مطالعه نگهداری، جوانه زنی و رشد لوله گرده برخی از ارقام مرکبات

با توجه به اهمیت اجرای پروژه های به نژادی در صنعت مرکبات کشور و لزوم تولید ارقام جدید، پژوهش حاضر به منظور تعیین بهترین روش نگهداری دانه های گرده انجام شد. آزمایش به صورت طرح فاکتوریل دو فاکتوره با طرح پایه کاملا تصادفی با ۳ تکرار اجرا شد. روش های نگهداری دانه های گرده فاکتور اول را تشکیل می دادند. دانه های گرده به مدت ۷، ۱۵، ۳۰، ۶۰ و ۱۴۰ روز در دمای اتاق (۲۵+۱&#۷۳۰;C)، یخچال (۴&#۷۳۰;C) و فریزر (-۱۸&#۷۳۰;C) نگهداری شدند. فاکتور دوم چهار رقم مرکبات شامل سوینگل سیتروملو، ترویر سسیترنج، یوزو و دورگ شل محله بود. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر تیمار روش های نگهداری، رقم و اثر متقابل این دو فاکتور در سطح ۱% معنی دار هستند. شاهد (دانه های گرده تازه) و دانه های گرده ای که به مدت ۷ روز در فریزر نگهداری شده بودند به ترتیب با ۳۸.۷۷% و ۲۶.۹۳% بیشترین جوانه زنی را داشتند و به ترتیب در کلاس های a و b قرار گرفتند. از میان ارقام مورد مطالعه، ارقام شل محله و یوزو به ترتیب با ۱۸.۹۴% و ۱۵.۴۹% بیشترین جوانه زنی را داشتند و در کلاس های a و b قرار گرفتند. همچنین اثر متقابل شاهد × شل محله، شاهد × یوزو، ۱۵ روز نگهداری در فریزر × یوزو و ۷ روز نگهداری در فریزر × شل محله، به ترتیب با ۵۰%، ۴۶%، ۴۲.۶۶% و ۳۶.۱۶% بیشترین جوانه زنی را داشتند و به ترتیب در کلاس های a، b، c و d قرار گرفتند. نتایج نشان داد که دانه های گرده رقم شل محله حتی بعد از ۱۴۰ روز نگهداری در فریزر، ۲۲.۲% جوانه زنی داشتند. این میزان جوانه زنی با توجه به حساسیت دانه های گرده مرکبات برای نگهداری طولانی مدت می تواند در برنامه های تلاقی از اهمیت ویژه ای برخوردار باشند.

نوراله احمدی
کاظم ارزانی
احمد معینی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی