قبول کنید دیگر بچه نیستیم

تغییرات جسمانی دوران بلوغ با وجودی که طبیعی هستند در مرحله ای تمام می شوند، بطور کافی سریع، ناگهانی و شدید هستند که سبب تغییر در رفتار، نگرش و شخصیت نوجوان می شود.
نگرش و الگوهای رفتاری که کودکان در جریان رشد از خود بروز می دهند نتیجه نگرش ها و الگوهای رفتاری است که در والدین آن ها دیده می شود. گاهی شباهت به قدری زیاد است که می گویند کودک با والدین خود همانندسازی می کند مانند شباهت هایی که در راه رفتن و یا نوع آهنگ صدا بین نوجوان و پدر و مادرش وجود دارد.
نقش والدین در شکل گیری رفتار و شخصیت نوجوان کاملاً مشخص است همانندسازی به روندی گفته می شود که فرد طی آن خصوصیات فرد دیگر را سرمشق قرار می دهد البته ممکن است نوجوانان در این همانندسازی تقلید صرف نکنند ولی به هر حال در طول حیات آن تاثیرگذارست.
افراد دیگر خانواده مانند برادرها، خواهرها و همچنین دوستان و همسالان، مربیان و معلمان بعضی قهرمانها و پهلوانها هم الگوی دیگری هستند که روی رفتار و نگرش نوجوان تاثیرگذارند.
یکی از مسائل عمده ای که نوجوانان با آن روبرو هستند مساله شکل گیری هویت و شخصیت فردی آنهاست. احساس هویت شخصی در نوجوان بر پایه همانندسازیهای دوران کودکی به وجود می آید. هر اندازه ارزشهایی که از سوی والدین، مربیان و دوستان و همسالان ابراز می شود همخوانی بیشتری داشته باشند، به همان نسبت هویت یابی و شخصیت پذیری نوجوان آسانتر پیش می رود.
هویت شخصی یک فرد پس از آنکه شکل گرفت و به سوالهایی نظیر من کیستم؟ به کجا می روم؟ پاسخ مناسب و در خوری پیدا کرد: الزاماً ثابت نمی ماند نوجوانان ممکن است در بزرگسالی عقاید، تمایلات و مهارتهای تازه ای کسب کنند و اینها باعث شوند که هویت آنها مناسب با وضع موجود تغییر کند.
تغییرات در نگرش ها و رفتارها که در دوران بلوغ پیش می آید بیشتر مربوط به مناسبات و تاثیرات اجتماعی است شایعترین و مهمترین این تغییرات عبارتند از:
۱) تمایل به گوشه گیری:
وقتی تغییرات بلوغ، شروع می شود نوجوان از خانواده، همسالان و دوستان کناره گیری می کند و غالباً حالت نزاع و مشاجره با آنها دارد او اکثر اوقاتش را تنها می گذراند، خیالبافی می کند و دچار سوءرفتار و سوءتفاهم می شود و آگاهی تمایلات جنسی خود را از طریق خود ارضایی تجربه می کند.
۲) احساس دلتنگی و خستگی:
از کارها و بازیهایی که قبلاً از آنها لذت می برد دل می کند و از کار در مدرسه، خانه و یا انجام فعالیت های اجتماعی سرباز می زند و احساس خستگی می کند.
۳) ناسازگاری:
رشد سریع و غیرقابل پیش بینی دوران بلوغ روی خصوصیات و رفتارهای عادی و همیشگی او اثر می گذارد و نوجوان حالت ناسازگاری پیدا می کند، کودک بالغ بی نزاکت، پرخاشگر و نخراشیده و نتراشیده می شود، ولی به تدریج همانطور که آهنگ رشد تند می شود این ناسازگاری و ناهماهنگی کمتر می شود.
۴) مخالفت های اجتماعی:
کودک بالغ غالباً ناسازگار و مخالف است و روح همکاری ندارد و رفتارش خصومت آمیز است دشمنی آشکار بین پسر و دختر و رفتار و گفت وگوهای انتقادآمیز و حتی نامربوط و زشت در این سن به شدت پیش می آید. به تدریج که کودک بالغ تر می شود رفتارش دوستانه تر شده بیشتر حالت همکاری دارد و دیگران را تحمل می کند.
۵) تشدید احساسات و عواطف:
بداخلاقی، تندی مزاج و تمایل به گریه کردن در اثر کمترین هیجان و تحریک از ویژگی های مرحله اول بلوغ است به تدریج که کودک از نظر جسمی بالغ می شود. این رفتارها سنجیده تر می شوند فقدان اعتماد به نفس، نوجوان که پیش تر متکی به خود بود، ناگهان اعتماد به نفس خود را از دست می دهد و ترس از شکست خوردن در زندگی دارد. انتقاد همسالان در تشدید این حالات بسیار موثرست.
۶) شرم و حیای بیش از حد:
تغییرات جسمی که در دوران بلوغ اتفاق می افتد سبب می شود که نوجوان به شدت گوشه گیر و محجوب شود. تذکرات و نظرات نامساعد و نامطلوب دیگران هم در بروز تشدید این حالت بی تاثیر است اثرات روانی دوران بلوغ متاسفانه به خاطر انتظارات بیش از حدی که والدین و نزدیکان از نوجوان دارند پیچیده تر می شود.

منبع : روزنامه کیهان