شنبه, ۱۳ بهمن, ۱۴۰۳ / 1 February, 2025
مجله ویستا
درآمدی بر کارورزی
رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی نیز از این قاعده مستثنی نیست. برنامة کار عملی که برای دانشجویان این رشته در نظر گرفته شده همانند بسیاری از دیگر رشته‌ها با عنوان کارآموزی و کارورزی بیان می‌شود.
با بررسی‌های انجام شده توسط نویسندگان، به نظر می‌رسد که برای انجام یک کارورزی صحیح و موثر عواملی همچون مدیریت، برنامه‌ریزی صحیح، نوع کار ارائه شده به کارورز، میزان اعتبار دورة کارورزی، و حمایت‌های جانبی از کارورز دخیل هستند.
این نوشته در پی آن است که توجه صاحبنظران این رشته را در خصوص استفادة بهینه از استعداد بالای نیروی دانشجویی به خود جلب کند.
بر اساس ارزیابی بانک جهانی که برای۱۹۲ کشور صورت گرفته، مشخص شده است که سرمایه‌های تولیدی ۱۶% ، سرمایه‌های طبیعی ۲۰%، و سرمایه‌های انسانی حدود ۶۴% کل ثروت آن‌ها را تشکیل می‌دهند. نسبت سرمایه‌های انسانی در کشورهای مختلف، متفاوت است و برای کشورهای پیشتاز صنعتی به حدود ۸۰% کل ثروت آن‌ها بالغ می‌شود. در حالی که در کشورهایی مثل ایران نقش آن تقلیل می‌یابد و درصد عمده را ثروت‌های طبیعی تشکیل می‌دهند.
در کشورهای پیشرفتة صنعتی مسائلی که به نیروی کار و چگونگی فعالیت آن‌ها مربوط می‌شوند همطراز با مسائل فناوری دارای اهمیت تلقی می‌شوند و در ساختار کلی سازمان به آن ها بسیار توجه می‌شود.
انتقال از تمرکز بر فناوری به تمرکز بر انسان، روندی است که اصطلاحاً به آن رویکرد انسان‌مدار اطلاق می‌شود، بدین معنا که بشر، کانون تمامی پیشرفت‌ها و نوآوری‌ها تلقی می‌گردد.
کارآموزی و کارورزی دو واژة آشنا برای اکثر دانشجویان،بخصوص دانشجویان رشتة کتابداری و اطلاع‌رسانی است.
شباهت این دو واژه تا حدی است که حتی بسیاری از افراد آن‌ها ر ا یکی می‌دانند و تفاوتی بین آن دو قائل نمی‌شوند و از هر دو عنوان برای یک منظور استفاده می‌کنند.
در فرهنگ علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی برای این دو واژه تعاریفی به شرح زیر ارائه شده است:
▪ کارآموزی: (۱) افزایش دادن مهارت‌ها، آگاهی‌ها و تجارب حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای کارکنان به منظور آماده ساختن آنان برای انجام وظایف خاص.
▪ کارورزی: (۲) دورة خاص آموزش حرفه‌ای برنامه‌ریزی شده و تحت نظارت در کتابخانه یا مرکز اطلاع‌رسانی.
کارآموزی و کارورزی هر دو متمم و مکمل دروس نظری می‌باشند و چه بسا اهمیت یک کارورزی صحیح از دروس نظری بیش‌تر باشد و طبق نظر برخی از متخصصان این رشته، اثری که تجربه‌های کارآموزی و کارورزی در آیندة شغلی فرد می‌گذارند از نظریه‌های ارائه شده در پشت میز مؤثرتر است.
بر طبق تعاریف بالا، کارآموزی و کارورزی هر دو یک هدف مشترک را دنبال می‌کنند و آن، کسب مهارت و تجربه و به مرحل ة عمل رساندن اندوخته‌های نظری کلاس درس است. براساس بررسی‌هایی که در این مطالعه صورت گرفته، اولین تفاوت کارآموزی با کارورزی جنبة اختیاری یا اجباری بودن آن است. به این معنا که در کارآموزی، کارآموز از طرف دانشگاه موظف به گذراندن ساعات مشخص کار عملی در کتابخانه است و در انتهای ترم نیز موظف به ارائة نمرة کارآموزی به دانشگاه است. این نمرة نشان دهندة میزان یادگیری و فعالیت کارآموز در کتابخانه است.
