تغییر پایگاه

پایگاه های ارتباطی با مردم دیگر نه مساجد كه تمامی، دامنه های الكترونیكی و مطبوعات هستند و رفتار انتخاباتی نامزدان متفاوت از دو دهه گذشته به نظر می رسد. نقش ارزش هایی كه تا دیروز به مثابه نوعی پناه و پشتیبان برای داوطلبان حضور در حكومت به حساب می رفت و نیز اماكنی كه هویت انقلابیون خواستار ماندن در عرصه حكومت داری را تثبیت و تایید می كرد، در انتخابات نهم كاهش یافته است. شعارها دیگر شعارهای متكی به ایدئولوژی نیست، كه گام هایی جسورانه برداشته و به عمد خودداری از برخی واژه های ارزشی دیروز، تكثیر و اعلام می شود. گویی در مقابل انتخاب كنندگانی كه همچنان هاله ای از ابهام و روزی پیش بینی ناشدنی از ۲۷ خرداد ۸۴ را به تصویر كشیده اند، چاره ای جز هماهنگی با سلایق جدید و همراهی هر چند موقت با مطالبات رای دهندگان نیست. سكوت مردم در آشكار كردن هرگونه پیش بینی از میزان اقبال حكومت در بهره برداری از انتخابات پیش رو و نیز میزان مقبولیت هر یك از نامزدان، چشم دوختگان انتخابات و ناظران حكومت را بیش از دوره های مشابه گذشته به تامل و تكاپوی پنهان واداشته است. در چنین اوضاعی، تحول نه فقط در شعارهای انتخاباتی كه در انتخابات اماكن دیدار و گفت وگوی نامزدان و رای دهندگان نیز شگفت نیست. هرچند این تحول در نوع خود، معنادار و در مقایسه جامعه ای برخاسته از افكار و شعارهای ایدئولوژیك و انقلابی رخ داده باشد. نشست ها و برنامه های انتخاباتی نامزدان به وضوح نشان می دهد اماكن مذهبی و مساجد كه روزی موثر بر تغییرات اجتماعی و سیاسی و قادر به تحریك انگیزه های سیاسی و انتخاباتی بود امروز كمتر می تواند به مثابه عاملی در جهت تحریك حتی مردمان دور از پایتخت و بومیان شهرها و روستاهای كوچك و مذهبی عمل كند و انتقال پیام ها از راس به توده و بدنه را برعهده داشته باشد. تا انتخابات هفتم، اكثر نشست های انتخاباتی و جلسه های اعلام مواضع داوطلبان و مبلغان آنها به مساجد و امكان مذهبی كشیده می شد و در دانشگاه ها نیز مسجد دانشگاه ها پایگاه این سخنرانی ها بود. خطرناك ترین چالش ها میان حامیان دو جناح و نامزدان اصلی انتخابات نیز در كنار برزنت های همین مساجد علنی می شد و مركز اصلی پخش پوسترهای تبلیغاتی نه فقط ستادهای انتخاباتی نامزدان كه اغلب مساجد و از دل نشست های مذهبی بود. اما در این دوره به نظر می رسد نامزدان كه همگی سنتی و وامدار انقلاب هستند برای القای ایدئولوژی «من و شما» پایگاه های الكترونیكی و ماهواره ای را با درایت جایگزین پایگاه های مذهبی و سنتی كرده اند. آنها به نیكی دریافته اند كه دیگر تنها پایگاه های مذهبی امدادگر مشروعیت و مقبولیتشان نمی تواند باشد و ایدئولوژی به عنوان یك پدیده روانی _ اجتماعی موثر بر آرا دیگر تنها در اماكن ارزشی قابل ساخته و پرداخته شدن نیست. اینچنین است كه جزوه های «بهره گیری از ارتباطات» به سرعت در ستادهای انتخاباتی نامزدان تدوین و تكثیر می شود و مدیران درون ستادی را به توجه هرچه بیشتر و علمی تر روش های نوین گفت و گو با مردم متمركز می كند. جزوه هایی كه جلدشان دیگر نه نشانی از پرچم سرخ دارد و نه نمادی از مسجد به عنوان پایگاه دیروز ارتباط با مردم، كه دستی دراز شده به سوی وسایل و اماكن ارتباط جمعی مدرن را نشان می دهد.
از سوی دیگر می توان كاركرد خود مساجد را نیز در مسیر تغییرات اجتماعی با خلاصه ترین نگاه تحلیل كرد. طی دو دهه گذشته، مساجد در میان تمامی راه های القا و احیای ایدئولوژی انقلاب تنها به راه هایی دست یازیدند كه به نوعی مستلزم بازگشت و تكیه انحصاری بر یك ایدئولوژی خاص داشت یا نهایتاً در نگاهی ملموس تر بر ایدئولوژی صرفاً محافظه كارانه سازماندهی می شد و تنها بر نگهداشتن وضع مطلوب حكومت كوشش می كرد. این درحالی بود كه نسل جدید موثر بر دهه سوم انقلاب، به مرور ایدئولوژی اصلاح طلبانه پرداخته و تعاریف و مفاهیم جدیدی جست و جو می كند. در حقیقت مساجد و ایدئولوژی حاكم بر آنها، در میان تضادهای اجتماعی آشكار شده، كه از اصلی ترین عوامل دگرگونی های اجتماعی و سیاسی هر جامعه به شمار می رود، تنها بر نقطه نظرهای سنتی پافشاری كردند و بر درك مطالبات اكثریت و ابزارهای جدید تعامل و نگهداری تمامی طبقات مردم كم توجه ماندند.در گذر از مرور تمامی این تحولات و تحلیل ها اما یك پیام علنی تر از دیگر پیام ها است. نامزدهای انتخابات نهم ریاست جمهوری امروز برای همراه كردن مردم در ردای هر آنچه تا دیروز نفی می كردند نیز ظاهر خواهند شد. كافی است اندكی آرامش خاطر یابند كه حداقل آرایی در صندوق های رای ریخته خواهد شد. آنها دریافته اند نیازمند رای مردمند نه ایدئولوژی دیروز.

منبع : روزنامه شرق