لطفاً به ما گوش کنید...

جلسه گذاشتیم... ، سخن راندیم، ارزیابی کردیم، پیشنهاد دادیم ، توصیه نمودیم؛ اما در نهایت... تنها جلسه گذاشته بودیم و سخن رانده بودیم و ... "سمیناهار" داده بودیم.براستی چرا ؟سال هاست که می پرسیم چرا ... ؟
سال هاست که مخاطب ما تنها خودمان هستیم و آدم هایی از جنس خودمان ...
در این گوشه دنیا ، در این جا ، در این کشور بزرگ با دولت مردانی خدمتگزار، یکی از مواردی که مهجور مانده ، همین تحقق دولت الکترونیک و مسئله مهمتر تامین امنیت آن است. تأسیس دولت های الکترونیک و آغاز بهره برداری از فواید آن ها، شاید در نظر بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران، پیچیده به نظر نرسد. اما با کارآیی، کفایت، امنیت، توسعه، ضمانت بقا و نیز توجیه اقتصادی آن به هیچ عنوان نمی شود شوخی کرد.
همه می دانیم که مجموعه ای پیچیده و درهم تندیده از عوامل مهم، ساختار اصلی دولت الکترونیک و هر آن چیزی که به این بدعت میمون مربوط می شود را تشکیل می دهند و ضعف هر کدام از آن ها موجب عدم یکپارچگی، گسستگی و در نهایت فروپاشی آن می گردد.:
- آمادگی عملی و نه افاضات نظری برای تحقق و توسعه دولت الکترونیک
- فرهنگ سازی اجتماعی برای استفاده از خدمات آنلاین
- افزایش سطح دسترسی به اینترنت ( کیفیت و کمیت )
- حمایت و تشویق بخش خصوصی به حضور در بدنه دولت الکترونیک
- بهینه سازی زیر ساخت های سخت افزاری و نرم افزاری برای پیکربندی شبکه های محلی سازمانی
- توجه کامل به امنیت و راهکارهای حفاظتی از طرف ارائه کننده و نیز دریافت کننده خدمات الکترونیک
- ضمانت اجرایی کاربردی دولت الکترونیک
- آینده نگری و قابلیت انعطاف و سازگاری با شرایط جدید
- .....
البته خوشبختانه یا متاسفانه ، خواه یا ناخواه، ما ناچار به پذیرش همه جانبه شئونات الکترونیک هستیم ... این روندی ست که چه آن را منفور و ویران کننده بپنداریم و چه بارور کننده و سازنده باید با آن کنار بیاییم ...
روزها و سال ها پیش از این و حتی قرن ها قبل از این با تجربه روندهای جدید آشنا بوده ایم و تمام آن ها را پشت سر گذاشته ایم ، بسیاری از آن ها اصلا به مذاق ما خوش نمی آمدند اما ناچار شدیم که بعدها حتی به عنوان عضوی از خانواده آن ها را بپذیریم ، رادیو ، تلویزیون ، روزنامه ها ، اینترنت، تلفن های همراه، شبکه های ماهواره ای و ...
محافظه کاری و حفظ سنت ها در بسیاری از موارد پسندیده است. اما این یک اصل ثابت شده است که متأسفانه ما یا باید خود را به نحوی با روند شرایط موجود تطبیق دهیم و یا محکوم به فنا باشیم... اگر شرایط موجود در راستای ارزش ها و نیازهای ما باشد بسیارهم عالی ست. اما اگر این اتفاق نیافتد، حداقل چیزی که شاهد آن خواهیم بود عدم تاثیر گذاری و عدم حضور ملموس ما در حوزه های مختلف است؛ به این معنای ساده که طرد می شویم...
آری ... مسئله به همین جا ختم می شود! شاید بدنه سنتی یک دولت، از ابتدا راه را نه برای تاسیس دولت الکترونیک بلکه برای توسعه و برتری جویی آن و نیز علاقه به حفط ساختارهای موجود، می بندد . شاید این مسئله برای بسیاری از کشورها توجیه اقتصادی ندارد ( !!) و یا شاید تاسیس دولت الکترونیک و دسترسی آحاد جامعه به ابزار و تجهیزات نوین به منزله از دست رفتن بسیاری از ارزش ها و باورهای جامعه باشد ...
اما به هر ترتیب، دولت های معتقد به ساز و کار های سنتی و حکومت های منتقد حرکت های نوین، باید بپذیرند که عدم توجه به روند فعلی، در آینده ای نه چندان دور هزینه های سیاسی و تجاری سنگینی به آن ها وارد خواهد کرد ...