اما در کارورزی، دانشجو با میل خود و بدون هیچ اجباری از طرف دانشگاه برای کسب تجربه و معلومات منحصر به فرد ، داوطلب حضور در کتابخانه یا مرکز اطلاع‌رسانی می‌شود و این مؤسسه یا مرکز اطلاع‌رسانی نیز موظف به ارائة نمره یا حتی حقوق خاصی به کارورز نمی‌باشد.
در این قسمت توجهتان را به مقولة کارورزی، بخصوص در رشتة اطلاع‌رسانی، که تقریباً در کشور ما نادیده گرفته شده جلب می‌کنیم .
● کارورزی
اصل کلمه کاروزی به واژة کارورز (۳) برمی‌گردد که به فردی اطلاق می‌شود که بلافاصله بعد از پایان دوران تحصیل صرفاً با هدف کسب در مؤسسه‌ای مشغول به کار می‌شود. در ایران این واژه تا حدی منحصر به دانشجویان رشته پزشکی شده که به آن‌ها «انترن» گفته می‌شود.
قابل ذکر است که در اکثر موارد مطالعه شده در این تحقیق، کارورزی برای افراد حالت اختیاری دارد. دوره کارورزی امکان و فرصتی برای آشنایی دانشجویان با محیط کار محسوب می‌شود که نه تنها باعث افزایش قابلیت‌های آنان برای اشتغال در آینده می‌شود، بلکه به دلیل اختیاری بودن آن، به کارورزان قدرت انتخاب بیش‌تری در انجام وظایف ارائه شده می‌دهد تا بتوانند بهتر به علاقه‌مندی‌ها و گرایش‌های خود در زمینه‌های مختلف پی ببرند و نقاط ضعف و قوت کار خود را ارزیابی کنند.
حضور در کتابخانه برای کارورز، برخورد با واقعیت‌ها را به دنبال دارد: مثلاً اصول نظری را که اساس یک مصاحبه خوب را در بخش مرجع تشکیل می‌دهند می‌توان به بهترین شکل در کلاس تدریس کرد، اما روش‌های ارتباط واقعی را فقط از طریق تمرین و برخورد با مراجعه‌کننده می‌توان یاد گرفت و نهادینه کرد.
در مرحلة عمل است که کارورز قادر به برقراری ارتباط کلامی و افزایش مهارت‌های ارتباطی کلامی و غیر کلامی می‌شود . آشنایی با منابع مرجع به خاطر نیازهای فوری و سرعت عمل داشتن در امر اطلاع‌رسانی، همه از مزایای حضور در کتابخانه محسوب می‌شوند.
آشنایی با وظایف کارکنان بخشهای مختلف و نظم و انضباط حاکم بر محیط و ملموس شدن کار برای کارورزان، از دیگر جنبه‌های مثبت این قضیه است.
برای روشن‌تر شدن برنامة کارورزی در رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی، اطلاعات مربوط به برنامة کارورزی در تعدادی از دانشگاههای آمریکا (که نشانی آن‌ها در پی نوشت آمده) مورد بررسی قرار گرفت. در میان آن‌ها، دو دانشگاه ایندیانا و میشیگان دارای برنامة کامل‌تر و جامع‌تری هستند که در ادامه، نگاهی اجمالی به برنامة آن‌ها داریم .
● برنامة کارورزی در دانشگاه ایندیانا
پروژه کارورزی در این دانشگاه معمولاً برای یک ترم معادل با ۱۶ هفته برنامه‌ریزی شده است. در عین حال به این نکته توجه می‌شود که کارورزی یک موقعیت حرفه‌ای نیمه وقت محسوب می‌شود که نباید از هفته‌ای ۲۰ ساعت تجاوز کند. میانگین ساعات کار در هفته برای کارورز ۸ تا ۱۲ ساعت است. مصاحبه‌ای حدود یک ماه قبل از شروع کار با کارورز انجام می‌گیرد و رد یا قبول کارورز، با این مصاحبه مشخص می‌شود.
