با من از آسیب‌های سرشانه بگو!

آیا تا به‌حال به خاطر آسیب‌دیدگی مجبور به ترک تمرینات خود شده‌اید؟ آیا با شایع‌ترین آسیب‌های احتمالی در ورزش‌های رزمی آشنا هستید؟ اگر می‌خواهید اقدامات ضروری در پیشگیری و درمان آنها را بهتر مرور کنید حتماً این مطالب را با دقت بخوانید:
تمامی مربیان و هنرجویان رزمی‌کار یقیناً به این مطلب مهم اشراف دارند که دورماندن از آسیب‌دیدگی از مهمترین اقدامات لازم جهت تمرینات منظم بوده و از ایجاد و تکرار آن و به‌وجود آمدن وقفه در تمرینات جلوگیری می‌کند.
بنابراین شناخت شایع‌ترین موارد آسیب‌دیدگی و آشنائی مختصر با اقدامات لازم در حد امداد و پیشگیری از توسعه آسیب‌دیدگی در عضو مصدوم جزء اطلاعات لازمه و اساسی برای یک مربی و یک مبارز می‌باشد، به‌همین دلیل بر آن شدیم به‌طور مختصر به این مهم پرداخته و اطلاعات لازم را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.
اولین گام به آسیب‌دیدگی سرشانه و کتف می‌پردازیم:
▪ آسیب‌های سرشانه:
مصدومیت‌های سرشانه می‌تواند به‌علت وارد شدن نیروی غیرمستقیم به‌دست باشد، مخصوصاً در حالتی‌که دست بیش از حد باز شده و یا به طرف عقب بدن رفته و یا با به جلو آمدن قسمت انتهائی استخوان بازو در سرشانه به‌شکل اهرم عمل کند. زمانی‌که یک مبارز آزاد کار با قسمت نرمی مشت می‌خواهد به‌صورت حریف خود ضربه‌ای چرخشی وارد کند در حالی‌که آرنج کاملاً باز است، بر اثر برخورد دست به‌صورت حریف یا به بدن او بازو به جلو رانده شده و از حد عادی خود بیشتر باز می‌شود و فشار اهرمی به سرشانه وارد شده می‌تواند عامل در رفتگی سرشانه شود.
گاهی نیز بر اثر وارد شدن ضربه به‌شکل مستقیم به وجه خلفی شانه، این مشکل به‌وجود می‌آید مانند زمانی‌که در مسابقه آزاد ضربه دورانی پای مهاجم با جابه‌جائی نادرست از طرف مدافع به کتف و زیربغل او وارد می‌شود و سر استخوان بازو از محل قرار گرفتن خود در شانه و کتف به بیرون و به طرف سینه و سرشانه رانده می‌شود.
ـ مثال دیگر:
مبارز جودوکار بر اثر دروشدن پاها از جلوی بدن به زمین می‌خورد و هنگام افتادن بر روی تشکل دست او کاملاً باز بوده و بلافاصله با فشار اهرمی در ناحیه شانه خود احساس درد کرده نمی‌تواند دست خود را به کنار بدنش نزدیک کند و حس سوزن‌سوزن شدن گسترده‌ای در تمامی دست و سرشانه احساس می‌نماید.
در معاینات اولیه انحنای شانه به‌شکل غیرطبیعی درآمده و حالت گردی آن از بین رفته دیده می‌شود.
▪ اقدامات:
اگر درد در ناحیه سرشانه شدید بوده و حالت دررفتگی مشهود است با چرخاندن دست به‌داخل می‌توان آن را جا انداخت به این شکل که فرد آسیب‌دیده دست خود را به‌گونه‌ای حرکت دهد که گویا می‌خواهد بالشت یا کیسه‌ای را در سینه خود بگیرد و با قسمت داخلی ساعد آن را نگه‌دارد یا حالتی‌که فرد می‌خواهد کودکی را در آغوش بگیرد.
اگر کبودی به همراه تورم در سرشانه دیده می‌شود حتماً باید از تصویرهای اشعه x استفاده شود تا شکستگی احتمالی در انتهای استخوان بازو در محل اتصال به شانه مشخص شده و ادامه مداوا از طریق متخصص ارتوپدی پی‌گیری گردد.
مهم‌ترین نکته در حالات فوق آرام کردن فرد مصدوم و جلوگیری از عصبانیت و ناراحتی اوست چرا که در غیر این‌صورت احتمال التهاب و اسپاسم شدید عضلانی و گرفتگی سرشانه بسیار بالا بوده و اقدامات فوق‌الذکر را غیرمؤثر می‌نماید. به‌طور کلی شما در برخورد با چنین حالتی باید اقدامات زیر را زنجیروار انجام دهید:
ـ جااندازی کتف در صورت دررفتگی
ـ قطعی کردن عدم شکستگی با پرتوشناختی (اشعه x)
ـ تشخیص احتمال آسیب‌دیدگی توأم در استخوان بازو و کتف، اعصاب، عروق و...
ـ بی‌حرکت کردن عضو مصدوم تا رفع کامل علائم
ـ پیشگیری از تکرار آسیب‌دیدگی در تمرینات بعدی
ـ توانبخشی و تقویت عضلانی و مفصلی در سرشانه، کتف، بازو و زیربغل با تمرینات بدنسازی
ـ نکته:
احتمال دررفتگی مجدد در ناحیه سرشانه بین ۵۰ تا ۹۰ درصد است!
که درصورت وقوع آن ترمیم سرشانه و کتف حتماً احتیاج به جراحی و پلاتین‌گذاری خواهد داشت.
در دوران درمان حتماً باید از بست حمایتی و پوشش‌های توانبخشی در ناحیه آستین گردان و سرشانه (Rotator Cuff) استفاده نمود. در آغاز نرمش‌ها و گرم‌کردن‌های قبل از تمرین حتماً چرخش خارجی در حدود زاویه ۱۰ درجه با بدن انجام شود دقت کنید که فرد مصدوم دست خود را نباید بیشتر از ۴۵ درجه نسبت به بدن خود باز نماید.
رزمی‌کاران باید در تمامی تمرینات، چرخش سرشانه را در مسیرهای مختلف انجام دهند تا عضلات درگیر در سرشانه در تمامی زوایا تقویت شوند مانند شناگران هم کرال جلو و هم کرال پشت انجام می‌دهند.
مخصوصاً در زمان انجام ضربات مشت باید سرشانه به طرف بالا و جلو، بالا و پشت با حرکت وسیع کتف‌ها چرخیده شوند.
نتیجه اینکه گرم‌کردن خوب و کافی در سرشانه‌ها، تقویت عضلات درگیر در اطراف سرشانه، جلوگیری از تکرار آسیب و انجام تمرینات گسترده جهت بدنسازی در کتف‌ها و سرشانه می‌تواند این مفصل را مورد ساخت و ساز لازم قرار داده و از ایجاد آسیب‌دیدگی به مقدار قابل توجهی جلوگیری نماید.

تهیه و تنظیم: مهرداد محدث

منبع : مجله‌رزم‌آور