اقتصاد دنیا در سال ۲۰۲۰

بانك دویچه در گزارش اخیر خود به پیش‌بینی وضعیت اقتصادی جهان تا سال ۲۰۲۰ میلادی پرداخته است.
در این گزارش پژوهشی كه با بررسی سیر تحولات اقتصادی ۳۴ كشور جهان تهیه شده از تئوری‌های رشد و معادلات توسعه اقتصادی كمك گرفته شده است تا پیش‌بینی‌ها، واقع‌بینانه‌تر و علمی‌تری ارائه شود.
براساس پیش‌بینی بانك دویچه، تا سال ۲۰۲۰ میلادی ایالات متحده آمریكا همچنان قدرت برتر اقتصادی جهان باقی خواهد ماند.
انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۰ میلادی تولید ناخالص داخلی این كشور بین ۱۷ یا ۱۸ هزار میلیارد دلار باشد كه اصلی‌ترین دلیل آن بالاتر بودن نرخ رشد تولید و نوآوری نسبت به رشد جمعیت است.
در سال مورد بررسی نرخ رشد جمعیت آمریكا سالانه یك درصد خواهد بود در حالی كه نرخ رشد بهره‌وری و قدرت رقابت اقتصادی آن با دیگر كشورها بسیار بالاتر خواهد بود.
در حال حاضر آمریكا از نظر نرخ بهره‌وری و قدرت رقابت اقتصادی رتبه دوم را در جهان دارد در حالی كه دیگر قدرت‌های اقتصادی جهان از قبیل فرانسه و آلمان به ترتیب رتبه‌های ۲۶ و ۱۳ را در این فهرست به خود اختصاص داده‌اند.
از طرف دیگر انعطاف‌پذیری هزینه‌های صنعتی این كشور به دلیل قابلیت انتقال كارخانجات صنعتی به مناطقی مثل چین و هند كه نیروی كار و دیگر هزینه‌های اولیه تولید در آنها كمتر است سبب می‌شود تا نرخ رشد اقتصادی آمریكا بیشتر افزایش یابد و با كشورهای اتحادیه اروپا فاصله بیشتری پیدا كند.
بانك دویچه پیش‌بینی می‌كند متوسط دستمزد سالانه نیروی كار آمریكا در سال ۲۰۲۰ میلادی ۵/۱ تا ۲ برابر همتایان آنها در اروپا، ۵ برابر دستمزد نیروی كار چینی و بیشتر از ۹ برابر دستمزد نیروی كار كشور هند شود. این مركز، متوسط درآمد سرانه نیروی كار آمریكا در سال ۲۰۲۰ میلادی را ۵۵ هزار دلار در سال اعلام می‌كند در حالی كه مردم هند تنها ۶ هزار دلار در سال درآمد خواهند داشت.
پژوهشگران این بانك انتظار دارند تا سال ۲۰۲۰ میلادی چین دومین اقتصاد بزرگ جهان شود و تولید ناخالص داخلی این كشور به ۱۴ هزار میلیارد دلار برسد. در صورت تحقق این پیش‌بینی، تولید ناخالص داخلی چین در سال ۲۰۲۰ میلادی حدود سه برابر تولید ناخالص داخلی آن در سال ۲۰۰۵ میلادی خواهد بود.
به علاوه به جز ریسك‌های كوتاه‌مدت كه اجتناب‌ناپذیر هستند تهدید جدی و مخربی كه اثر درازمدت داشته باشد اقتصاد چین را مورد هجوم قرار نخواهد داد. در صورت ادامه روند كنونی در اقتصاد و صنعت چین تا سال مورد بررسی بازار و اقتصاد این كشور روی شمار وسیع‌تری از اقتصادهای جهان گشوده خواهد شد و مصرف داخلی با سرعت بیشتری نسبت به سال‌های اخیر رشد خواهد كرد.