در برنامة کارورزی دانشگاه ایندیانا غیر از شخص کارورز، سه گروه دیگر دخالت مستقیم دارند:
۱) سرپرست یا ناظر (۴) : نظارت کلی جریان کارورزی و انتخاب نوع وظیفة ارائه شده به کارورز به عهدة ناظر است و گزارش‌های و ارزیابی‌های ارائه شده در آخر ترم را نیز بررسی می‌کند. ناظر معمولاً دارای مدرک بالای تخصصی است و تجارب موفق سالهای قبل را به همراه خود دارد.
۲) راهنما (۵) : راهنما معمولاً در جریان کارورزی قدم به قدم در پیشرفت کارها کارورز را همراهی می‌کند و کارورز در تمام مراحل از راهنمایی‌ها و انتقادات او استفاده می‌کند. در انتهای دوره نیز موظف به ارائة گزارش از امر کارورزی است.
۳) هماهنگ کننده (۶) : معمولاً وظیفه او هماهنگ کردن برنامة کارورزی و تعیین ساعات مشخص برای کلی ة کارورزان است. می‌توان گفت که هماهنگ‌کننده حلقة ارتباطی بین کارورز، راهنما و ناظر است. هماهنگ‌کننده اغلب در پایان هر دورة کارورزی تمام کارورزان را در یک محل جمع می‌کند تا ضمن جمع‌آوری گزارش‌ها، کارورزان تجارب دورة کارورزی را با هم مبادله کنند.
● برنامة کارورزی در کتابخانة میشیگان
برنامة زمانی در نظر گرفته شده برای کارورزان در کتابخان ة میشیگان ۳۲ ساعت است، ولی این برنامه بنابه درخواست و موافقت طرفین کاهش یا افزایش می‌یابد.
در این کتابخانه بسته به توانمندی‌ها و علاقمندی‌های کارورزان وظایف متفاوتی بر عهدة آن‌ها گذاشته می‌شود، مانند اداره کردن میز امانت کتابخانه، پاسخ به نیازهای مراجعه‌کنندگان بخش مرجع.
برای پذیرش کارورز، فرم درخواستی آماده شده که تمام برنامة کارورزی در آن به طور خلاصه بیان شده است. دانشجو بعد از تکمیل فرم آن را برای مسئولان امر ارسال می‌کند تا در صورت تأئید آن‌ها، به عنوان کارورز در کتابخانه مشغول به کار شود.
لازم به ذکر است که شخصی که مستقیماً در برنامة کارورزی کتابخانه میشیگان فعالیت دارد شخص راهنما است و در پایان دوره هم کارورز و هم راهنما موظف به ارائة گزارش از دورة کارورزی هستند.
در جمعبندی، ساعات رفت‌وآمد و غذا و ساعاتی که کارورز در کتابخانه به مطالعة اختصاصی مشغول بوده محسوب نمی‌شود ؛ یعنی تنها ساعاتی که کارورز با راهنما مشغول یادگیری و کار است جزء ساعات کارورزی محسوب می‌شود.
● کارآموزی و کارورزی در ایران
در ایران اکثر دانشجویان و اساتید به علت شباهت ظاهری این دو واژه، آن را یکی می‌دانند و تفاوتی بین آن‌ها قائل نمی‌شوند و از دو عنوان برای یک منظور استفاده می‌کنند.
بر طبق مصوبة آموزش عالی سابق، دانشجوی رشتة کتابداری و اطلاع‌رسانی در مقطع لیسانس موظف به گذراندن ۹۵۲ ساعت کار عملی در کتابخانه و مراکز اطلاع‌رسانی هستند که با عنوان کارآموزی بیان می‌شود. با این حال اکثر دانشجویان در عین مفید خواندن واحد کارآموزی، آن را خسته‌کننده می‌دانند و با این که به ضرورت انجام آن واقف‌اند، به جای استفاده از آن به گرفتن نمره‌ای اکتفا می‌کنند. مشکلات کارآموزی دانشجویان کتابداری ر ا می‌توان به دو بخش زیر تقسیم کرد:
الف) مشکلات ناشی از دانشگاهها:
▪ عدم حضور استاد راهنما و عدم ارتباط وی با کتابخانه در حین کارآموزی: حضور استاد راهنما موجب اهمیت بخشیدن به کار دانشجو خواهد شد و مدیران کتابخانه‌هارا نسبت به حضور دانشجو مسئولیت‌پذیر خواهد کرد.
