نیکولاس قدیس، نماد بخشندگی در کریسمس

بابا نوئل که به اسامی سنت نیکولاس، سنت نیک و پدر کریسمس نیز شهرت دارد، در فرهنگ‌های مختلف یک قهرمان مردمی محسوب می‌شود که شب عید کریسمس در میان کودکان هدیه توزیع می‌کند و به سنت نیکولاس، اسقف قرن چهارم آسیای صغیر اشاره دارد.
پدر کریسمس چهره محبوب ایام کریسمس در بسیاری از کشورها محسوب می‌شود و وجود این قهرمان کودکان در هر فرهنگی به نوعی به فرهنگ دیگر شباهت دارد. بابا نوئل در فرهنگ امریکایی به سانتا کلاز، در فرهنگ ایتالیایی، به بابا ناتال، در برزیل به پاپی نوئل، در چک به ددا مراز، در پرتغال به پای ناتار، در آلمان به وای ناخس من، در ایرلند به دادی نا نولگ و در فرانسه به پیریر نوئل شهرت دارد.
بسیاری از افسانه‌های اروپایی درباره بابانوئل بر اساس شخصیت سنت نیکولاس روایت شده‌اند. سنت نیکولاس اسقفی در ترکیه فعلی بود که به فقرا هدیه می‌داد. این شخصیت الهام‌بخش اسطوره‌ای، محوریت جشن‌های مهمی را در هلند، بلژیک و آلمان تشکیل داده است.
نام سانتا کلاز، از روی نام هلندی این قدیس - سنتر کلاوس - وارد زبان انگلیسی شد و با رشد محبوبیت این شخصیت، کم کم جایی در کریسمس برای او در نظر گرفته شد؛ چرا که وی نقش مهمی در سنت مسیحی دنیای غرب، ژاپن و دیگر بخش‌های آسیا ایفا کرد.
در بسیاری از سنت‌های ارتدکس شرقی، بابانوئل در روز عید از کودکان دیدن می‌کند و با شخصیت سنت باسیل یکی انگاشته می‌شود؛ چرا که روز گرامیداشت و یادبود سنت باسیل در کلیسای ارتدکس شرقی روز عید کریسمس محسوب می‌شود.
نقاشی و تصاویر بابانوئل نیز به شخصیت روسی "دِد موروز" (پدربزرگ جنگل) شباهت دارد. این شخصیت نیز به کودکان هدیه می‌داد و یک کت قرمز رنگ، چکمه‌های بلند و ریش سفید داشت. اکثر شمایل نگاری‌هایی که از بابانوئل صورت گرفته از این شخصیت روسی الهام گرفته و وارد فرهنگ اروپایی شده‌اند.
بر اساس آیین و روسوم، بابانوئل به عنوان مردی سفیدپوست، مهربان، چاق، شاد، عینکی با کت قرمز که خز سفید دارد، توصیف می‌شود (برخی اعتقاد دارند توصیف لباس بابانوئل به لباس‌های اسقفیِ اسقف نیکولاس شباهت دارد). بابانوئل دارای یک ریش بلند سفید و دستکش‌های سفید و سبز است. شب عید کریسمس، او سوار بر درشکه‌ای که چندین گوزن شمالی آن را می‌کشند از خانه‌ای به خانه دیگر می‌رود و به کودکان هدیه می‌دهد.
بابانوئل برای ورود به خانه کودکان از دودکش بخاری استفاده می‌کند و از راه بخاری از خانه خارج می‌شود که بقیه روزهای سال را در کنار همسر خود، خانم نوئل می‌گذراند و به همراه جن‌ها به ساختن اسباب‌بازی برای بچه‌ها می‌پردازند.
برخی از تصاویر مدرن از بابانوئل (که اغلب در تبلیغات مورد استفاده قرار می‌گیرد) بابانوئل را به همراه جن‌ها در کارگاه ساخت اسباب‌بازی نشان می‌دهد. در افسانه‌ها آمده است که خانه بابانوئل در قطب شمال است، اما این امر بر حسب سنت هر کشور متفاوت است؛ چرا که در برخی دیگر روایت‌ها خانه بابانوئل فنلاند، سوئد، و گرینلند نیز عنوان شده است.
زمانی که بابانوئل را به سنت باسیل نسبت می‌دهند، خانه وی را نیز در شهر سزاریا عنوان می‌کنند که این روایت در ارتدکس شرقی رواج دارد.
سنت نیکلاس قدیس یکی از اسقف‌های شهر باستانی لیسیا در جنوب غربی آسیای صغیر بود که در قرن چهارم میلادی زندگی می‌کرد. وی در خانواده‌‌ای ثروتمند و پارسا متولد شد، در کودکی والدین خود را از دست داد، اما تأثیر زندگی معنوی آنها، بویژه رسیدگی به ایتام در او روز به روز قوت گرفت.
در ۳۰ ‌سالگی به سمت اسقفی رسید و به مهربانی و گشاده‌‌دستی شهرت یافت. وی از همان ابتدا با تهیه‌ جهیزیه برای دختران بی‌‌بضاعت و فرستادن کیسه‌‌های طلا از طریق دودکش برای خانواده‌های مستمند، محبت کردن و بخشندگی را به اوج خود رساند. در برخی از داستان‌های مسیحی آمده است که سنت نیکولاس از کراماتی چون زنده کردن سه کودکی که سر آنها توسط یک قصاب بریده شد، برخوردار بوده است. سنت نیکولاس در ۶ دسامبر سال ۳۴۰ میلادی درگذشت.

منبع : موسسه گفتگوی ادیان