این خطر را جدی بگیریم!

سی‌امین سالگرد انقلا‌ب اسلا‌می مواجه شده است با برگزاری هشتمین انتخابات مجلس شورای اسلا‌می. انتخابات آزاد و دموکراتیک، مشارکتی و عادلا‌نه یکی از مهم‌ترین درخواست‌ها و اهداف انقلا‌ب باشکوه اسلا‌می بوده است. لذا امروز جا دارد که از خود بپرسیم، آیا انقلا‌ب در زمینه برگزاری انتخابات سالم، آزاد و مشارکتی با توفیق همراه بوده است یا خیر؟
اگر در وهله اول بخواهیم به صورت کلی و با یک جمع‌بندی ۲۹ ساله به سوال فوق پاسخ دهیم، عملکرد نظام جمهوری اسلا‌می در برگزاری انتخابات، قابل قبول و قابل دفاع است. اما اگر بخواهیم به صورت ویژه و متمرکز پدیده انتخابات در جمهوری اسلا‌می را مورد بازبینی و ارزیابی قرار دهیم، باید پاسخی متفاوت ارائه کنیم. این جمع‌بندی ثانوی خصوصا قابل شمول به آخرین انتخابات در سال‌های اخیر خواهد شد. اما پرسش کلیدی آن است؛ چرا ما به چنین سطحی نازل فرو افتاده‌ایم؟ فارغ از جناح‌بندی‌های رایج و علقه‌های سیاسی، از منظر یک علا‌قه‌مند به انقلا‌ب اسلا‌می جای تاسف دارد که بازگو نمایم به نظر نگارنده به دلا‌یل فراوانی مشارکت گسترده، انتخابات سالم و رقابتی در جمهوری اسلا‌می با خطرات فراوانی روبه‌رو است. این سخنان می‌تواند تعبیری سیاسی را تداعی کند، اما نگارنده از منظر یک آسیب‌شناسی سیاسی و علا‌قه‌مندی به استواری نظام اسلا‌می، دغدغه خود را طراحی می‌کند. هرچند بدیهی است صلا‌ح مملکت خویش خسروان دانند.به عنوان نمونه اگر بخواهیم وضعیت انتخابات در ایران را با دو کشور با سازماندهی، گرایش سیاسی، جغرافیای طبیعی و ساخت قدرت متفاوت با جمهوری اسلا‌می مقایسه نماییم، شاید بتوانیم درک بهتری از دغدغه طرح‌شده را ادراک کنیم. آن دو کشور، ایالا‌ت متحده آمریکا و جمهوری ترکیه می‌باشد. آمریکا کشوری است که سابقه تاریخی طولا‌نی ندارد. بیش از ۲۰۰ سال نیست که دولت در این کشور استقرار یافته است. آمریکا از جهاتی شبیه به ایران است. دولت جدید در این کشور پس از پیروزی انقلا‌ب به رهبری جورج واشنگتن علیه استعمار بریتانیا پدید آمده است. معاهدات فیلا‌دلفیا و ویرجینیا پایه‌های استقرار دولت دموکراتیک را در آمریکا فراهم آورد. شباهت دیگر آمریکا با ایران، وابستگی شدید جامعه آمریکا به ارزش‌های مذهبی و اخلا‌قی است. این از بخت یاری انقلا‌بیون آمریکایی بود که پس از پیروزی علی‌رغم تمایل اکثریت به پادشاهی جورج واشنگتن، او و همفکرانش بنیان جمهوری را پایه‌گذاری کردند. لذا از همان آغاز دنیای جدید با بدعت مبارکی که آنها پایه‌گذاری کرده بودند، آغاز شد. آن‌قدر این نظام قابل انعطاف و مطلوب بود که دو متفکر در دو قرن متفاوت یکی در قدیم و دیگری در دوران معاصر، جامعه سیاسی آمریکا را متعالی‌ترین روش برای حکومت معرفی کردند - در اینجا بحث در خصوص جامعه داخلی آمریکا است. بدیهی است نمی‌توان نقش مخرب و استعمارگرانه آمریکا در قرن معاصر را در خارج از آن کشور فراموش کرد. منظور این مقاله نظام سیاسی اعمال‌شده بر مردم داخل آمریکا است - الکسی دوتوکوویل در کتاب معروف <تحلیل دموکراسی در آمریکا> که ظاهرا در دهه سوم قرن نوزدهم نگارش یافت و دیگری کارل ریمون پوپر با کتاب <جامعه باز و دشمنانش> که در چند سال اخیر به نگارش درآمد، این ادعا را با زبانی رسا اعلا‌م کردند.بر پایه آن نظام سیاسی انتخابات به دموکراتیک‌ترین روش برای ابراز نظر تبدیل شده و یا اینکه حداقل ظواهر امر کاملا‌ رعایت می‌شود. در اینجا ممکن است منتقدین بگویند نقش مافیای قدرت، گروه‌های ذینفوذ، کارتل‌ها، تراست‌ها، کمپانی‌های نفتی، رسانه‌ها و ... چه می‌شود؟ بلی، همه این انتقادات قابل طرح است، اما با نظامی روبه‌رو هستیم که تمام ابزار و نمایه‌های انتخابات مقبول را ارائه می‌دهد.