▪ کمبود منابع اطلاعاتی: یکسان نبودن منابع موجود در کتابخانه‌ها، امکان کسب تجربة یکسان را برای دانشجویان هم‌رشته فراهم نمی‌کند؛ لذا سطح یادگیری دانشجو متفاوت خواهد بود.
▪ نحوة ارزیابی کیفیت کارآموزی: در اکثر مراکز دانشگاهی به میزان فراگیری و افزایش دانش عملی دانشجو در طی دورة کارآموزی زیاد توجه نمی‌شود و ارائة گزارش و دادن نمرة بیش‌تر ، جنبة رفع تکلیف به خود گرفته است.
ب) مشکلات ناشی از محیط کار کتابخانه:
▪ پذیرش: اغلب دانشگاهها و کتابخانه‌های بزرگ معمولاً از پذیرش دانشجو خودداری می‌کنند، یا شرایطی قائل می‌شوند که دانشجو ترجیح می‌دهد در کتابخانة کوچک‌تر به کارآموزی بپردازد.
▪ حضور نداشتن مسئول خاصی برای راهنمایی دانشجویان در کتابخانه
▪ برخوردار نبودن دانشجویان از امکانات رفاهی
▪ سایر مشکلات: مانند نبود انگیزة کافی در مدیران کتابخانه و ناآشنایی آن‌ها با اهمیت کارآموزی
در زمینة کارورزی در ایران بخصوص در رشتة کتابداری و اطلاع‌رسانی برنامة مدون و مصوبی وجود ندارد. البته ممکن است در بعضی از کتابخانه‌ها یا سازمان‌ها افرادی به طور مستقل این دوره را تجربه کرده باشند.
معاونت آموزشی و پژوهشی مرکز اطلاع‌رسانی جهادکشاورزی اخیراً برنامة کارورزی را در برنامه‌های آموزشی خود قرار داده است. این طرح که از ابتکارات شخصی نشأت می‌گیرد به منظور انتقال تجربه به نسل جدید کتابدار و اطلاع‌رسان، و گزینش افراد مستعد برای آیندة کاری سازمان شروع شده است.
با این که مدت چندانی از اجرای این طرح نمی‌گذرد، گرایش کارورزان را به دنبال داشته است؛ به طوری که بعد از گذشت مدتی ، تقاضا از جانب کارآموزان سازمان و دانشجویان دیگر برای گذراندن دورة کارورزی صورت گرفت که صرفاً هدف آن‌ها کسب تجربه بود.
مراحل پذیرش کارورز به این صورت است که در اولین جلسه ، فرم ارزیابی مهارت‌های رایانه‌ای به زبان انگلیسی به کارورزان داده می‌شود تا هم مهارت‌های رایانه‌ای آن‌ها (مخصوصاً تسلط به اینترنت که لازمة کار اطلاع‌رسانی است) و هم میزان تسلط بر زبان انگلیسی آن‌ها محک زده شود. البته تسلط بر زبان انگلیسی در درجة اول اهمیت قرار دارد .
مرحلة بعد، مصاحبة شفاهی است که توسط مسئول مربوطه با کارورز انجام می‌گیرد و در صورت تشخیص باصلاحیت داوطلب ، برای دورة کارورزی پذیرفته می‌شود.
در دورة کارورزی بر روی مهارتهایی از دانشجویان تأکید می‌گردد که در دانشگاهها کمتر به این مهارت‌ها توجه می‌شود.
هم‌اکنون چهار نفر کارورز در مقاطع لیسانس و فوق‌لیسانس در مرکز اطلاع‌رسانی جهاد تحت آموزش قرار دارند. در حال حاضر این طرح مراحل آغازین خود را طی می‌کند و هنوز برای اظهارنظر و اعلام نتیجه دربارة آن زود است.
● ویژگی‌های یک برنامة کارورزی (قواعد پیشنهادی):
۱) مدیریت: برنامة کارورزی باید از حمایت مدیر سازمان برخوردار باشد. اهداف و مقاصد کارورزی باید به طور مستقیم با هدف‌های بلندمدت سازمان مرتبط و از ابتدا برای همة کارکنان واضح و مشخص باشند. حمایت از برنامة کارورزی باید از طریق فراهم کردن نیروی انسانی و تخصیص بودجة کافی نشان داده شود.
