راهبرد نوین آمریکا در عراق

نومحافظه کاران در اوج قدرت بلا منازع خود، در سیاست های خاورمیانه ای، بویژه در عراق ناکام ماندند. سپس به تمامی عوامل قبلی ناکامی، عامل مهم و چالش برانگیز مخالفت جناح پیروز دموکرات ها در کنگره و سنا با اعمال سیاست های بوش در عراق اضافه شد. بوش با وجود این که به صراحت مسئولیت شکست آمریکا درعراق را پذیرفت، اما در راهبرد جدید خود در عراق، بر تداوم سیاست های قبلی تأکید ورزید. هر چند وی با ادبیاتی متفاوت سخن گفت.
جورج دبلیو بوش در تاریخ ۲۰ اسفند ماه ۱۳۸۵ با اشاره به گزارش گروه مطالعه عراق موسوم به بیکر همیلتون، استراتژی نوین آمریکا در عراق را اعلام کرد.
الف) نکات اساسی راهبرد نوین آمریکا در سخنان بوش
تغییر راهبرد ایالات متحده درعراق با مشورت گروه امنیت ملی، فرماندهان نظامی و دیپلمات های برجسته صورت گرفت.
شکست ما درعراق فاجعه ای برای آمریکاست. به منظور تأمین امنیت مردم آمریکا ما باید در عراق موفق شویم.
تلاش های قبلی آمریکا به منظور امن کردن عراق به دو دلیل عمده شکست خورده است، یکی فقدان نیروهای کافی برای استقرار در مناطق پاکسازی شده و دیگری محدودیت های زیادی که ما برای نیروهایمان ایجاد کرده بودیم.
من بیست هزار نیروی نظامی جدید به عراق اعزام می کنم. پنج لشکر در بغداد متمرکز می شوند و چهار هزار نیرو در استان الانبار (برای سرکوب القاعده در این استان).
در عملیات قبلی، دخالت های سیاسی و فرقه ای، نیروهای عراقی و آمریکایی را از ورود به برخی مناطقی که شعله این درگیری ها را زیاد می کنند، منع می کردند. این بار ما و نیروهای عراقی چراغ سبز ورود به این مناطق را داریم.
دولت عراق باید مسئولیت امنیت عراق را تا ماه آبان ۱۳۸۷ آینده بر عهده گیرد. علاوه بر عملیات نظامی، باید برای بهبود بخشیدن به زندگی مردم اقدام کنیم. سهیم کردن شهروندان عراق در نفت، اختصاص ۱۰ میلیارد دلار بودجه عراق به بازسازی و اشتغالزایی، برگزاری انتخابات استانی، تجدید نظر در قوانین بعث زدایی و اصلاح قانون اساسی از آن جمله است. دفاع از تمامیت ارضی و تثبیت منطقه ومهار جمهوری اسلامی ایران و سوریه و کمک به عراق و ترکیه بر حل مشکلات مرزی در راهبرد نوین آمریکا است.
اعزام یک ناو جدید هواپیمابر به منطقه که اخیراً صورت پذیرفت.
استفاده از سیستم های ضد هوایی پاتریوت برای حفاظت از متحدین و دوستان منطقه ای آمریکا لحاظ شد.
سیاست ما صیانت از مرز های عراق و دستگیری القاعده است.
تشکیل یک گروه همکاری دو حزبی (جمهوریخواه- دموکرات) تا ورای خطوط حزبی در جنگ با تروریسم پیروز شویم و تشکیل گروه همکاری بین المللی در مورد عراق از برنامه های جدید ماست.
ب) تحلیل
شکست جمهوریخواهان و بازهای حاکم بر کاخ سفید در انتخابات پارلمانی اخیر آمریکا چنان شوکی را بر نومحافظه کاران وارد ساخت که فرصت بازبینی واقع گرایانه عملکرد ایالات متحده در عراق را از تصمیم گیرندگان آمریکا سلب کرد.
بوش با وجود این که به صراحت مسئولیت آمریکا در عراق را شخصاً پذیرفت، اما در راهبرد جدید خود در عراق، بر تداوم سیاست های قبلی تأکید ورزید، هر چند وی با ادبیاتی متفاوت سخن گفت.
