کودک آزاری والدین

نیمه دوم قرن بیستم را می‌توان با شجاعت و افتخار، عصرکودکان نامید. بقای جامعه با اطفال است و برای اینکه جامعه به رشد و تعالی برسد باید طفل ، ‌تربیت وبرای زندگی عادی واجتماعیآماده شود. شخصیت کودک درخانواده تکوین می یابد و هر خانواده زیر بنای ساختمان فکری نونهالا‌ن را تشکیل می دهد. درعصرما که مهمترین دستاورد ملت ها در جهت حمایت ازحقوق کودک،‌دستیابی به کنوانسیون حقوق کودک است به رغم تدوین قوانین متعدد در سطح بین‌الملل، برای حمایت و جلوگیری از تضییع حـقـوق کـودکـان‌،‌ هـمـچـنان درسراسر دنیا شاهد برخوردهای نامعقول و غیرمنطقی با کودکان هستیم.
کودکان، آسیب‌پذیرتراز سایرافراد جامعه هستند. این آسیب‌پذیری به علل مختلف ازجمله کوچکی، معایب مادرزادی، ‌بیماری ها، عدم تطابق با محیط و نیز عدم قدرت اندیشیدن وتشخیص بد و خوب است. وقتی کودکی مورد آزار قرارمی‌گیرد ازنظر روحی وجسمی با مشکلا‌تی روبه رو می‌شود که درآینده گریبانگیر خود وجامعه‌اش خواهد بود و درنتیجه مردان وزنان شایسته‌ای که باید برای فردای بهتر جهت امور مملکت تربیت شوند ، ‌به‌وجود نمیآیند، ‌فقدان چنین افرادی ، ‌خانواده ودرنتیجه جامعه را به خطر می‌اندازد. هرنوع رفتاری که توسط بزرگسالا‌ن نسبت به کودک به صورت غیرتصادفی صورت گیرد و به نوعی به سلا‌مت جسمی و روانی او آسیب برساند کودک آزاری محسوب می‌شود.
● انواع کودک آزاری
دریک تقسیم بندی می توان کودک آزاری را به انواع زیر تقسیم کرد:
۱) جسمی یا فیزیکی یا بدنی یعنی نوعی ازآزار که به جسم کودک آسیب وصدمه می رساند، مثل تنبیه بدنی،‌سوزاندن ، شکستن ، ‌بریدن و...
۲) عاطفی - روانی که کودک از لحاظ عاطفی آسیب می‌بیند؛ مثل توهین ،‌تحقیر ،خشونت کلا‌می و ....
۳) سوء استفاده ازکودک، مانند آزار جنسی که ترکیبی ازسوء استفاده جسمی و روانی اسـت،‌ همچنیـن سوء استفاده کاری، ‌سوء‌استفاده درتوزیع مواد مخـدرو...
۴) بی توجهی و غفلت که درآن نیازهای اساسی کودک نادیده گرفته می‌شود. دراین مورد آسیبی به کودک نرسیده ولی کاری که باید انجام می‌گرفته نگرفته است؛ مثل عدم توجه به خدمات بهداشتی ،‌تغذیه ،‌آموزش و... کودک
۵) کودک آزاری که ترکیبی ازهمه موارد فوق است و ازآن با عنوان کودک آزاری آموزشی یاد می‌شود، مانند رقابت شدید که خود، عاملی برای اضطراب است. دادن تکالیف زیاد ،آزارهای عاطفی، سرزنش، ‌توهین، ‌تنبیه بدنی ، ملا‌مت و... که از سوی مسئولا‌ن مدارس صورت می‌گیرد و با تاثیرات شدید روانی همراه است.
● علل پیدایش این پدیده اجتماعی
دلا‌یل به وجود آمدن کودک آزاری را می‌توان درسه بعد مورد مطالعه قرارداد:
اول خود طفل،‌دوم والدین (پدر و مادر) سوم کل خانواده.
۱) درقسمت اول مشکلا‌ت مربوط به خود طفل است که ممکن است عامل به وجود آمدن این پــدیـده بـاشـد. کـودکـان در هـرسـن، جـنـس وقـشـری درمعرض خطر کودک آزاری قرار می‌گیرند موارد مهمی که ممکن است مشکل کودک آزاری را برای طفل به وجود بیاورد ازاین قرار است:
۱) کودکان ناهنجار به ویژه دارای عقب افتادگی ذهنی و نقایص جسمانی ،‌بیشتر درمعرض خطر کودک آزاری قرار می‌گیرند
۲) کودکان سالمی که والدین، آنها را غیر طبیعی می‌دانند،‌ ازجمله کودکان کم رشد،‌بد خلق، خود خواه و کودکانی هستندکه سخت تربیت می‌شوند یا خیلی پرتحرکند معمولا‌مادران و مسئولا‌ن پرورشی با اینگونه کودکان به سختی ارتباط برقرار می کنند.