۲) داشتن راهکار و برنامة صحیح: یک کارورزی صحیح دارای برنامه‌ریزی منطقی با فرآیند و هدف مشخص است. برای اجرای این برنامه باید از همان ابتدا برای انتخاب کارورز، گزینشی مطابق با معیارهای از قبل تعیین شده داشت. بهتر است در اولین جلسة آشنایی، اهداف کارورزی و انتظاراتی که از کارورز در آن سازمان می‌رود به طور مشخص برای او تشریح شود.
برای آشنا کردن کارورزان با اهداف سازمان و آشنایی آن‌ها با قسمت‌های مختلف، برنامه‌های آموزشی ترتیب داده شود. همچنین سرپرست‌های کارورزان در قسمت‌های مختلف نیز باید قبل از شروع دورة کارورزی با وظایف و مسئولیت‌های خود آشنا شوند.
در اواسط برنامة کارورزی از کارورزان و ناظران آن‌ها گزارشی از پیشرفت کار خواسته شود و در انتهای دوره نیز ارزیابی از پیشرفت کار عملی کارورزان به عمل آید. برنامة کارورزی باید دارای سیاست تشویقی نیز باشد. یعنی در صورت مشاهده پیشرفت قابل توجه در کار، تشویقی برای کارورزان در نظر گرفته شود. این تشویق با توجه به امکانات آن سازمان می‌تواند به صورت‌های گوناگون ظاهر شود. مثلاً از طریق پرداخت حقوق یا از طریق پرداخت امکانات رفاهی آن سازمان در برنامة کارورزی، باید هزینه‌های دو طرف کاملاً مشخص شده باشد.
۳) اعتبار داشتن دورة کارورزی: بهتر است در پایان دورة کارورزی گواهی معتبری مبنی بر پشت سر گذاشتن دورة آموزشی موفق در آن سازمان به کارآموز داده شود.
این گواهی هم سندی برای سابقة کاری فرد محسوب می‌شود و بخت پیدا کردن شغل مناسب در سازمان‌های دیگر برای کارورز را افزایش می‌دهد.
۴) نوع وظایف: برای محول کردن وظایف به کارورزان باید به نکات زیر توجه داشت:
الف) منصفانه بودن: کاری که به عهدة کارورز گذاشته می‌شود باید به نفع دو طرف باشد، یعنی هم تا حدی کار آن سازمان انجام شود و هم کارورز در حین انجام کار، تجربه و مهارت کسب کند و کار ، حالت آموزشی داشته باشد. نکته‌ای که در اینجا باید به آن اشاره کرد این است که حضور کارورز در کتابخانه یا هر بخش دیگر به معنای محول کردن وظایف کارکنان کتابخانه به او نیست.
همکاری کارورز تا آن اندازه که با وظایف و بخشهای مختلف کتابخانه آشنا شود کافی است و باید از خسته کردن و دلزده کردن آن‌ها با کارهای فشرده و تکراری که بعضاً هیچ آموزشی را نیز در برنمی‌گیرند، پرهیز کرد.
ب) علاقة کارورز: قبل از شروع برنامة کارورزی، بهتر است از میزان علاقة کارورز به وظایف مختلف موجود در آن سازمان جویا شد و وظایفی را به او محول کرد که قبلاً به آن‌ها گرایش داشته . در این صورت هم بازده کار افزایش می‌یابد و هم کارورز، نقاط ضعف و قوت کار خویش را شناسایی می‌کند.
ج) میزان بار کاری: بعضی افراد معتقدند که با قرار دادن کارورز در محیطی از فشار و استرس می‌توان راندمان کار را افزایش داد. این روش تنها برای عدة کمی از دانشجویان کاربرد دارد. وانگهی باید مراقب بود که افزایش فشار محیط، نتیجة معکوس ندهد.
د) جذابیت: وظایف ارائه شده باید حتی‌الامکان برای کارورزان جذاب و جالب باشند و حس کنجکاوی آن‌ها را برانگیزند. پیشنهاد می‌شود بعد از اعتماد به کار کارورزان، آن‌ها را در یک گروه قرار داد. به این ترتیب هم نحوة کار در یک گروه را فرا خواهند گرفت و هم حس رقابت و مبارزه‌جویی آن‌ها تقویت می‌شود. به وجود آمدن رقابتی سالم و دوستانه باعث افزایش کیفیت وظایف و کارهای انجام شده می‌شود.
