انقلاب و چالش‌های دهه هشتاد

انقلاب اسلامی ‌ایران به دلیل داشتن ماهیّت اسلامی، مردمی‌ و انقلابی از مهمترین رخدادهای قرن بیستم بود که با زحمات بسیار و ریخته شدن خونهای بسیار به ثمر رسید و مطمئناً برای حفظ آن بیش از آنچه برای به دست آمدن آن هزینه کرده‌ایم، باید تلاش کنیم. بنابراین پیش از هر چیز در این راه، باید به شناسایی چالش‌ها و آفات انقلاب پرداخته و در صدد حل و فصل آن برآمده و حتی چالشهای فرا رو را به فرصت تبدیل کرد. در غیر این صورت، انقلاب از درون تهی خواهد شد. اسلام خواهد ماند ولی تنها نام آن، مردم باشند، ولی مشغول کارهای دیگر، رهبران باشند، ولی اخلاق و سیره آنها مانند خلفایی خواهند شد که ادعای امیرالمؤمنینی داشتند. چالشها را می‌توان در سه گروه زیر تقسیم بندی کرد:
الف ) چا لشهای بین‌المللی
ب ) چا لشهای منطقه‌ای
ج ) چا لشهای داخلی
الف ) چا لشهای بین‌المللی
۱) جهانی شدن سیاست، اقتصاد، فرهنگ و ارتباطات
۲)بحران‌های زیست محیطی و جمعیتی
۳) بحران معنویت و اخلاق
۴) گسترش ناتو به سمت شرق
۵) هژمونی‌طلبی آمریکا و تلاش برای ایجاد نظام تک قطبی
۶) اختلاف سطوح منافع در میان کشورهای صادر کننده نفت
۷) گسترش سازمان تجارت جهانی
۸) بحران جهانی انرژی
۹) مشکل مربوط به کنترل فن‌آوریهای پیشرفته
ب ) چا لـشهای منطقه‌ای
۱) اسراییل کانون بحران‌ساز در منطقـه
۲) ابهام در وضعیت رژیم حقوقی خـزر
۳) بحران‌های نظامی‌ در عراق، چچن، قره‌باغ، افغانستان و…
۴) اختلافات مرزی با امارات
۵) وضعیت نه جنگ و نه صلح با عراق
۶) بحران آب در خاورمیانه
ج ) چا لـشهای داخلـی
۱) ترکیب جمعیتی جوان
۲) بحران اشتغال و تورم
۳) بحران سرمایه‌گذاری
۴) اقتصاد وابسته به نفت
۵) برخورد و تضاد جریانات عمده سیاسی
۶) تهاجم فرهنگی
۷) مواد مخدر و ایدز
۸) مهاجرت استعدادها به خارج از کشور
۹) تبعات ناشی از تنش در روابط ایران و آمریکا و به طور کلی آسیبهای اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی و…
برخی از مشکلات ذکر شده در دو دهه قبلی انقلاب نیز وجود داشته و همچنان نیز ادامه داشته و برخی از چالش‌ها نیز مختص دهه سوم است
در میان چالش‌های داخلی، به بررسی آسیبهای اجتماعی و اقتصادی می‌پردازیم؛
● آسیب‌هـای اجتماعی
با شنیدن وجود این آماردر جامعه چه احساسی پیدا می‌کنید و برای آن چه تعبیری پیدا می‌کنید؟
ـ در سال ۱۳۸۰دویست دانشجو در کشور خود کشی کردند.
ـ آمار دختران فراری در سال ۱۳۸۱ بیست درصد افزایش یافت.
ـ ایران در میان کشورهای جهان مقام چهارم را در میزان طلاق دارد.
ـ در هر ۱۱۰ روز ،۵۷ خود کشی منجر به فوت در کشور گزارش می‌شود.
ـ هر ۶۰ روز ،۲۲۱ جسد معتاد مجهول الهویه از سطح تهران جمع آوری می‌شود.
