IT یعنی فناوری اطلاعات

روز دوازدهم تیرماه ۱۳۸۴ برای جامعه فناوری اطلاعات ایران یك نقطه عطف تاریخی به شمار می آید. تاسیس سازمان نظام‌صنفی رایانه‌ای كشور كه امروز در آستانه دومین سالگرد تولد خود قرار دارد با هدف حمایت از پدیدآورندگان نرم افزار و همچنین نظم بخشی و ساماندهی به فعالیت‌های تجاری رایانه‌ای صورت گرفت و هم اكنون كه حدود ۷۰۰ روز از حیات این سازمان می گذرد، نقد و بررسی عملكرد آن می‌تواند نقش موثر و سازنده‌ای در تحقق اهداف اولیه شكل گیری آن و بهبود شرایط صنف داشته باشد.
اما نقد این سازمان و نحوه عملكرد مدیران نوك هرم آن بدون لحاظ كردن شرایط اقتصادی و سیاسی كشور و پیچیدگی روابط دولت با بخش خصوصی، نه تنها ممكن نیست بلكه می تواند باعث ایجاد نوعی توهم در قضاوت باشد. سازمان نظام‌صنفی رایانه‌ای، در شرایطی با حكم رئیس جمهور وقت تشكیل شد كه اجرای برنامه‌های توسعه فناوری اطلاعات در دولت خاتمی، فضای مساعد رشد و پویایی را پیش روی مدیران آن گشوده بود.
همراهی دولتمردان با روند توسعه IT در ایران كه بیشتر موهون تلاش‌ها و چانه‌زنی‌های نصرالله جهانگرد و برنامه معروف تكفای او بود، سازمان نوپای نظام‌صنفی رایانه‌ای را در مسیری قرار می‌داد كه بدون تردید، ادامه آن به تحولات شگرفی در حوزه فناوری اطلاعات كشور ختم می‌شد. اما از جایی كه می‌گویند: «همیشه در روی یك پاشنه نمی‌چرخد» پس از استقرار مردان دولت نهم و جا به جایی قدرت از كسی كه به او مرد اول IT ایرانی می‌گفتند به عبدالمجید ریاضی، آسمان IT ایرانی به تیرگی گرایید.
اولین تحفه مردان دولت نهم، الزام دستگاه‌های دولتی به هماهنگی با وزارت ICT برای خرید تجهیزات رایانه‌ای بود كه البته آخرین نمونه كم لطفی‌های دولت جدید به IT نبود. استمرار شرایط تازه باعث شد تا وضعیت و نحوه فعالیت سازمان نظام‌صنفی رایانه‌ای نسبت به آنچه كه در دولت هشتم در جریان بود، تغییرات زیادی را تجربه كند.
از این رو، شاید چندان هم بیراه نباشد كه عملكرد دوساله این سازمان را با لحاظ كردن شرایط موجود نقد كنیم و در عین حال از آنچه كه در پشت پرده IT ایرانی در جریان بوده و هست غافل نمانیم. آنچه مسلم است سازمان نظام‌صنفی رایانه‌ای به رغم تمام توانمندی‌ها و قابلیت‌های نهفته و بارز خود می‌توانست عملكردهای بسیار مطلوب‌تر از این داشته باشد.
با این حال نمی‌توان گفت ضعف عملكرد و یا انحراف‌های احتمالی از مسیر اصلی در روند فعالیت‌های سازمان صرفا ناشی از عملكرد سوء مدیران آن است، چرا كه در پشت صحنه تمام فعالیت‌های این سازمان غیردولتی، ده‌ها و صدها مانع كوچك و بزرگ ناپیدا وجود دارد.
با این وجود، به نظر می‌رسد مدیران سازمان نظام‌صنفی رایانه‌ای در پاره‌ای موارد، از امكان و توان كافی برای تحقق اهداف شكل گیری سازمان برخوردار بوده‌اند. ولی درگیری‌های پی‌در پی درون صنفی و چالش‌های بیرونی آن باعث شده‌اند تا عملكرد مطلوبی از خود نشان ندهد.
یكی از این موارد كه به نظر می رسد اشاره به آن ضروری است و از جایگاه بسیار و حیاتی در كاركرد صنفی سازمان برخوردار است شفاف‌سازی بازار ICT كشور و گردآوری آمار و اطلاعات تجاری این صنف است.
تردیدی نیست كه مدیریت فعالیت‌های بازار فناوری كه تغییرات لحظه به لحظه‌ای را تجربه می كند، بدون در اختیار داشتن اطلاعات و آمار به‌روز و واقعی كاری بسیار مشكل و خطرپذیر است. با این حال، سازمان نظام‌صنفی رایانه‌ای ظرف بیش از هفتصد روز فعالیت خود، هرگز به گردآوری و تولید آمار تجاری بازار فناوری ایران نپرداخت و این عنصر فوق‌العاده حیاتی برای بازار IT كشور را به دست فراموشی سپرد.
واقعیت این است كه صنف IT ایرانی به دلایل متعددی كه تمام اهالی صنف به آنها واقفند، در شرایطی بسیار نامساعد و پرخطر فعالیت می‌كنند و به ویژه ظرف یك‌سال گذشته با ریزش زیادی همراه بوده است. در حالی كه فقط اگر اطلاعات و آمار دقیق و به روز شده‌ای از میزان عرضه و تقاضا در بازار وجود داشت، به طور قطع تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های مدیران بخش خصوصی فناوری اطلاعات تا حد زیادی مبتنی بر واقعیت بود و مسلما میزان شكست‌های اقتصادی شركت‌ها و بنگاه‌های تجاری فعال در این حوزه نیز تا این اندازه نگران كننده نمی‌باشد.
اگر چه در این مورد به خصوص هم می‌توان ردپای سیاست‌های دولت را مشاهده كرد و پاسخ احتمالی مدیران سازمان را به این پرسش پیش بینی كرد. شركت‌های خصوصی از بیم سازمان مالیاتی و رقبای دولتی و نیمه دولتی خود هیچ تمایلی به شفافیت ندارند و در نتیجه دسترسی به آمار و اطلاعات واقعی محال است! با این حال این را نباید فراموش كنیم كه IT یعنی فناوری اطلاعات.

كوروش شمس

منبع : اخبار فناوری اطلاعات ایتنا