تصویر دنیای نابینایان در سینما

چند روز پیش روز جهانی عصای سفید بود. روزی برای نابینایان، آدم‌هایی که علی‌رغم نداشتن چشم بینا تصویر روشن و کاملی از دنیای اطراف خود دارند، شاید به همین دلیل باشد که به آن‌ها روشندل هم می‌گویند، چراکه رابطه آن‌ها با جهان بیرونی رابطه‌ای دلی است. این ویژگی‌ها برای سینماگران و نویسندگان دنیای ناشناخته‌ای است که گاه تلاش کرده‌اند از گذر پرداختن به دنیای درونی فردی نابینا، پیچیدگی‌ها، روحیات، روابط و قواعد زندگی آن‌ها فضایی جذاب و قابل ارائه به مخاطبان خلق کنند.
در سینما به عنوان هنری فراگیر که اتفاقا با عنصری کاملا مشهود به نام «تصویر» سروکار دارد، این جهان و این ویژگی‌ها جذابیت بیشتری داشته است. در سینمای جهان به آثار زیادی در این باره می‌توان اشاره کرد، همچنان که در سینمای ایران هم شخصیت‌های نابینا یا موضوعات مربوط به این قشر بارها دستمایه کار فیلمسازان قرار گرفته‌اند. نگاهی به این آثار نشان می‌دهد که گروه اول فیلم‌هایی هستند که موضوع آن‌ها درباره نابینایان است، مسائل مربوط به آن‌ها داستان اصلی فیلم بوده و شخصیت محوری شان یک فرد نابینا است.
اما در گروه دوم آثاری قرار دارند که برخی از شخصیت‌های آنها نابینا هستند و به عنوان کاراکترهای مکمل نقش ایفا می‌کنند. گل‌های داوودی (رسول صدرعاملی) یکی از نخستین آثار سینمای ایران در همین باره بود که پس از انقلاب اسلامی به نمایش درآمد و به دلیل داشتن داستانی عامه‌پسند و ساختار ملودرام مورد استقبال عامه مردم قرار گرفت.
بهره‌گیری از بازیگران سینما در نقش شخصیت‌های نابینا موضوعی است که همواره دیده شده است، این مسئله البته در سینمای جهان هم سابقه دارد.
اما نکته‌ای که قابل تعمق است اینکه عمده بازیگران در نقش یک فرد نابینا بازی موفقی ارائه نداده‌اند، دلیل این مساله هم نزدیک نشدن آنها به روحیات، رفتار، گفتار، حرکات و.‎.‎. یک فرد نابیناست. حتی پرویز پرستویی که برای این نقش (در بید مجنون) جایزه بازیگری گرفت در لحظات بینا شدن بازی بهتری ارائه می داد تا در فصل‌های نابینا بودن.
از سوی دیگر در یکی از بهترین فیلم‌های این نوع آثار یعنی «رنگ خدا» مجیدی به عنوان کارگردان از فردی نابینا (حسن رمضانی) استفاده کرده که البته رمضانی هم بازی بسیار خوبی ارائه داده است. شاید اگر مجیدی هم بازیگر نوجوانی سراغ داشت که بتواند این نقش را ایفا کند به سراغ رمضانی نمی‌رفت.
دلیل استفاده از هنرپیشه‌ها به جای افراد نابینا در فیلم‌ها هم از همین موضوع سرچشمه می‌گیرد، چراکه اساسا بازیگر نابینا وجود ندارد و اگر هم باشد پیدا کردن او کاری است سخت‌تر از بازی گرفتن از یک هنرپیشه. اما به هرحال نمی‌توان منکر داشتن استعدادهای خلاق و موفق در نابینایان شد، هرچند فیلم‌هایی که درباره آن‌ها ساخته می‌شود بسیار محدود است.

منبع : خبرگزاری ایسنا