نخستین و مهمترین این موارد طرد شدن از جامعه جهانی در عدم اتصال به شبکه های مشترک بین المللی و نیز دور ماندن از صحنه تجارت و معاملات نوین است.
بهتر است بدانیم تاسیس یک دولت یکپارچه الکترونیک، ابتدای راه پذیرفتن شئونات کلان الکترونیک است.
امنیت ، نگهداشت، تضمین کارایی و کیفیت ، گسترش و ... مسائلی هستند که پس از گام اول یعنی آغاز بهره برداری از دولت الکترونیک مطرح می شوند و اتفاقاً انرژی فراوانی هم می برند.
طبق بررسی های انجام گرفته توسط مرکز امنیتی پاندا ، "امنیت" مهمترین دغدغه افراد برای استفاده از خدمات الکترونیک محسوب می شود؛ البته این مسئله در حوزه دریافت خدمات کلان و یا انجام فعالیت های حساس بانکی ، مالی و تجاری از طریق پایگاه های الکترونیک بسیار پر رنگ تر است . طبق نظر سنجی جدیدی که شرکت فورستر در کشورهای اروپایی انجام داده است، حداقل ۴۰ درصد از کاربران خدمات بانکی و تجاری تنها به دلایل امنیتی حاضر به استفاده از خدمات اینترنتی و سرویس های الکترونیک نیستند و این مورد خاص در مقایسه با سایر موارد مطرح در نظر سنجی از بالاترین میزان پاسخگویی برخوردار بوده است.
این مسئله را می توان به حجم وسیع تری از خدمات مانند خدمات دولت الکترونیک نیز تعمیم داد.
به عقیده ما دولت الکترونیک عین امنیت آن است و هیچ کدام بدون دیگری وجود خارجی نخواهد داشت. و به همین دلیل، صحبت در خصوص دولت الکترونیک، توجه به امنیت آن نیز هست و درست برعکس ...
اما باز هم به عقیده ما، نمی توان دولت های الکترونیک (حتی از نوع محدود و توسعه نیافته) را همیشه و در همه موارد مقصر دانست .
جدای از تمام مزیت ها و فواید این دولت ها ، حتی اگر به یک ثبت نام ساده اینترنتی از یک امتحان سراسری نیز ختم شود ، آن ها به هیچ وجه نباید مسئول جبران خسارت های ناشی از عدم نا امنی در فضای اینترنت باشند.
این درست است که من و شما از طریق اینترنت به بسیاری از پایگاه های ارائه خدمات دولتی و یا خصوصی متصل می شویم؛ اما بهتر است بدانیم که احتمال نا امنی در سرورهای خدمات دهنده و وجود آلودگی در خدمات اینترنتی بسیار کمتر از احتمال ناامنی در رایانه های خانگی من و شماست . خدمات آنلاین نیازمند یک رابطه دو طرفه است و باید هر دو طرف ارائه دهنده و دریافت کننده به طور کامل امنیت داشته باشند. بسیاری از مراکز دولتی و به ویژه بانک ها به کاربران و مشتر های خود اطمینان می دهند که در صورت هرگونه سرقت اطلاعات و یا از دست رفتن پول ، خسارت های آنان را جبران خواهند کرد .
اما سازمان امنیتی پاندا در این خصوص عقیده دیگری دارد:"مراکز ارائه کننده خدمات آنلاین به ویژه موسسات مالی اعتباری ،نباید خود را موظف به تامین امنیت در دریافت خدمات توسط مشتری ها بدانند. بلکه خود کاربران نیز باید احساس مسئولیت کنند و امنیت فعالیت های الکترونیک و ارتباطات حساس خود را جدی بگیرند."
تا دولت واقعی الکترونیک در این کشور، دولت کریمه ای که با مقتضیات کنونی، قابل تأسیس و گسترش است، راهی نمانده به این شرط که ساختارهای سنتی در بدنه دولت، جایی برای نفس کشیدن آن باز کنند و راهی برای آغاز شدن آن... ارزش ها و فواید دولت الکترونیک بیش آن چیزی ست که فکر می کنیم.
سخن راندیم ... ، تحلیل نمودیم ، توصیه کردیم ، التماس کردیم؛ اما در نهایت ...

اسماعیل ذبیحی

منبع : پایگاه اطلاع رسانی ITanalyze