۳) کودکانی که زیاد گریه می‌کنند و شاکی و پرتوقع هستند ونیز کودکانی که با کوچکترین صدایی بیدار می شوند وبیقراری می کنند. ۴- کودکان ۳ تا ۵ ماهه که غالبا اولین فرزند ومعمولا‌ ناخواسته هستند.
۲) والدین ازهرقشر و درهرسنی ممکن است مرتکب کودک آزاری شوند، ولی در موارد زیرا مکان آن بیشتراست.
۱) والدین جوان (سن کم مادر و یا پدر ممکن است باعث بروز کودک آزاری گردد)
۲) والدینی که به بلوغ عاطفی نرسیده‌اند و نیز پدران و مادرانی که به تنهایی سرپرستی فرزند خو را برعهده دارند این حالت بیشتر درزنان مطلقه دیده می‌شود.
۳) والدینی که به سرگرمی‌ها و تفریحات فردی وجمعی از قبیل تلویزیون ، رادیو، سینما ، میهمانی و... دلبستگی شدید دارند و حاضر به چشم پوشی از‌آنها نیستند.
۴) پدران ومادران ناتنی که نتوانند کودک را مانند فرزندخود دوست بدارند.
۵) والدینی که دوران کودکی خوبی نداشته‌اند و غالبا خود مورد آزار و تنبیه بدنی قرارگرفته‌اند؛ واکنش‌های عاطفی این افراد معمولا‌ سطحی وافراطی است ومحبتی را که دردوران کودکی از آن محروم بوده‌اند از فرزندان خود انتظار دارند. چنانچه فرزند آنها نتواند توقعات عاطفی آنها را برآورده سازد،‌مورد خشم‌شدید پدر ومادر واقع می‌شود .
۶) افراد مهاجم و کسانی که زود به خشم میآیند.
۷) افرادی که شغل خود را ازدست داده و دچار بی پولی و استرس هستند.
۸) والدینی که فکر می‌کنند تنبیه کودک می‌تواند منجربه آموزش انضباطی او گردد
۹) مادرانی که به طور ناخواسته حامله شده ویا حاملگی‌های پی درپی داشته‌اند
۳) سومین قسمت مربوط به کل اعضای خانواده است که شامل موارد زیر می باشد:
۱) خــانــواده‌هــای شـلــوغ، پــرمـشـکــل و نــاسـازگـار،‌فـقـیـر و تـهـیـدسـت
۲) خانواده های طرد شده ازاقوام واجتماع
۳) داشتن ارتباط با همسایگانی که دارای مشکل اخلا‌قی هستند و نداشتن دوستان خوب خانوادگی
۴) خانواده های معتاد یا الکلی
۵) خانواده هایی که دارای ضریب هوشی پایینی هستند.
● سخن آخر : محیط رشد فرد می‌تواند شرایط را برای سلا‌متی یا عدم تعادل روانی او رقم بزند مثلی هست که می‌گوید کتک خورده بالا‌خره کتک خواهد زد. فردی که دوران کودکی نابسامانی را سپری کرده طبیعتا وجود تجربه‌های قبلی، تصاویر ذهنی بیمار گونه‌ای را نزد شخص برای تربیت آینده فرزندانش رقم خواهد زد. نکته دردناک وقابل اشاره درزمینه کودک آزاری این است که در آن بیشترین موارد کودک آزاری درخانواده‌ها ازسوی والدین اصلی کودک گزارش می‌شود که به دلیل مشخص نبودن محدوده تادیب و تنبیه ونامشخص بودن حدمتعارف درمواد قانونی مذکور، دست قاضی را درزمان لا‌زم برای صدرور حکم بسته ودست والدین غیرمسئول ونامهربان را برای اعمال خشونت درهرزمان بازگذاشته است. بجاست که ازمراجع قانونی درخواست شودکه با توجه به اختیارات قانونی، دستور اصلا‌ح قوانین و تنظیم لوایح قانونی که در شان خانواده می‌باشد را‌صادر کنند تا انشاءالله جامعه آینده ایران اسلا‌می با دستان توانمند فرزندانی که دارای جسم و روح سالم هستند ساخته شود.

منابع :
گینات. هایم . روابط بین والدین و کودکان .
ترجمه سیاوش سرتیپی. تهران.انتشارات اطلا‌عات، حسینی. ابوالقاسم. اصول بهداشت روانی. مشهد. دانشگاه مشهد ، ماسن .
پاول و همکاران. رشد شخصیت کودک.
ترجمه مهشید یاسایی. نشر مرکز، معتمدی.‌زهرا،‌رفتار با کودک. تهران. انتشارات لک لک .

منبع : روزنامه آفتاب یزد