این یک توفیق است که بتوان محبوب‌ترین رئیس‌جمهور آمریکا در زمان خود یعنی ریچارد نیکسون را به خاطر جاسوسی در حزب رقیب به وسیله یک روزنامه‌نگار، مجبور به استعفا کرد.
این یک برتری سیستماتیک است که بتوان رئیس‌جمهوری را که مرتکب تخلف اخلا‌قی و از آن مهم‌تر ادای قسم دروغ شده، شش ساعت مقابل دوربین‌های تلویزیونی در کمیته مشترک کنگره بر صندلی داغ نشاند و او را بارها وادار به عذرخواهی کرد! بلا‌یی که بر سر بیل کلینتون آمد. امروز، چه نیرنگ، چه واقعیت، این یک موفقیت بزرگ است که در حزب دموکرات دو کاندیدا با هم رقابت می‌کنند که یکی از آنها سیاه‌پوست و دیگری یک زن! است. ‌
فراموش نکنید ما درباره جامعه‌ای صحبت می‌کنیم که مذهبی و محافظه‌کار است. هنوز در ایالا‌ت جنوبی، اوباما را در خیابان‌ها و کلوب‌ها <اوساما> صدا می‌کنند. برخی مردم در آتلا‌نتا هنوز پرچم‌‌های جنوبی‌ها در جنگ‌های انفصال را بر سر در خانه‌ها نصب کرده‌اند. از همه مهم‌تر بسیار سخت است که بپذیرند یک زن، رئیس‌جمهور آمریکا باشد. ‌
اما بیایید دوباره با هم مرور کنیم. ما از کاندیدای جلوافتاده‌ای در انتخابات درون‌حزبی حزب دموکرات آمریکا حرف می‌زنیم که متولد در پایگاهی آمریکایی در پاناما است. خانواده‌اش کنیایی هستند. نام او <باراک حسین اوباما> است. پدرش مسلمان بود. خودش آفریقایی- آمریکایی است. ‌
مورد دیگر به آرنولد شوارتزینگر برمی‌گردد. او در ۳۰ سال پیش از اتریش به آمریکا مهاجرت کرد. پس از آنکه شهروند آمریکا شد، پله‌های ترقی در هالیوود را پشت سر گذاشت، هم‌اینک فرماندار جمهوریخواه بزرگ‌ترین ایالت آمریکا یعنی کالیفرنیا است. او تنها چون در آمریکا متولد نشده نمی‌تواند کاندیدای ریاست‌جمهوری بشود. اما می‌تواند تا مقام وزارت ارتقا یابد. ‌
فرق او با <اوباما> تنها در آن است که اوباما شانس آورد در یک پایگاه آمریکایی در پاناما متولد شود. ‌
کشور دیگر ترکیه است. ترکیه یک کشور فراسکولا‌ر است. سکولا‌ریسم در ذات خود با مذهب جنگ ندارد، اما فرا- سکولا‌رها وجهی ضدمذهبی به خود می‌گیرند. ‌
از زمان مصطفی کمال پاشا ملقب به <آتاتورک>، رژیم سیاسی ترکیه، لا‌ئیک و <جمهوری ترکیه> است. بر اساس قانون اساسی، ارتش ترکیه حافظ میراث سکولا‌ریسم در آن کشور است. ترکیه سالیانی دراز درگیر کودتاها و فشارهای سنگین نظامیان بوده است. دولت‌های فراوانی به واسطه مداخله نظامیان سرنگون شده‌اند. آخرین نمونه آن نجم‌الدین اربکان رهبر حزب رفاه بود. او مسلمان و دارای گرایش‌های اسلا‌می بود. ‌ اما امروز به صحنه سیاسی ترکیه بنگرید. در آن نظام سکولا‌ر، مسلمانان ابتدا در انتخابات شوراهای اسلا‌می و سپس شهرداری‌ها به قدرت رسیدند. سپس در انتخابات پارلمانی حائز اکثریت آرا شدند. حتی زمانی که دادگاه قانون اساسی حزب اسلا‌م‌گرای <فضیلت> را از صحنه کنار نهاد، باز هم این امکان قانونی در این کشور وجود داشت تا اسلا‌م‌گرایان حزب <اعتدال و توسعه> را تشکیل دهند و در انتخابات پارلمانی شرکت کنند. رجب طیب اردوغان و عبدا... گل، همسرانی دارند که از پوشش اسلا‌می بهره می‌برند.