● مزایای پذیرش کارورز در سازمان‌ها و مؤسسات
مهمترین مزیت پذیرش کارورز در یک سازمان، پایین آوردن هزینه‌های یک سازمان است؛ یعنی دسته‌ای از کارها درون سازمان انجام می‌شوند بدون این که هزینة زیادی برای سازمان در برداشته باشد. از دیگر مزایای مهم پذیرش کارورز این است که سازمان‌ها با ارزیابی کار کارورزان و شناسایی نیروهای بااستعداد و آماده به کار می‌توانند با گزینش آن‌ها، نیروی مجرب و آزموده‌شده‌ای را برای آیندة سازمان خود فراهم کنند.
● نتیجه‌گیری
هیچ جانشینی برای تجربة عملی وجود ندارد و کارورزی ابزاری است برای تبدیل زبان عمل به تجربه و تلاشی است برای ایجاد حلقه‌هایی بین محیط عملی و مراکز آموزشی. همانند دیگر پروژه‌ها، مدیریت اولین و مهمترین عامل در شکل‌گیری یک برنامة کارورزی مؤثر است . با برنامه‌ریزی صحیح می‌توان اهداف یک کارورزی را با اهداف یک سازمان درهم آمیخت و کارورزی را به عنوان یک راهکار در کنار نیروهای دیگر، برای حل برخی از مسائل درون سازمان به کار برد. البته در این میان نباید از حمایت کارورزان چشم‌پوشی کرد. در نتیجه، برنامه‌ریزی و هدایت دانشجویان در امر کارورزی نه تنها تضمین‌کنندة آیندة آن‌ها خواهد بود، بلکه نیروی کار مناسبی را برای جامعة فردا آماده خواهد کرد. آیا بهتر نیست به جای اتکا بر منابع طبیعی که روزی پایان می‌پذیرند، به نیروهای انسانی اعتماد و اتکا کنیم و به پرورش نیروهای مستعد و مشتاقی بپردازیم که به حقیقت، سرمایه‌های اصلی هر کشوری محسوب می‌شوند ؟
۱. Training
۲. Intership
۳. Intern
۴. Super visor
۵. Aol visor
۶. Cootdinator
منابع:
۱ـ سامانیان، مصیب. بررسی نظرات دانشجویان و مدرسان دروس عملی کتابداری دربارة کمیت و کیفیت دروس عملی کارورزی در
دانشگاههای دولتی، ۱۳۷۷.
۲ـ براندین، رابرت. جایگاه کارورزی در تدریس مصاحبه مرجع، ترجمه رزا کیایی، ۱۳۷۲
۳ـ Emploger Internship Guidlines.
htttp://pccs.brooklyn. cuny.edu/emphndbk.htm.
۴- Fact Sheet on Internship Programs.
http://ww.Iibofmich.lib.mi.us/services/internshipfaq.htm/
۵- Research library Residency and Internship Programs.
http://www.arl.org/careers/residencies.html
۶- Internship Project in SAPCO
۲. Intership
۳. Intern
۴. Super visor
۵. Aol visor
۶. Cootdinator
منابع:
۱ـ سامانیان، مصیب. بررسی نظرات دانشجویان و مدرسان دروس عملی کتابداری دربارة کمیت و کیفیت دروس عملی کارورزی در
دانشگاههای دولتی، ۱۳۷۷.
۲ـ براندین، رابرت. جایگاه کارورزی در تدریس مصاحبه مرجع، ترجمه رزا کیایی، ۱۳۷۲
۳ـ Emploger Internship Guidlines.
htttp://pccs.brooklyn. cuny.edu/emphndbk.htm.
۴- Fact Sheet on Internship Programs.
http://ww.Iibofmich.lib.mi.us/services/internshipfaq.htm/
۵- Research library Residency and Internship Programs.
http://www.arl.org/careers/residencies.html
۶- Internship Project in SAPCO
منبع : فصلنامه علوم اطلاع رسانی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست