتلا به آنفولانزا، به‌ویژه سالمندان و کسانی که به بیماری‌های مزمن مبتلا هستند، به راحتی ممکن است دچار ”پنومونی“ (ذات‌الریه) نشوند. ترکیب آنفولانزا و ذات‌الریه هفتمین علت منجر به مرگ در میان آمریکائی‌ها است. بهداشت ناکافی دست به پیدایش بیماری‌های مربوط به غذا مانند حصبه و ... نیز کمک می‌کند.
● تکنیک‌های صحیح شستن دست
تکنیک‌های خوب نشستن دست، شامل شستن دست‌ها با صابون‌ و آب با استفاده از یک پاک‌کننده یا پایهٔ الکلی است. دستمال‌های ضدمیکروبی نیز به اندازهٔ آب و صابون‌های ضدباکتری، در سال‌های اخیر به‌طور فزاینده‌ای مشهور شده‌اند. هر چند این صابون‌ها از شست‌وشوی منظم با آب و صابون معمولی مؤثرتر نیستند. زیرا ممکن است به توسعهٔ باکتری‌های ماقوم به مواد ضدباکتری محصول منجر شده و کشتنمیکروب را در آینده (به‌دلیل مقاومت ایجاد شده) سخت‌تر کنند. بنابراین، شست‌وشو با صابون به‌طور منظم، عالی است. مالش دست‌ها با صابون ضدمیکروبی یا معمولی و آبکشی آنها با آب، باکتری‌ها را از دست‌های شما رها و دور می‌کند.
● شستن صحیح دست با آب و صابون
نکته‌های زیر ار در شست‌وشو با آب و صابون رعایت کنید:
▪ دست‌های خود را با آب جاری و گرم خیس کنید و صابون مایع یا جامد استفاده نمائید.
▪ دست‌هایتان را محکم و با شدت به مدت دست کم ۱۵ ثانیه به هم بمالید.
▪ همهٔ سطح‌های دست‌ها از جمله پشت دست‌ها، مچ‌ها، بین انگشت‌ها و زیر ناخن‌ها را به‌طور کامل مالش دهید.
▪ به‌خوبی آبکشی کنید.
▪ دست‌ها را با یک حولهٔ تمیز با یکبار مصرف خشک کنید.
● استفاده صحیح از یک پاک‌کننده الکلی
پاک‌کننده‌های دست با پایهٔ الکلی که به آب نیاز ندارند، یک چارهٔ عالی برای شستن دست‌ها، به‌ویژه هنگامی است که آب و صابون در دسترس نمی‌باشد. این محصول‌ها در کُشتن باکتری‌ و ویروس‌هائی که باعث بیماری هستند، مؤثرتر از آب و صابون بوده و حاوی عنصرهائی هستند که به پیشگری از خشکی پوست نیز کمک می‌کنند. همهٔ پاک‌کننده‌های دست مانند هم نیستند، برخی از آنها حاوی الکل نمی‌باشند. فقط از محصول‌های پایه الکلی استفاده نمائید. حدود نصف قاشق چایخوری از محصول را به کف دست خود بمالید و دست‌هایتان را به یکدیگر مالش دهید. تا همه سطح‌های دست‌هایتان را بپوشاند و اینکار را آنقدر ادامه دهید تا دست‌ها به‌طور کامل خشک شود. اگر آلودگی و کثیف بودن دست‌ها به وضوح قابل دیدن است، شستن با آب و صابون نسبت به یک پاک‌کننده برتری دارد.
● چه موقع باید دست‌های خود را بشوئیم؟
اگرچه حفظ دست‌ها بدون میکروب غیرممکن است، اما شستن دست‌های شما برای محدود کردن انتقال باکتری، ویروس و میکروب‌های دیگر، ضروری است؛
▪ بعد از رفتن به دستشوئی
▪ بعد از تماس با حیوانات و فضولات آنها
▪ قبل و بعد از آماده کردن غذا، به‌ویژه قبل و بعد از دستکاری گوشت خام، ماهی یا مرغ
▪ قبل از غذا خوردن
▪ بعد از سرفه یا عطسه به داخل دست‌ها
▪ قبل و بعد زا درمان زخم یا بریدگی‌ها
▪ قبل و بعد از تماس با یک بیمار یا مصدوم
▪ بعد از دست زدن به کیسه زباله
▪ قبل از وارد کردن یا درآوردن لنزهای تماسی
● شستن دست‌ها در کودکان
شما می‌توانید با پافشاری برای شستن دست‌ها به‌طور صحیح و به دفعه‌های لازم، به کودکان خود کمک کنید از بیمار شدن، جلوگیری کنند. برای اینکه کودکان عادت کنند، با نمونه به آنها آموزش دهید؛ همراه بچه‌ها دست‌هایتان را بشوئید و به‌نحوه شست‌وشوی آنها نظارت کنید.
یادآوری‌کننده‌های شستن دست را هم سطح چشم کودکان قرار دهید، برای نمونه یک جدول کنار دستشوئی قرار دهید تا کودکان هر بار که دست‌هایشان را می‌شویند، در آن علامت بزنند. برای اینکه به مدت کافی دست‌هایشان را بشویند، از آنها بخواهید هنگام نشستن دست‌ها، آواز الفبا (الف،ب، پ، ت) یا تولدت مبارک و .. را بخوانند. این کار برای کودکانی که در شستن دست عجله می‌کنند، می‌تواند مفید باشد. کودکان نیز می‌توانند از پاک‌کننده‌های الکلی استفاده کنند، البته با نظارت بزرگترها، مطمئن شوید که پاک‌کننده به‌طور کامل خشک شود (قبل از اینکه کودک به چیزی دست بزند) این امر از خوردن الکل به دلیل تماس دست یا دهان جلوگیری می‌کند. ظرف پاک‌کننده را بعد از مصرف در جای امن نگهداری کنید.
شستن دست به‌ویژه برای کودکانی که در مراکز مراقبت روزانه (مهدکودک‌ها) حضور دارند، مهم است این بچه‌ها در معرض خطر بیشتری برای ابتلاء به بیماری‌های گوارشی هستند که می‌توانند به آسانی به اعضاء خانواده و دیگران در جامعه گسترش دهند. برای حفاظت سلامت کودک خود مطمئن شوید. مهد کودک به بهداشت صحیح، شامل شست‌وشوی مکرر دست یا استفاده از پاک‌کندهٔ الکلی اهمیت می‌دهد. از آنها بخواهید که کودکان را تشویق نمایند. تا در طول روز، چندین بار دست‌هاشان را بشویند نه فقط قبل از غذا و مطمئن شوید که دستشوئی به حد کافی برای استفاده کودک پائین باشد یا اینکه از زیرپائی استفاده شود.
● یک روش ساده برای سالم ماندن
شستن دست‌ها وقت و تلاش زیادی نمی‌خواهد اما مزیت‌های زیادی جهت پیش‌گیری از بیماری به همراه دارد از همین امروز تصمیم بگیرید برای کمک به حفظ سلامت خود و دیگران با این عادت بهداشتی سازگار شوید.

ماهرخ گلچین
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی

منبع : مجله شادکامی و موفقیت