انرژی؛ حربه جدید بازی‌های سیاسی

سفر ولادیمیر پوتین به آسیای مركزی را می‌توان مقابله شدید مسكو با طرح‌های راهبردی اتحادیه اروپا و آمریكا برای كشیدن خطوط انتقال انرژی جایگزین مسیر روسیه از منطقه دریای خزر برشمرد. تا به امروز هرگز مبارزه بر سر تصاحب منابع انرژی خزر بدین صورت آشكارا دلیل اصلی بازی‌های سیاسی قرار نگرفته بود. ماه مه ‌سال‌جاری رئیس‌جمهور روسیه به قزاقستان سفر كرد و در كشور تركمنستان در شهر تركمن باشی این جمهوری در نشست سه جانبه‌ای با حضور نورسلطان نظربایف و قربان قلی بردی محمداف، روسای جمهور قزاقستان و تركمنستان شركت كرد. موضوع اصلی در تمامی مذاكرات رئیس جمهور روسیه در طی این سفر، مساله ترانزیت انرژی منطقه دریای خزر بود.
به موازات این نشست، به ابتكار عمل لخ كاچینسكی، رئیس جمهور لهستان، رهبران كشورهای لهستان، اوكراین، آذربایجان، گرجستان و قزاقستان گردهم جمع شدند تا در خصوص ایجاد مسیری جایگزین مسیر روسیه برای انتقال انرژی از منطقه آسیای مركزی تصمیم‌گیری كنند. در این بین نظربایف، خواسته یا ناخواسته در این نشست شركت نكرده است.
مسیر جایگزین برای كشیدن خطوط انتقال نفت از بندر اودسا در اوكراین تا شهر گلانسك در خاك لهستان و بدون عبور از خاك روسیه است كه در صورت توافق می‌بایست تا سال ۲۰۱۱ ساخت آن به اتمام برسد. مسیر «ترانس خزر» نیز می‌بایست گاز مناطق دریای خزر و ایران را از طریق بستر دریای خزر و سپس خط لوله انتقال گاز تركیه و بعد رومانی، مجارستان و اتریش، به اروپا منتقل كند. كشورهای اروپایی و دولت ایالات متحده آمریكا از ساخت این خط لوله كه وابستگی به انتقال گاز از روسیه را می‌كاهد، حمایت كرده اند. تحقق این طرح‌ها برای كشورهای لهستان، اوكراین و گرجستان نیز با توجه به اختلافاتشان با روسیه در زمینه خرید گاز، اهمیت بسیار زیادی دارد. آذربایجان و قزاقستان نیز در این بین از لحاظ تامین‌كننده منابع انرژی دارای اهمیت خاص هستند.
با توجه به موفقیت آمیز بودن مذاكرات ولادیمیر پوتین، نورسلطان نظربایف موافقت كرده است كه ترانزیت منابع نفتی قزاقستان از طریق خاك روسیه را به دو برابر افزایش دهد. اكنون حرف آخر را بردی محمداف، رئیس‌جمهور جدید تركمنستان خواهد زد كه موضع قطعی كشورش را برای استفاده از مسیر روسیه برای ترانزیت گاز به اروپا اعلام نماید. در صورت موفقیت‌آمیز بودن مذاكرات سه‌جانبه، شركت گازپروم همچنان انحصار ترانزیت انرژی منطقه آسیای مركزی به اروپا را در اختیار خود خواهد داشت و دو كشور قزاقستان و تركمنستان را نیز در سود عظیم این صادرات شریك خواهد نمود.

منبع : روزنامه تهران امروز