ـ در هر سال ۶۰ هزار کودک از خانه می‌گریزند که نهادهای ذیربط تنها می‌توانند ۲۰هزار نفر از آنها را جمع آوری کنند.
● و آمارهای رقت انگیز و تاسف آور دیگر
طبق تعریف آسیب‌های اجتماعی به پدیده ،رفتار و منش افراد و گروههایی از جامعه اطلاق می‌شود که جامعه را از حرکت طبیعی ،سالم و توام با رضایتمندی آن خارج ساخته رفتار جمعی را دچار اختلال می‌کنند
موضوعات اجتماعی از آن رو مهم تلقی می‌شوند که فرا گیری و گستره آن گرو ههای تخصصی را در می‌نوردد و همچون موجـودی سیال در میان افـراد مختلف جامعه به حرکت در می‌آید . چنانچه این مشکل در مراحل ابتدایی کنترل و حل شوند هرینه‌های آن کمتر خواهد بود ولی در غیر این صورت برای مقابله با این چالش می‌بایست هزینه‌های گزافی را پرداخت کنیم
برای مقابله با آسیبهای اجتماعی می‌بایست به شناسایی و حل بسترهای ان بپردازیم که می‌توان به عللی چون فقر،بیکاری،مها جرت روستاییان به شهرها ،بی عدالتی‌ها ی اجتماعی ،فاصله طبقاتی ،اعتیاد و…. می‌توان اشاره کرد
همانطور که اشاره شد آسیبهای اجتماعی متفاوتی در جامعه ما وجود دارد که البته نباید با نگاهی بد بینانه و تصویر نمودن چهره ای سیاه و تاریک به تحلیل اوضاع نشست بلکه تاکید ما بر این است که خصوصیات بارزآسیبهای اجتماعی این است که از حالت ساده به سمت پیچیده در حال حرکت است.
● آسیبهـای مالی و اقتصـادی
الف) اقتصاد تک محصولی: صادرات بسیاری از کشورهای جهان سوم و در حال توسعه مانند ایران، در یک یا دو کالا خلاصه شده است .این تمرکز کشور را آسیب پذیر می‌کند. اول اینکه کشور در تامین نیازهای داخلی با مشکلات زیادی مواجه می‌شود .دوم اینکه تسلط یک بخش معمولا انزوای دیگر بخشهای اقتصادی و تداوم عقب ماندگی آن بخش‌ها را به دنبال دارد .سوم اینکه معمولا این بخشها در اختیار دولت است و این ویژگیهای خاصی رابه دولت این کشورها می‌دهد.
ب) فساد مالی: فساد دارای معانی مختلفی است اما عموما به معنی سوءاستفاده ازموقعیت شغلی خود برای منافع شخصی یا برای هدفی غیر مجاز به کار می‌رود که فساد مالی و اقتصادی یکی از انواع فسادی است که جامعه کنونی به شدت از علل به وجود آمدن این نوع فساد رنج می‌برد.
۱) بی ثباتی وضعیت اقتصادی جامعه: بی ثباتی وضعیت اقتصادی جامعه به افزایش نیاز برای پولدار شدن می‌انجامد و انسان برای تامین آینده خود نیاز به بیشتر پولدار شدن دارد از سویی به علت بیکاری بسیار بالا و عدم وجود امنیت شغلی سعی می‌کنند آینده خود و فرزندانشان را تامین کنند
۲) محدودیت ورود وخروج کالا: محدودیت ورود وخروج کالا و کنترل و سیطره کامل دولت ،امکان بهره برداری از صادرات و واردات کالا را مهیا می‌کند جامعه تشنه کالاهایی است که تولیدات داخلی برآورنده نیاز آنها نیست و محتاج واردات است و دولت نیز این اجازه را جزء در موارد خاص نمی‌دهد و هر کس هم نمی‌تواند این اجازه را کسب کند تفاوت قیمت کالا در داخل و خارج بسیار زیاد است حال در جامعه ای که رابطه حا کم است بسیاری با ایجاد ارتباط و پرداخت ر شوه که مقدار کمی‌از آن سود کلان است امتیاز واردات و صادرات یک کالا را دریافت می‌کنند بدون آنکه واقعا مراحل قانونی طی شده باشد.
