این خانه امن نیست برای من

«پدری جان سه فرزندش را در یک حادثه بی رحمانه گرفت». «نامادری صورت و بدن کودک سه ساله را داغ کرد» «پدری همه اعضای خانواده اش را با گاز خانگی خفه کرد» و...
عبارات و عناوین فوق طی سالهای اخیر به کرات در نشریات مشاهده شده و خوانندگان کنجکاو را برای مطالعه کل مطلب ترغیب به تهیه نشریه کرده است.
به راستی مصداق کودک آزاری در کشور ما چه چیزهایی هستند؟ آیا آمارهای منتشر شده درباره کودک آزاری و پایمال کردن حقوق کودکان از سوی خانواده ها واقعیت دارد و برای رفع این مشکل و سامان بخشی به این معضل چاره ای اندیشیده شده است؟
کارشناسان حوزه آسیب های اجتماعی معتقدند با وجود تلاشهای صورت گرفته در این زمینه از سوی دولت هنوز هم برای مقابله با کودک آزاری خلاء های قانونی زیادی وجود دارد.
● کودک آزاری مقدمه ای بر بزهکاری نوجوانان
یک روانشناس در گفتگو با گزارشگر ما اظهار می دارد: براساس مطالعات جامعه محور وجود آزار در دوران کودکی با بزهکاری در دوران نوجوانی و بزرگسالی رابطه مثبت و معناداری دارد.
دکتر توکلی می افزاید: کودک آزاری نوعی از خشونت است که هم اکنون به دلیل وجود زندگی شهری و به تبع آن آسیبهای اجتماعی ناشی از آن به عنوان یک آسیب اجتماعی مؤثر بر مشکلات دیگر در جامعه به ویژه بزهکاری مورد توجه متخصصان و پزشکان قرار گرفته و مطالعه می شود.
این کارشناس اجتماعی و روان شناس بالینی همچنین بیان می کند: با توجه به پدیده ناشایست کودک آزاری در جامعه، کودکان و نوجوانان سالم و شاداب دچار استرس و ناامنی روانی شده و دستیابی به جامعه ای منزه و به دور از بزهکاریهای اجتماعی و روانی امکان ناپذیر است.
دکتر توکلی در ادامه با اشاره به پژوهشهای صورت گرفته در موضوع کودک آزاری و ارتباط آن با رشد نابهنجاریهای اجتماعی متذکر می شود: کودک آزاری به عنوان یکی از معضلات مهم حوزه اجتماعی سلامت و سرزندگی جامعه و پیشرفت علمی و اقتصادی کشور را به مخاطره انداخته و در نهایت توسعه فراگیر را تحت تأثیر قرار می دهد.
● ضرورت تهیه بستر قانونی
امیر حمزه زینالی، حقوقدان و کارشناس اجتماعی در گفتگو با گزارشگر ما اظهار می دارد: تصویب قوانین جامع و تهیه بستر قانونی برای حمایت همه جانبه از کودکان و مقابله با پدیده کودک آزاری یک ضرورت انکارناپذیر در شرایط فعلی جامعه است.
وی می افزاید: داشتن بسترهای حقوقی و قانونی کارآمد می تواند حمایت همه جانبه از کودکان را در پی داشته باشد و دادستان را در پیگیری قضایی موارد کودک آزاری به عنوان یک جرم عمومی و نظارت بر مراکز نگهداری از کودکان بی سرپرست یا بدسرپرست یاری دهد.
زینالی در ادامه متذکر می شود: در ابعاد بین المللی مهمترین سند جهانی و الزام آورترین مصوبه فراملیتی کنوانسیون حقوق کودک است که خوشبختانه جمهوری اسلامی در سال ۱۳۷۲ با یک شرط حق کلی به آن پیوسته است که براساس ماده ۱۹ آن هر گونه سوء رفتار با کودکان ممنوع اعلام شده است و باید در کشور ما نیز اجرا گردد.
وی یادآور می شود: در عین حال با توجه به خلاء قانونی مربوط به کودک آزاری که در قانون اساسی وجود دارد لازم است تا زمان تصویب قانون مبارزه با کودک آزاری همه نهادها در حوزه های اجتماعی و مرتبط با کودکان رعایت حقوق کودکان را بر اساس آموزه های اسلامی و مناسبات انسان دوستانه مدنظر قرار دهند.
● کودک آزاری به شاکی خصوصی نیاز ندارد
حجة الاسلام علیرضا صادقیان، قاضی دادگاه تجدیدنظر در گفتگو با گزارشگر ما می گوید: با توجه به اهمیت جرم کودک آزاری طبق قوانین جاری کشور و بر اساس مواد قصاص و دیات افرادی که مرتکب کودک آزاری می شوند قابل تعقیب هستند، زیرا کودک آزاری به عنوان جرم عمومی تعریف شده که به شاکی خصوصی نیاز ندارد.
وی اضافه می کند: در قرآن کریم توجه به حقوق کودکان بیش از هر کتاب و مرجعی مورد توجه قرار گرفته است و حتی قتل فرزند در ردیف شرک به پروردگار شمرده شده است و کودکان نیز مانند بزرگسالان قابل احترام هستند و مایملک پدر و مادر به شمار نیامده اند که این موضوع به عنوان اصل مهم در حقوق کودکان باید در جامعه و مراکز نگهداری کودکان نهادینه شود.
