یکشنبهٔ طولانی نامزدی - UN LONG DIMANCHE DE FIANCAILLES

سال تولید : ۲۰۰۴
کشور تولیدکننده : فرانسه و آمریکا
محصول : بیل جربر و ژان لوئی مونتیو
کارگردان : ژان ‌پی‌یر ژونه
فیلمنامه‌نویس : گیوم لوران و ژونه، برمبنای رمانی نوشتهٔ سباستیان ژاپریزو
فیلمبردار : برونو دلبونل
آهنگساز(موسیقی متن) : آنجلو بادالامنتی
هنرپیشگان : اودری توتو، گاسپار اولیل، دومینیک پینون، شانتال نوورت، آندره دوسولیه، تیکی هولگادو، ماریون کوتیار و جودی فاستر
نوع فیلم : رنگی، ۱۳۳ دقیقه


پنج سرباز فرانسوی در جبههٔ جنگ جهانی اول، متهم به این هستند که برای گریز از جنگ خود را عمداً زخمی کرده‌اند. یکی از آنان ̎مانش̎ (اولیل)، بی‌گناه است ولی هر پنج نفر محکوم به تیرباران می‌شوند. پس از پایان جنگ، ̎ماتیلد̎ (توتو) که نامزد ̎مانش̎ بوده و در سراسر این مدت به واسطهٔ احساسی درونی ایمان داشته که نامزدش هنوز زنده است، نامه‌ای دریافت می‌کند حاکی از این‌که احتمالاً هر پنج سرباز مورد نظر کشته نشده‌اند. بنابراین سفری طولانی را در جست‌وجوی ̎مانش̎ در پیش می‌گیرد و در این مسیر، با شاهدان و بازماندگانی که حدس می‌زند ممکن است اطلاعاتی در این مورد به او بدهند، ملاقات می‌کند، در حالی‌که دیگر اطمینان پیدا کرده محبوبش زنده است و به کمک او نیاز دارد. در این راه، یک کارآگاه خصوصی (هولگادو) که ̎ماتیلد̎ استخدامش کرده نیز او را یاری می‌دهد. آن دو هرچه پیش‌تر می‌روند با شواهد و دلایل بیشتری حاکی از زنده بودن ̎مانش̎ برخورد می‌کنند و ̎ماتیلد̎ درمی‌یابد که احساس درونی‌اش به او دروغ نمی‌گفته است.
● فیلم در فرانسه کاندیدای دریافت چندین جایزهٔ سزار بود و در باقی دنیا پاسخی برای کنجکاوی تماشاگران دربارهٔ این‌که ژونه پس از معجزهٔ آملی پولن (۲۰۰۱) دیگر چه در آستین دارد. از لحاظی، فیلم ادامهٔ خط‌مشی آملی است: با استفاده از همان بازیگر زن اصلی ـ توتو ـ با همان عزم راسخ و خلل‌ناپذیر برای به انجام رساندن کاری که در این‌جا یافتن نامزد گم‌شده در جنگ است. بعضی حتی از عبارت ̎آملی به جنگ می‌رود̎ برای توصیف آن استفاده کردند: روایت روی تصویر با توضیح‌هایش دربارهٔ شخصیت‌های مختلف و تدوین میان فضاها و رنگ‌مایه‌ها و زمان‌ها بی‌ هیچ قاعده‌ای، نشانه‌های شاخص سبک آملی، حی و حاضر هستند. اما امید به سبک آملی، محک می‌خورد. بخش مهمی از حوادث در سنگرهای جنگ جهانی اول جریان دارد و طیف رنگ‌ها محدود و کدر است. یکشنبهٔ طولانی نامزدی با روی آوردن به تیرگی‌های ̎فرانسوی̎ از آملی فاصله می‌گیرد و یادآور هم‌کاری‌های ژونه و مارک کارو در فیلم‌های فروشگاه مواد غذائی لوکس (۱۹۹۰) و شهر کودکان گم‌شده (۱۹۹۵) می‌شود. مضمون جست‌وجوی گم‌شدگان جنگ هم مضمون ملّی آشنائی است که برتران تاورنیه از آن شاهکاری به نام زندگی و دیگر هیچ (۱۹۹۰) ساخت. واقعیت غیرقابل انکار، پیش‌رفت تکنیکی ژونه است که واقعاً روی دست خودش بلند می‌شود. صحنه‌هائی که در جبههٔ جنگ می‌گذرند و از رنگ تهی‌اند، و به روشنی ارجاعی دارند به راه‌های افتخارِ استنلی کوبریک (۱۹۵۷) با آن رابطه‌های تکان‌دهند‌ە‌اش میان نظام ارتش و سربازان، قدرت‌نمائی‌های صوتی/ بصری هستند و می‌توانند با بهترین نمونه‌های هالیوودی امروز رقابت کنند. در سوی دیگر بازسازی پاریس دههٔ ۱۹۲۰ با داخلی‌های آرت‌ نوو و خارجی‌های پردهٔ آبی، تلفیق کامل واقعیت تاریخی و تصنّع تماشائی است (از نوعی که اریک رومر در بانوی انگلیسی و دوک، ۲۰۰۱، با تکنیکی دیگر اجرا می‌کند). ژونه هیچ نمائی را برای ذوق‌آزمائی از دست نمی‌دهد. اما این جنب‌وجوش تصویری در فعل و انفعال با تراکم شدید داستان، باعث می‌شود که موتور فیلم ̎خفه̎ کند. فیلم‌نامهٔ برگرفته از رمان ۱۹۳۲ ژاپریزو آن‌قدر این‌سو و آن‌سو می‌رود و اطلاعات و شخصیت‌ و پیچ‌وخم بر سر مخاطب می‌ریزد که دنبال کردن سرنخ امور، کاری طاقت‌فرسا می‌شود و (و ثابت می‌شود که ژونه به دست‌مایه‌های ساده و لخت‌تری نیاز دارد). با این حال اگر کلیت از دست می‌رود، تکه‌ها و صحنه‌ها زیبائی‌های کوچک خود را دارند، از جمله صحنه‌هائی که فاستر در نقش مادر رنج‌دیده و استخوانی حضور دارد و قتل‌هائی که ̎تینا لومباردی̎/ کوتیار، بیوهٔ انتقامجو و مشهور به ̎افسرکش̎ انجام می‌دهد. خود توتو هم گذشته از اطوارهایش، عادت ̎آملی̎وار و تقدیرگرایانه‌ای دارد: این‌که با خود فکر کند اگر فلان اتفاق در این لحظه بیفتد، نتیجه‌اش تحقیق یک آرزو ـ مثلاً زنده بازگشتن نامزد ـ خواهد بود.