۳) وجود درآمدهای ناشی از نفت: که چه در مرحله فروش و چه در مرحله انتقال راه را برای فساد باز می‌کند.
● چالـش‌های منطقـه‌ای و بین‌المللی
در این بخش می‌بایست از نظر سیاست خارجی به چالشها نگاهی افکند چرا که د راین مورد اکثر چالشها به نوعی جنبه سیاسی داشته و می‌بایست از همین منظر نیز به چالشها نگاه کرد .
● ابهام در رژیم حقوقی دریای خزر
از مهمترین چالشهای فرا روی ما در دهه سوم، ابهام در رژیم حقوقی دریای خزر است . دریای خزر به عنوان بزرگترین پهنه آبی داخلی جهان که قرنها در آرامش و انزوای جغرافیایی به سر می‌برد به یک باره به دنبال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، از انزوای تاریخی خود بیرون آمد. وجود منابع نفت و گاز در دریای خزر، به عنوان یکی از نقاط استراتژیکی جهان قرار داده باعث شده که کشور‌های استقلال یافته، چشم طمع به منابع ومنافع ملی ایران در خزر نمایند و دخالت کشورهای بیگانه همچون إیالا ت متحده آمریکا و إسرائیل نیز در منطقه مزید بر علت شده است که امیدواریم که مسئولین با درایت ضمن حفظ منافع ملّی ایران از بروز بحران‌های جدید در منطقه جلوگیری کنند .
● هژمونی‌طلبی آمریکا
از دیگر چالش‌هـای فرا روی دهـه سوم انقلاب اسلامی‌ که در امتداد دو دهه قبـل اسـت هژمونی طلبی آمریکاست. آمریکا که تنها مانع خود را برای سلطه بر جهان، اسلام ناب محمدی که ایران اسلامی‌ پرچمدار آن است می‌داند سعی در به چالش کشیدن انقلاب ودر نهایت فرو پاشی نظام مقدّس جمهوری اسلامی‌ دارد و در این راه از هیچ وسیله‌ای فرو گذار نبوده و نخواهد بود ودراین راه با به کار گیری طرحهای زیر سعی در به چالش کشیدن نظام دارد :
۱) محاصره سیاسی ـ اقتصادی: یکی ازمهمترین راههایی که آمریکا جهت به چالش کشیدن انقلاب‌ اسلامی‌ به آن متوسل شده است، محاصره همه جانبه سیاسی ـ اقتصادی است. از سویی با نفوذ در کشورهایی مانند افغانستان، آذربایجان، تر کیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس سعی در ایجاد یک دیوار آهنین به دور ایران و جلوگیری از صدور انقلاب است و از سویی با تیره کردن روابط کشورمان با همسایگانمان سعی در تنگ کردن حلقه فو ق دارد
۲) اعمال فشارهای اقتصادی، تضعیف توان ملی ومنابع مالی: برنامه ریزی در جهت تضعیف توان ملی ومنابع مالی از دیگر تلاشهای آمریکا در راستای به چالش کشیدن انقلاب اسلامی‌ایران است. تضعیف توان ملی ومنابع مالی ایران با تحریمهـای جیمی‌کارتر در سا ۱۹۸۰ آغاز شـد واین اقدامـات تو سـط روسـای جـمهور بعدی شدت یافت و با اجرای طرح داماتو به اوج خود رسید.