قاضی صادقیان بزه دیدگی ساختاری را از جمله مشکلات جانبی مبارزه با کودک آزاری در کشور توصیف کرده و می گوید: در صورت نبود قوانین بازدارنده کودکان محروم از خانواده با ورود به مراکز نگهداری از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست دچار بزه دیدگی ساختاری می شوند و به همین دلیل لازم است برای تصویب لایحه مبارزه با کودک آزاری اولویت ویژه ای از سوی مجلس در نظر گرفته شود.
این کارشناس حقوق خانواده تصریح می کند: در جامعه ما با وجود تأکید آموزه های دینی به حفظ حقوق فرزندان نهاد فرزند خواندگی چندان فراگیر شده و لازم است در این زمینه تلاشهای اثربخش تری صورت گیرد.
● پدر بی کفایت همه کاره خانواده نیست!
عضو کمیسیون حقوقی مجلس شورای اسلامی در این باره به گزارشگر ما اظهار می دارد: متأسفانه هنوز در برخی از نقاط کشور ما، این تصور نادرست وجود دارد که پدر خانواده بر فرزندان و خانواده خود سلطه دارد و همه کاره خانواده است در صورتی که این گونه نیست.
غلامرضا اسداللهی می افزاید: به دلیل فرهنگ سازی ناکافی رعایت حقوق قانونی کودکان و نوجوانان تحت سرپرستی پدر خانواده هنوز در کشور ما نهادینه نشده و لازم است در این زمینه کار قانونی و رسانه ای بیشتری انجام شود.
این نماینده مجلس در ادامه بیان می کند: برای تعیین دقیق جایگاه و حقوق افراد خانواده مسؤولان فرهنگی و نهادهای حقوقی ما باید تلاش بیشتری انجام دهند و در این ارتباط مجلس آماده همکاری با مراکز سیاستگذاری و تصمیم گیری در زمینه کاهش پدیده کودک آزاری می باشد.
وی متذکر می شود: براساس قوانین موجود تأدیب فرزندان از سوی پدر و مادر در صورتی که به کبودی یا تغییررنگ پوست و یا آسیب جسمی و روحی کودک منجر شود جرم شمرده شده و از سوی دستگاه قضایی قابل پیگیری است.
اسداللهی تصریح می کند: البته با توجه به شرایط فعلی قوانین کشور ما در بحث کودک آزاری شفاف و رسا هستند و به کارگیری روشهای خارج از عرف برای تأدیب فرزندان می تواند از سوی بستگان و اطرافیان کودک و یا از سوی نهادهای حمایتی مورد شکایت قرار گیرد.
● لایحه کودک آزاری در راه مجلس
سخنگوی قوه قضاییه در جمع خبرنگاران در این باره اظهار می دارد: لایحه مبارزه با کودک آزاری با همکاری سازمان بهزیستی آماده شده و بزودی تقدیم مجلس خواهد شد.
علیرضا جمشیدی می افزاید: در حال حاضر این لایحه در فرآیند قانونگذاری قرار گرفته و در صورت تصویب نهایی بسیاری از مشکلات حوزه اجتماعی در موضوع کودک آزاری و حقوق مربوط به اطفال حل و فصل خواهد شد.
این مقام قضایی همچنین تصریح می کند: اهمیت موضوع ایجاب می کند وزارت آموزش و پرورش، نهادهای حقوقی و قضایی و نیز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای تکمیل کردن لایحه مبارزه با کودک آزاری با سازمان بهزیستی و قوه قضاییه همکاری و همدلی بیشتری داشته باشند.
جمشیدی در ادامه بیان می کند: در لایحه مبارزه با کودک آزاری توجه کافی به رعایت حقوق کودکان به ویژه کودکانی که در معرض تضییع حق واقع شده اند لحاظ گردیده و حتی در این لایحه حمایت حقوقی و قانونی از کودکانی که از سوی خانواده مورد آزار و اذیت واقع شده اند محور کار قانونگذار واقع شده است.
● توجه جدی مجلس به رفع مشکل کودک آزاری
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با گزارشگر ما اظهار می دارد: مجلس شورای اسلامی درباره موضوعاتی مانند حقوق کودکان و رفع مشکلات کودک آزاری در جامعه توجه ویژه داشته و برای مقابله با آن تلاش می کند.
سیروس برنا می افزاید: زیرساختهای لازم برای تصویب قوانین و مصوباتی مانند لایحه مبارزه با کودک آزاری در مجلس موجود و بدنه کارشناسی مجلس برای تصویب آن آمادگی کافی دارد و در کمیسیون اجتماعی برای رفع مشکلات لایحه با نظر مشاوران و کارشناسان حوزه های ذیربط رایزنی و تبادل نظر خواهد شد.
این نماینده مجلس با اشاره به حادثه کودک آزاری در زنجان و برکناری مدیرکل دستگاه مربوط یادآور می شود: کمیسیون اجتماعی به دور از رسانه ای کردن موضوع برای رفع مشکل کودک آزاری در سطح بهزیستی و دیگر نهادها و سازمانهای مرتبط با کودکان اقدامهای پیشگیرانه و نشستهای تخصصی لازم را با مسؤولان انجام داده است.
وی اضافه می کند: آنچه مهم است اینکه ما به عنوان نماینده مردم در خانه ملت و نهاد قانونگذاری کشور بتوانیم برای رفع مشکل و معضلی به نام کودک آزاری اقدام نماییم و خوشبختانه این حرکت در مجلس نهم آغاز شده است .

محمد رضایی

منبع : روزنامه قدس