سنکوپ(غش)‏ قلبی و غیر قلبی

● سنکوپ(غش)‏
از دست رفتن کامل ولی موقت هوشیاری سنکوپ نام دارد. فرد دچار سنکوپ به صورت ‏ناگهانی هوشیاری خود را از دست داده و به زمین می افتد. مدت زمان سنکوپ از چند ‏ثانیه تا چند دقیقه است و بیمار به صورت خود به خود هوشیاری خود را به صورت کامل ‏به دست می آورد. ممکن است قبل از ایجاد سنکوپ فرد دچار احساس سرگیجه، تعریق ‏سرد و یا تهوع و استفراغ کند و یا کاملاً ناگهانی و بدون هیچ احساس قبلی سنکوپ رخ ‏دهد. بعد از به دست آوردن هوشیاری فرد معمولا کاملاً سرحال و بدون علائم است (مگر ‏در صورت ایجاد ضربه و آسیب بر اثر زمین خوردن).‏
علیرغم اینکه سنکوپ برای فرد یک اتفاق عجیب و ترسناک است ولی در واقع حدود ‏یک سوم افراد در طول زندگی خود حداقل یک بار دچار غش می شوند و ۶-۳ درصد از ‏مراجعات به بیمارستان بعلت سنکوپ می باشد. نکته مهم این است که سنکوپ یک ‏بیماری نیست بلکه یک نشانه است و تشخیص دقیق بیماری منجر به سنکوپ اهمیت ‏دارد. اگرچه در اغلب موارد سنکوپ ناشی از علل غیر قلبی و خوش خیم است با این ‏حال در برخی موارد به علت بیماری قلبی بوده و در این موارد ممکن است آریتمی های ‏بدخیم قلبی زمینه ساز سنکوپ بوده و پیش آگهی کننده احتمال مرگ ناگهانی قلبی باشد. ‏نکته دیگر افتراق مواردی همچون تشنج و یا مسائل روانی از سنکوپ می باشد که با شرح ‏حال دقیق بعمل آمده توسط پزشک به راحتی قابل انجام است.‏
۱) سنکوپ غیر قلبی
این نوع سنکوپ خوش خیم بوده و معمولاً در افراد جوان و سالم دیده می شود. انواع ‏متفاوتی از بیماری های منجر به سنکوپ غیر قلبی وجود دارند که اغلب خطر عمده ای ‏برای سلامتی فرد محسوب نمی شوند (مگر در صورت آسیب به هنگام زمین خوردن). ‏شایع ترین سنکوپ غیر قلبی که به صورت شایع در افراد جوان دیده می شود، اصطلاحاً ‏سنکوپ وازوواگال نام دارد. در مبتلایان به این نوع سنکوپ ایستادن طولانی، استرس ها ‏و هیجانات روانی و گاهاً محرک هایی از قبیل دیدن خون، ادرار کردن و یا اجابت مزاج ‏به صورت متناقض باعث کاهش ضربان قلب و افت فشار خون و در نتیجه سنکوپ می ‏شود. تشخیص این نوع سنکوپ با تست ‏tilt‏ انجام می شود.‏ در صورتی که تکرار حملات کم باشد معمولاً نیاز به درمان خاصی به غیر از توصیه به ‏پرهیز از عوامل ایجاد کننده نیست. در مواردی که حملات مکرر وجود دارد، ممکن است ‏نیاز به درمان دارویی و استفاده از جورابهای واریس باشد. در موارد نادر که علائم شدید و ‏مقاوم وجود داشته باشد ممکن است بر اساس نظر پزشک نیاز به تعبیه پیس میکر باشد. ‏
یکی از علل شایع سنکوپ در سالمندان ، افراد دیابتی و مبتلایان به فشار خون که تحت ‏درمان دارویی می باشند، افت فشار خون وضعیتی (اصطلاحاً ارتواستاتیک) است. ایستادن ‏ناگهانی از وضعیت نشسته یا خوابیده در این افراد به علت اختلال اعصاب اتونوم و تجمع ‏خون در اندام تحتانی منجر به افت فشار خون و گاهاً سنکوپ می شود. پرهیز از تغییر ‏وضعیت به صورت ناگهانی و یا در صورت لزوم قطع برخی داروها معمولا در رفع این ‏نوع سنکوپ کافی است.
یکی دیگر از علل سنکوپ مخصوصاً در سالمندان سندرم کاروتید حساس می باشد. شبکه ‏عصبی موجود در سرخرگ کاروتید (واقع در زیر زاویه فک) در این بیماران به فشار ‏حساس بوده و ایجاد فشار مختصر در این ناحیه (با چرخاندن سر یا بستن کراوات یا یقه ‏محکم) منجر به تحریک عصبی و افت فشار خون و کاهش ضربان قلب شده و سنکوپ ‏ایجاد می شود. تشخیص این بیماری به راحتی توسط ماساژ کاروتید توسط پزشک و ‏مونیتورینگ هم زمان نوار قلبی و فشارخون انجام می شود. پرهیز از عوامل ایجاد کننده ‏لازم است با این حال در بسیاری از موارد برای پیشگیری از بروز حملات سنکوپ نیاز ‏به تعبیه پیس میکر می باشد. ‏
۲) سنکوپ قلبی
مبتلایان به این نوع از سنکوپ در معرض عوارض خطرناک و به ویژه مرگ ناگهانی می ‏باشند. سنکوپ قلبی عمدتاً ناشی از آریتمی های قلبی است. گاهاً کندی ضربان قلب ‏‏(برادیکاردی) در موارد شدید منجر به حملات سنکوپ می شود. در این موارد تعبیه پیس ‏میکر کافی بوده و نیاز به درمان دیگری نیست.‏ تاکی کاردی بطنی، علت بدخیم تری برای سنکوپ می باشد. در صورتی که تاکی کاردی ‏های بدخیم قلبی به صورت موقت و گذرا در فرد ایجاد شوند، سنکوپ ایجاد شده و با ‏قطع آریتمی فرد هوشیاری خود را بدست می آورد . با این حال ممکن است این آریتمی ‏ها طول کشیده و با ایجاد ریتم لرزشی بطنی ‏VF‏ به صورت خود به خود غیر قابل ‏برگشت نبوده و در صورت عدم درمان فوری(کاردیوورژن) منجر به مرگ می شود. ‏
مهمترین علائمی که احتمال سنکوپ قلبی را مطرح می کنند شامل موارد زیر است:‏
‏۱) سابقه بیماری سرخرگی قلبی و یا علائم آن به صورت درد قفسه سینه (آنژین) و یا ‏سابقه حمله های قلبی
‏۲) وجود نارسایی قلبی که توسط اکوکاردیوگرافی قابل تشخیص است. ‏
‏۳) الکتروگرام قلبی غیر طبیعی که توسط آن می توان به بیماری سرخرگی قلبی، ‏برادیکاردی، هیپرتروفی قلب و سایر بیماریهای آریتمی زا از قبیل سندرم ‏QT‏ طولانی، ‏بروگادا و بطن راست آریتمی زا پی برد. ‏
‏۴) سابقه خانوادگی مرگ ناگهانی در اقوام نزدیک‏
‏۵) تشخیص آریتمی قلبی در هنگام ثبت هولتر‏
در صورتی که تاکی کاردی های وخیم قلبی بعنوان علت سنکوپ شناخته شوند تنها ‏درمان مؤثر برای بیماران مبتلا تعبیه دفیبریلاتور قلبی‎(ICD)‎‏ می باشد. ‏

iranmed.info

منبع : پاراسات