۳)سرمایه گذاری برای ایجاد مجموعه ای از نشریّات وابسته: از دیگر سیاستهای آمریکا با توجه به عدم موفقیت سیاست مهار ایجاد نشریات وابسته بود که سیاست تسامح و تساهل وزارت ارشاد پس از دوم خرداد راه را برای نشریات وابسته باز کرد.وازاین نشریات وابسته در راههایی چون تهاجم به اسلام ،ائمه و ارزشهای اسلامی،ترویج فرهنگ غربی ،گسترش فساد وابتذال،ترور شخصیتهای متعهد به اسلام وانقلاب،زیر سوال بردن نهادههای انقلاب مانند سپاه،بسیج،شورای نگهبان،قوه قضاییه ،ارگانهای امنیتی و…،بزرگ نمایی عناصر وابسته به بیگانگان و حمایت از آنان ،تبلیغ دمکراسی غربی ،ایجاد شکاف میان مسئو لان نظام،تضعیف قانون اساسی، و … سوء استفاده کردند.
۴) ایجاد تشکّلهای سیاسی وابسته ونفوذ در احزاب: طرح و برنامه‌ریزی برای منحرف ساختن و ایجاد تشکّل‌ها و احزاب سیاسی وابسته در داخل کشور و نیز ایجاد اتحاد و همبستگی در میان عناصر و گروههای مخالف انقلاب در خارج از کشور و همسو کردن دو طیف فوق به خصوص بعد از دوم خرداد ۱۳۷۶ بصورت جدی پیگری می‌شود که از این گروهها جهت ایجاد شکاف و اختلاف در جامعه و نیز پیگیری اهدافشان استفاده کرده و می‌کنند که بروز وظهور آن در اغتشاشات تیر ماه ۱۳۷۸ مشخص شد.
۵) سازماندهی تهاجم فرهنگی برای ایجاد بحران هویّت: از آفاتی که بشدت جامعه را تهدید می‌کند تهاجم فرهنگی است چرا که تا زمانی که فرهنگ ملی در جامعه حاکم است نظام سلطه جهانی در پیشبرد اهداف خود در عرصه استحاله فرهنگی توفیقی بدست نیاورد بنابراین طرح تهاجم فرهنگی را برای تضعیف اسلام و ارزشهای اعتقادی و نیز کم رنگ کردن روحیه ایثار جهاد و شهادت در جامعه بالاخص در میان جوانان پیاده کردند.
۶) تبلیغ سکولاریزم: از دیگر راههای آمریکا در به چالش کشیدن انقلاب اسلامی‌تبلیغ وسیع سکولاریسم که شعار آن جدا انگاری دین از سیاست است و از این راه و به بهانه گسترش ارتباطات فرهنگی سعی در فاصله انداختن میان نسل جوان با اهداف انقلاب اسلامی‌دارد که این خود خطر بسیار بزرگی است که انقلاب اسلامی‌را تهدید می‌کند.
۷) هدایت کشور به سمت توسعه نامتوازن: توسعه عبارت ازکلیه کنشهایی که به منظور سوق دادن جامعه به سوی تحقق مجموعه منظمی‌اززندگی جمعی و فردی ،که در ارتباط با بعضی از ارزشها مطلوب تشخیص داده شده ا ند ،صورت می‌گیرد به عبارت دیگر تو سعه بمعنای تلاش یک جامعه برای ایجاد نوعی از تعادل که بر ارزشهای همان جامعه مبتنی است .اما بسیاری از تغییراتی که عده ای دانسته یا ندانسته به تقلید از غرب در جامعه پیگیری می‌کنند به علت اینکه با بسیاری از فرهنگهای بنیادین و ارزشهای بومی‌تناسب ندارد بیش از انکه تعادل اجتماعی را افزایش دهد به عدم تعادل و گسترش ناهماهنگی‌های اجتماعی ،اقتصادی و سیاسی می‌انجامد.از طرف دیگر با توجه به اینکه امنیت بستر توسعه است و میان امنیت ملی ،توسعه رابطه مستقیم وجود داردتوجه بیش از حد به یکی از ابعاد توسعه و غفلت از سایر ابعاد ، در مولفه‌های مر بوط به امنیت ملی خطر آفرین است و زمینه را برای کا هش امنیت ملی فراهم می‌آورد همانطـور که اتحاد جماهیر شوروی با تکیه یک جانبه بر توسعه نظامی‌وفن اوریهای هسته ای و موشکی زمینه فرو پاشی خود را مهیا کرد .و همین روند تو سعه یک جانبه نیز هم اکنون انقلاب اسلامی‌ایران را تهدید می‌کند چرا که تاکید بر توسعه یک جانبه سیاسی جامعه توجه مسولین را از سایر مقوله‌های مهم جامعه مانند وضعیت معیشتی و اقتصادی منحرف می‌کند که این از دامهایی است که دشمنان انقلاب پهن کرده ا ند.
