مزار، آیین، یادمان

طراحی مراكز شهری با داشتن روندی هدفمند در گسترهی فرهنگ شهری ـ ملی و تلفیق رویكردهای مذهبی در عین جذب اقبال عمومی، با حذف جهتگیریهای منفی سیاسی ـ اجتماعی، امری دشوار به نظر میآید. در این ساحت «مقبرئ الشعرای تبریز» با محتوایی منحصربهفرد در میان بناهای مشابه چند دههی اخیر، نمونهای كاملاً قابل قبول و با اندكی اغماض، ساختاری قابل گرتهبرداری است.
كوی سرخاب تبریز كه مقبرئ الشعرا یا یادمان عرفا، شعرا، ادبا و ارباب فضل و كمال در آن قرار دارد، بین محلات ششگلان, سیلاب رودخانهی مهرانرود, دوه چی و كوه عینالی (عون بن علی) واقع شده است. در تاریخ فرهنگ، تبریز به لحاظ حضور عرفا و دانشمندان و هنرمندان از اعتبار خاصی برخوردار بوده و خاك پربركت سرخاب همواره شخصیتهای مهمی را مجذوب و در دامان خود پرورانده است.
گورستان قدیمی سرخاب یا مقبرئ الشعرا در قرنهای گذشته مدفن مشاهیر، ادبا و عرفا بوده و در حال حاضر به محدودهای واقع در جنوب خیابان عارف و شرق خیابان ثقئ الاسلام اطلاق میشود و آنچه مسلم است تا قرن هفتم هجری در كلیهی كتب تذكرئ و شرح حال شعرا این مكان به نام مقبرهٔالشعرا یا حظیرئ الشعرا ذكر شده است.
بقعه و مسجد سیدحمزه نیز ازجمله زیارتگاهها و مکانهای متبرکه در این مجموعه است و به علت قرارگیری در کنار مقبرهٔالشعرا، همواره شاهد بازدیدکنندگانی هستیم كه از بقعه دیدن میكنند. در مسجد نیز فعالیتهایی فرهنگی برای زنان و مردان و کودکان انجام میگیرد.
از واپس مشاهیری که در این مقبرئ دفن شدهاند، ثقئ السلام شهید، از شهدا والامقام مشروطه در صدر مشروطیت و استاد سیدمحمدحسین شهریار، شاعر بلندآوازهی معاصر را متوان نام برد.
در روند تدریجی شكلگیری غنایی این مجموعه، در سال ۱۳۷۷ نمایشگاه دایمی تاریخ، فرهنگ و هنر آذربایجان نیز در این مجموعه گشایش یافت. با محوطهسازی مناسب و توجه مدیران شهری، هماكنون با تركیبی مناسب و روزآمد از سلسله فضاهای ارزشی، فرهنگی، تاریخی و... در كنار طراحی درخور برای یك یادمان با قابلیت جذب مخاطب بومی و غیر بومی مواجه هستیم.
از عرفا و شعرا و بزرگانی كه در مقبرئ الشعرای تبریز مدفون هستند میتوان از اسدی طوسی (صاحب گرشاسبنامه), قطران تبریزی (شاعر معروف قرن پنجم هجری و نخستین شاعر پارسیگوی آذربایجان), مجیرالدین بیلقانی (از شعرای قرن ششم هجری و شاگرد خاقانی), خاقانی شروانی (از بزرگترین شاعران قرن ششم هجری), ظهیرالدین فاریابی, شاهپورنیشابوری, شمسالدین سجاسی, همام تبریزی, مغربی تبریزی, مانی شیرازی, شكیبی تبریزی و استاد سیدمحمدحسین شهریار یاد كرد.

منبع : سوره مهر