وعده و دریغ

بررسی وضعیت فناوری اطلاعات و ارتباطات در سال ۱۳۸۵ ناخودآگاه به بررسی عملكرد مدیریت این حوزه در دولت جدید منجر می‌شود، چرا كه پس از سكانداری مدیران جدید در اواسط سال قبل از آن، و پس از طی دوره‌ای برای آشنایی با حوزه كاریشان، عملا از سال ۸۵ بود كه دیدگاه‌ها و فعالیت‌هاشان به منصه ظهور رسید. با این وصف مرور سال ۱۳۸۵ همزمان با بررسی عملكرد مدیریت این عرصه، چند نكته مهم را پیش روی ما می‌گذارد.
سال ۸۵ زمانی رسما در میان دست‌اندركاران این حوزه شروع شد كه دیگر طرحی به عنوان تكفا مطرح نبود. این طرح كه در چند سال قبل از آن عملا مهم‌ترین برنامه و موتور محرك در زمینه فناوری اطلاعات از سوی دولت شمرده می‌شد، توانسته بود تحركی قابل اعتنا در سطوح مختلف اقتصادی و مدیریتی كشور ایجاد نموده، و به موجی مؤثر در برنامه‌ریزی‌های كلان بدل گردد.
با این حال شروع سال ۸۵ همزمان بود با تغییر آخرین مدیر از دولت قبلی كه نقش طراحی و اجرای تكفا را نیز بر عهده داشت، و لاجرم حذف او از این گردونه، كمرنگ شدن و سپس حذف برنامه تكفا را درپی داشت. شاید مدیران جدید كه مهم‌ترین خلاء را در همین موضوع می‌دانستند، بلافاصله دست به كار شدند و طرحی را به نام «طرح تسما» عرضه كردند، بدان امید كه بتواند انرژی‌بخش موجی تازه گردد، امیدی كه البته به بار ننشست.
این طرح با وجود ساعت‌ها بحث و تبلیغ رسانه‌ای، و رسیدن به چند ویرایش بعدی، صرفا مجموعه‌ای از كلیات و ایدآل‌ها را بیان می‌كند و از همین رو، هنوز نتیجه‌ای ملموس از آن ارائه نشده است. شاید اگر این طرح به نقطه مناسبی می‌رسید، می‌توانست خلاء مورد نظر را جبران كند، اما اكنون اصلا به نظر نمی‌رسد كه چنین اتفاقی افتاده باشد، بنابراین غیبت یك برنامه كلان در توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات كشورمان، از برجستگی‌های این سال بود.
دومین نكته‌ای كه ظاهرا نظر مدیران تازه را به خود جلب نموده بود، شكل مدیریت این حوزه است. شاید خوانندگان و علاقه‌مندان به خاطر داشته باشند كه در اواسط سال ۸۵ بناگاه موضوع ضرورت تمركز این حوزه مورد بحث و حتی مجادله تنی چند از مدیران مختلف این عرصه قرار گرفت. مدعیان خواستار آن بودند كه برای بهبود و تحرك در این بخش، همه زیرمجموعه‌های متفرق این حوزه تحت نظر ایشان اداره گردند، چیزی كه در چند سال گذشته و با اراده رییس دولت وقت محقق شده و توانسته بود اراده‌ای كم و بیش منسجم در پیشبرد برنامه‌های این بخش را شكل دهد.
لابد مدیران تازه نیز به همین تجربه نظر داشتند كه به طرح موضوع پرداختند. اما این مسئله نیز با مخالفت نهادهای رنگارنگ و گاه موازی این حوزه روبرو شد، و در سطح منازعه‌های رسانه‌ای باقی ماند. البته كار به دولت نیز كشید و مقرر شد كه نظر مدعیان تمركز مدیریت از طرق قانونی تامین گردد، اما به نظر می‌رسد كه مخالفت‌ها نیز تاثیر خود را گذاشت و طرح را به محاق برد.
همین دو نكته كافی است كه میزان توقع خود را از پیشرفت در حوزه فناوری اطلاعات كشورمان در سال ۸۵ محدود كنیم، و انتظار امواج جدی و طولانی مدت از آن نداشته باشیم. اما واقعیت نشان می‌دهد كه در این سال، حتی حداقل‌ها هم به كف نیامد، چرا كه برنامه و اتفاق و تحرك خاصی را در این عرصه شاهد نبودیم.
موضوعاتی هم كه گاه و بیگاه طرح شدند –مانند موضوع جنجالی اینترنت ملی- و یا گسترش اینترنت به مدارس و بیمارستان‌ها و... نهایتا مبتنی بر یك ایده عملی نبودند، و نتیجه‌ای را به بار نیاوردند. شاید اگر خود مدیران ارشد این حوزه كارنامه‌ای مستند از فعالیت یك‌ساله خود ارائه دهند، دیگر نیازی به تفصیل نباشد، اما می‌توان مطمئن بود كه چنین اتفاقی نخواهد افتاد.

محمود اروج‌زاده- حیات‌نو

منبع : اخبار فن‌آوری اطلاعات ایتنا