رقابت روسیه و اروپا در آمریکای لا‌تین

روسیه و اتحادیه اروپا که در عرصه رقابت‌های بین‌المللی همواره با یکدیگر در تقابل بوده‌اند،پس از بحران گرجستان به تشدید این رقابت پرداختند. این تحرکات نه تنها در زمینه یارگیری در برابر یکدیگر در قالب اروپای شرقی و همسایگان یکدیگر بلکه در نقاط دور دست نیز اجرایی شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که این کشورها تلا‌ش دارند تا به هر نحو ممکن،مقابله با توسعه نفوذ طرف مقابل را اجرایی کنند در حالی که از این رقابت برای رسیدن به اهداف خود بهره برداری می‌کنند. نکته قابل توجه در این چرخه رقابت اتحادیه اروپا و روسیه در آمریکای لا‌تین می‌باشد.
الف) روسیه با بهره گیری از ظرفیتهای نظامی و اقتصادی در کنار برخورداری از اشتراکات در بخش انرژی تلا‌ش دارد تا از روحیه ضد امپریالیستی این منطقه استفاده کرده و حضور خود را در آن تقویت نماید. امضای قراردادهای نظامی و اقتصادی به ویژه در بخش انرژی با ونزوئلا‌، بولیوی، نیکاراگوئه و احیای مناسبات گسترده با کوبا را می‌توان در این چارچوب ارزیابی کرد.روسیه حتی برای رسیدن به مقصود از برگزاری رزمایش مشترک نظامی با ونزوئلا‌ در آمریکای لا‌تین خبر داده تا بیانگر اراده آن برای بازیگری در حیاط خلوت آمریکا باشد.
ب) اتحادیه اروپا نیز به دلیل نیاز به بازارهای جدید برای تامین منابع انرژی و مواد اولیه و نیز تلا‌ش برای ترمیم چهره خود در برابر افکار عمومی پس از فجایع انجام داده در افغانستان که تخریب چهره آنان در عرصه بین الملل را به همراه داشته به بازیگری دیپلماتیک با آفریقا و آمریکای لا‌تین روی آورده است. برگزاری نشست مشترک با کوبا برای لغو تحریم‌ها و نیز توسعه روابط با سایر کشورهای منطقه از جمله ونزوئلا‌ و بولیوی بیانگر عزم جدی اتحادیه اروپا برای بازیگری در آمریکای لا‌تین می‌باشد. در این تنشها نقش و جایگاه آمریکا امری قابل توجه است.
در حالی که آمریکا روزی آمریکای لا‌تین را مرکز نفوذ خود می‌دانست و به استعمار آنها می‌پرداخت اکنون چنان از این منطقه رانده شد که وزارت دفاع و دستگاههای اطلا‌عاتی این کشور از پایان هژمونی آمریکا در آمریکای لا‌تین خبر می‌دهند. این ضعف و نیز تشدید بحران‌های جهانی سبب شده تا بازیگرانی چون چین، روسیه و اتحادیه اروپا بتوانند بیش از گذشته در این منطقه حضور یابند هرچند که برخی ناظران سیاسی ورود اروپا به چرخه آمریکای لا‌تین را بازیگری به جای آمریکادر برابر روسیه عنوان می‌کنند اما درصورت صحیح بودن این سناریو به صراحت می‌توان گفت که این جابجایی نیز نتیجه ضعف و ناتوانی واشنگتن است که سبب شده تا سایر کشورها (اروپا )را برای حفظ حداقل موقعیت خود در این منطقه بپذیرد.
براین اساس می‌توان گفت که آمریکای لا‌تین اکنون از محورهای اصلی تحولا‌ت جهانی است که می‌تواند عرصه رقابت میان روسیه و غرب را تشدید نماید به ویژه اینکه صف آرایی روسیه و غرب در بحران گرجستان آنها را به رقابت در تمام عرصه های بین‌الملل وارد ساخته است.

قاسم غفوری ‌

منبع : سیاست روز