از دیگر تحولات مثبت در چین تا سال ۲۰۲۰ میلادی می‌توان به افزایش سطح سرمایه‌گذاری خارجی در این كشور و ارتقای كیفی نیروی كار چین و به دنبال آن تولیدات چینی اشاره كرد، البته هم‌اكنون نیز برخی از تكنسین‌ها و مهندسان چینی هم‌سطح با همتایان آمریكایی خود هستند و به باور بسیاری از پژوهشگران سطح علمی و كاری آنها از همتایان اروپایی نیز بالاتر است اما شمار این افراد در كشور پرجمعیت چین چندان زیاد نیست.
پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۰ میلادی چین به یك كارگاه بزرگ صنعتی تبدیل شود اگرچه هم‌اكنون نیز چنین وضعیتی دارد. تنها مشكلی كه می‌‌تواند در مسیر رشد اقتصاد و صنعت چین وقفه ایجاد كند افزایش سن جمعیت این كشور است كه با توجه به قانون یك فرزندی در چین تا چندین سال آینده این وضعیت تشدید می‌شود و متوسط سن افراد بسیار بالاتر از متوسط سن نیروهای فعال خواهد شد.
سومین قدرت برتر اقتصادی جهان در سال ۲۰۲۰ میلادی كشور هند خواهد بود كه با وجود دستیابی به رتبه سوم جهانی فاصله زیادی با دو كشور اول خواهد داشت. در سال مورد بررسی تولید ناخالص داخلی این كشور آسیایی بیشتر از هفت‌هزار میلیارد دلار خواهد بود كه دلیل رشد اقتصاد این كشور نیروی كارآمد و تحصیلكرده آن است.
از طرف دیگر آشنایی شمار زیادی از مردم این كشور به زبان انگلیسی كه امكان برقراری ارتباط بیشتر با دنیای غرب را به صنعتگران و بازرگانان هندی می‌دهد و گسترش استفاده از اینترنت و دیگر فناوری‌های جدید دنیا عواملی است كه زمینه رشد اقتصاد چین در سال‌های آتی را فراهم می‌آورد.پژوهشگران دویچه پیش‌بینی می‌كنند در صورتی كه چین را از گردونه گارگاه‌‌های صنعتی آینده كنار بگذاریم، بدون شك كشور هند یكی از بزرگترین جوامع خدماتی جهان خواهد شد.
كشورهای اروپایی از قبیل آلمان، فرانسه، ایتالیا و انگلیس در سال ۲۰۲۰ میلادی نمی‌توانند رتبه قابل‌توجهی را در میان اقتصادهای برتر جهان داشته باشند. انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۰ میلادی تولید ناخالص داخلی هر یك از كشورهای نامبرده بین ۲ تا ۵/۲ هزار میلیارد دلار باشد كه با سه كشور اول فهرست فاصله زیادی دارد.
اما این مساله سبب نمی‌شود تا كشورهای اروپا از زمره كشورهای ثروتمند خارج شوند زیرا درآمد سرانه كشورهای اروپایی تا سال ۲۰۲۰ میلادی حدود ۳۲ هزار و ۵۰۰ دلار خواهد بود كه اصلی‌ترین دلیل آن نرخ كاهش جمعیت در اروپاست.
انتظار می‌رود نرخ رشد اقتصادی كشورهای اسپانیا و ایرلند در سال ۲۰۲۰ میلادی بالاتر از متوسط نرخ رشد كشورهای اروپایی باشد. پژوهشگران دلیل این رشد را باز بودن اقتصاد این دو كشور روی بازار كشورهای دیگر، پویایی سرمایه‌گذاری در آنها، سیاست‌های مهاجرتی كارآمد و نرخ رشد متعادل در جمعیت این كشور می‌دانند.