۸) تضعیف رهبری و نهادهای امنیتی ،قضایی،ایجاد حمایتی برای ضد انقلاب: از دیگر چالشهایی که انقلاب را تهدید می‌کند تضعیف نهادهای انقلاب است و در این میان هیچکس جز بیگانگان بهره ای نخواهند بردتضعیف رهبری به عنوان عمود خیمه انقلاب و نیز نهادههای انقلاب که به عنوان بازوی رهبری هستند مانند اداره اطلاعات ،شـورای نگهبان ،قوه قضاییه ،بسیج ،سپاه وصدا و سیما ونیروی انتظامی‌و دادگاه روحانیت.
۹) تشدید اختلافات داخلی: از دیگر چا لشهایی که انقلاب را تهدید می‌کند اختلافات درونی است که امکانات و هزینه‌های این کشور را بیهوده هدر می‌دهد.گسترش و دامن زدن به اختلاف سلایق وتبدیل کردن آن به مخصمات طو لانی و فر سایشی مدتی است که با شتاب فزایندهای پیگیری می‌شود تقسیم کردن گروهها به موافق اصلاحات و مخالف اصلاحات ،اتهام بستن نهادها به هم ،تهدید یکدیگرهمگی از دامهایی است که آمریکا و ایادی آن پیگری می‌کنند وبسیاری از مسئولین در این دام افتاده اند و از نیازهای واقعی جامعه فاصله گرفته که این خود باعث گسترش سوء ظن و بد بینی مسولین نسبت به هم و نیز مردم جامعه نسبت به حکومت گردیده است .
۱۰) توهم خواندن توطئه: از دیگر چالشهایی که انقلاب را تهدید می‌کند ایجاد خوش بینی افراطی نسبت به دشمنان درجه یک انقلاب و حا کم نمودن تو هم توطئه در جامعه است .تا از این راه حساسیتهای جامعه نسبت به دشمنان واقعی کم رنگ شود و ارتباط عنا صر مزدور با بیگانگان امری عادی تلقی شود و در ورای این خوشبینی کاذب لست که دشمن به راحتی می‌تواند به اهداف خود برسد.
۱۱) نفی کامل دستاوردهای گذشته و سیاه جلوه دادن وضعیت موجود: از دیگر آفاتی که انقلاب را تهدید می‌کند نفی کامل دستاورهایی که به دست آمده است ودر عین حال سیاه جلوه دادن وضعیت موجود جامع از طریق بزرگنمایی مشکلات جامعه است
۱۲) طراحی نفوذ در سیستم حکومتی: از دیگر آفاتی که انقلاب را تهدید می‌کند که عمدتا توسط دستگاه‌های امنیتی صورت می‌گیردمزدور سازی وخرید مقامهای دولتی است که از این راه اشخاص با توجه به اسناد که علیه‌شان موجود است هر خیانتی علیه مملکت انجام می‌دهند و یا دستگاه‌های امنیتی خارجی با انتشار اسناد علیه مسؤولان جو بی‌اعتمادی و یـأس را حا کم می‌کنند.

منبع : شبکه اطلاع رسانی کاوش