ادعای بوش مبنی بر این که تلاش های قبلی ما در امن کردن عراق، به دلیل «کمبود نیرو» و «محدودیت نیروهای عمل کننده»، به شکست انجامید، عوامفریبانه است. حقیقت این است که انجام عملیات نظامی با هدف سرکوب تروریست ها و پاکسازی منطقه، بدون توجه به تداوم حفظ سنگر تسخیر شده، امری سطحی، غیر قابل قبول و غیر رایج در ادبیات نظامی است. از سوی دیگر، رفتار نظامیان آمریکا در ورود و بازرسی منازل مسکونی مقام های عراق، ورود به منطقه ریاست جمهوری عراق، یورش به سرکنسولگری جمهوری ایران در اربیل (مکان دیپلماتیک) دستگیری دیپلمات های ایرانی در بغداد و آزادی آنان به دلیل فقدان سندی محکم دال بر ادعای دست داشتن جمهوری اسلامی ایران در نا امنی های عراق، ورود به منازل شهروندان عراقی، بمباران مناطق مسکونی و کشتار هزاران عراقی به بهانه تعقیب تروریست ها، ایجاد گوانتاناموی جدید در زندان ابوغریب بغداد و ... گواهی بر «عدم محدودیت نیروهای عمل کننده آمریکا» در عراق می باشد.
پس از چهار سال و اندی حضور نظامیان آمریکا در عراق، ایالات متحده برای نخستین بار در استراتژی نوین خود «ضرورت تأمین معیشت شهروندان عراقی» را مد نظر قرار داده است، در حالی که حافظه تاریخی جهان، ایجاد «دموکراسی» بر سر سفره بدون «نان» را به یاد نمی آورد و ایالات متحده «دموکراسی» را در رفتار خود در عراق مقدم بر «امنیت» و «معیشت» مردم قرار داد و صد البته عنصر ایمان و فرهنگ بومی منطقه را درک نکرد.
پر واضح است اعزام ناو هواپیمابر جدید گامی در راستای هرچه بیشتر امنیتی کردن فضای حاکم بر منطقه و به رخ کشیدن سیستم ضد هوایی پاتریوت، تبلیغی برای کارخانه های اسلحه سازی ایالات متحده با هدف فروش سلاح بیشتر به منطقه و کاهش مالیات های عمومی در ایالات متحده آمریکا و جلب افکار عمومی برای پیروزی در انتخابات آینده ریاست جمهوری (تأمین هزینه های تبلیغاتی از محل درآمدهای تسلیحاتی) به شمار می رود.
● نتیجه گیری
در راهبرد جدید ایالات متحده در عراق، هیچ تغییری در اهداف، اصول و حتی روش ها به چشم نمی خورد. دو مؤلفه جدید در این راهبرد مشهود است:
اذعان به شکست، مد نظر قرار دادن گزارش بیکر - همیلتون و پذیرش گروه همکاری (نظارت و ارزیابی کننده) مستمر عراق متشکل از جمهوریخواهان و دموکرات ها.
تغییر در ادبیات سیاسی به کار گرفته شده از سوی بوش. به عنوان مثال به جای عبارت: «آمریکا تا زمانی که برای جنگ با تروریسم ضروری است، در عراق خواهدماند.» آمرانه می گوید: «دولت عراق باید مسئولیت امنیت همه استان های عراق را تا پایان ماه نوامبر آینده بر عهده گیرد.» در یک کلام، نومحافظه کاران در اوج قدرت بلا منازع خود، در سیاست های خاورمیانه ای، بویژه در عراق ناکام ماندند. اکنون که به تمامی عوامل قبلی ناکامی، عامل مهم و چالش برانگیز مخالفت جناح پیروز دموکرات ها در کنگره و سنا با اعمال سیاست های بوش در عراق اضافه شده است، باید (راهبرد نوین آمریکا در عراق) را نه یک «راهبرد» بلکه یک «جنجال سیاسی و تبلیغاتی جدید» برای مصرف داخلی دانست.

حسین امیر عبداللهیان
[* برگرفته از کتاب «دموکراسی متعارض ایالات متحده در عراق جدید»]

منبع : روزنامه ایران