این عوامل سبب می‌شود كه تا سال ۲۰۲۰ میلادی تولید ناخالص داخلی سرانه ایرلند در میان تمامی كشورهای جهان دومین رتبه را بعد از آمریكا داشته باشد. البته رشد اقتصادی این ستاره‌های تازه اروپا نمی‌تواند كاهش نرخ رشد غول‌های اقتصادی اروپا (انگلیس، فرانسه و آلمان) را جبران كند.
پژوهشگران دویچه بزرگترین مشكل اقتصادی قرن حاضر را رشد كسری بودجه آمریكا و افزایش كسری تجاری این كشور با اروپا و چین می‌دانند و عقیده دارند با ادامه روند كاهش ارزش دلار در برابر دیگر واحدها سیستم پولی جهان نیز همچون بازارهای مالی آسیب ببیند.
البته تضعیف بیشتر دلار در برابر دیگر واحدهای پول در آینده‌ای نزدیك اندكی دور از واقع به نظر می‌رسد زیرا طی دو دهه آینده ایالات متحده آمریكا همچنان قدرت برتر اقتصاد جهان خواهد بود و چشم تمامی بازارهای صنعتی و اقتصادی جهان به عملكرد بازار آمریكا دوخته می‌شود.
● یك نتیجه‌گیری تازه
پژوهشگران بانك دویچه بر این باورند كه كشورهای اروپایی باید به اصلاح و بازسازی پروژه‌‌های سیاسی خود بپردازند در غیر این صورت اروپا باز هم تنزل درجه خواهد داد. اروپا باید برای تعدیل فشارهای مالی و اقتصادی به اصلاح زیرساخت‌ها بپردازد و ظرفیت تحقیق و توسعه در حوزه‌های مختلف اقتصادی را ارتقا دهد.
از طرف دیگر اروپاییان باید فرهنگ افزایش سطح پس‌انداز را در میان مردم ترویج كنند تا به پویایی و تحرك بازارهای مالی این منطقه بیفزایند. در صورتی كه این تغییرات در اقتصاد و صنعت اروپا ایجاد شود آثار مخرب، مشكل ثبات نرخ رشد جمعیت و فقدان انعطاف‌پذیری در ساختارهای اجتماعی اروپا اندكی جبران خواهد شد.
تنها استثنا در میان كشورهای قاره اروپا، كشور فرانسه است كه به علت بهره‌گیری از تكنولوژی‌های روز دنیا می‌تواند تا حد زیادی مشكلات اقتصادی خود را تعدیل كند. در سال‌های اخیر فرانسه استفاده زیادی از تكنولوژی انرژی هسته‌ای در صنایع مختلف كرد و توانست زمینه را برای رشد بیشتر اقتصادش فراهم آورد. این انرژی كه بسیاری از پژوهشگران آن را نفت دنیای آینده می‌دانند می‌تواند برای به حركت درآوردن چرخ بسیاری از صنایع این كشور كارایی داشته باشد.
گفته می‌شود یكی از اصلی‌ترین مزایای فرانسه در مقایسه با دیگر كشورهای قاره اروپا بهره‌مندی آنها از انرژی هسته‌ای است. علاوه بر آن بیوتكنولوژی، تكنولوژی ارتباطات و مخابرات، داروسازی و بهداشت كه از بخش‌های پیشرفته در فرانسه است نیز می‌تواند اثر بسیاری در رشد اقتصاد فرانسه در سال‌های آتی داشته باشد و فرانسه را به قطبی برتر در اروپا بدل سازد.
پژوهشگران بانك دویچه كه مركز اصلی آن در فرانسه است عقیده دارند برای غلبه بر مشكل پیر بودن جمعیت اروپا و نرخ پایین رشد جمعیت این منطقه تنها راه اصلاح قوانین مهاجرت است كه می‌تواند نیروی كار فعال در این كشور را افزایش دهد و زمینه را برای رشد بیشتر اقتصاد كشورهای این قاره فراهم آورد.

رضا طهماسبی
منبع: Teleologic

منبع : روزنامه هم‌میهن