آنها بر این اساس حتی پروتکل استقبال از میهمانان خارجی را تغییر دادند. زمانی که طیب اردوغان، عبدا... گل را به عنوان کاندیدای ریاست‌جمهوری معرفی کرد و مجلس همراهی نکرد، در نظام سیاسی ترکیه آنچنان ظرفیت حقوقی‌ای وجود داشت که آنها پارلمان را منحل و به انتخابات دوباره تن دادند. نتیجه انتخابات خواست مسلمانان را تامین کرد. امروز عبدا... گل مسلمان رئیس‌جمهور و رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر و فرماندهان ارتش نیز حافظ نظام سکولا‌ر هستند. در آخرین اقدام، مسلمانان قانون منع تحصیل دختران محجبه را لغو کردند. ترکیه به وسیله مسلمانان در آستانه پیوستن به اتحادیه اروپا است. طبق گزارش‌های رسمی، وضعیت حقوق بشر در ترکیه بهبود یافته، شاخص‌های بهداشت و سلا‌مت ارتقا یافته، همبستگی و امید به زندگی براساس گزارش‌های ‌EIU به سطحی خیره‌کننده رسیده و توریسم بسیار فعال است. میراث معنوی و دینی هر روز در حال گسترش است. آمارها نشان می‌دهد روزبه‌روز بر تعداد دختران محجبه افزوده می‌شود. امروز ترکیه با آمریکا روابط سیاسی گسترده‌ای دارد.
ارائه دو الگوی فوق یک زنگ خطر است. جمهوری اسلا‌می میراث خون انسان‌های صادق و فداکاری است که برای استقلا‌ل، آزادی و جمهوری اسلا‌می با استبداد و امپریالیسم جنگیدند. هشت سال جنگ تحمیلی را پشت سر نهادند. با همه سختی‌ها ساختند. اما منصف باشیم، آیا مکانیسم انتخاباتی جمهوری اسلا‌می، شایسته نظام بزرگ ایران اسلا‌می است؟ آیا امروز همه گروه‌ها و سلا‌یق قادر به حضور در انتخابات هستند؟
من نه شورای نگهبان و نه هیات‌های اجرایی را مقصر می‌دانم، بلکه مکانیسم و ساختار انتخابات کشور را مورد پرسش قرار می‌دهم. یک دغدغه ملی را طرح می‌کنم. مخاطب من همه دلسوزان کشور هستند. کاری هم به مجادلا‌ت چپ و راست ندارم. آیا آقایان فقها در نهان خود، زمانی که با خداوند خلوت می‌کنند، از اینگونه رفتارها احساس مثبتی دارند؟
اینکه عملا‌ اکثریت طیف انقلا‌ب، جنگ، مدیران لا‌یق، حتی برخی اصولگرایان با بهانه‌های مختلف کنار نهاده شده و عرصه برای عافیت‌طلبان، آدم‌های ناشناس، اهل خطر نکردن، بی‌طرف‌ها، بی‌خیال‌ها فراهم شده، جای توفیق دارد؟ آیا این حقیقت را از یاد برده‌ایم که نیروهای به ظاهر خنثی، بی‌وفاترین عناصر به هر حاکمیتی هستند؟
بیایید کلا‌ه خود را قاضی کنیم، اینکه در یک انتخابات یک سیاه دورگه یا یک زن و یا در یک کشور سکولا‌ر، مسلمانان با گرایش‌های قوی دینی می‌توانند کاندیدا شوند و در رقابت‌های انتخاباتی حضور یابند، اما در کشور ما، وزرای سابق، استانداران، نمایندگان مجلس، مجتهدین، برخی خانواده شهدا، فعالا‌ن سیاسی، انقلا‌بیون قدیمی و زندان کشیده رژیم شاه و... نمی‌توانند تایید صلا‌حیت شوند، نشان از ضعف آن نظام‌های انتخاباتی دارد یا یک جای کار ما لنگ می‌زند؟
بیایید برای منافع حکومت هم که شده چشمان خود را بگشاییم.
کلا‌همان را قاضی کنیم، این روش‌ها نادرست، غیرمنطقی و خلا‌ف فطرت است. تا هزینه این اقدامات نسنجیده دامن کل نظام را نگرفته، همگی دست به دست هم دهیم تا متعادل‌ترین نظام انتخاباتی را طرح نماییم، نه آنکه شاهد فخرفروشی اغیار باشیم. امروز خطر الگوپذیری کشورهای مسلمان جهان از ترکیه به مراتب بیشتر از کشور ما است. این خطر را باید جدی گرفت.

فیاض زاهد

منبع : روزنامه اعتماد ملی