ایران زادآورتر از آمازون

"اکوتور" ایران گردشهای تخصصی برای علاقه مندان ایرانی و خارجی ترتیب می دهد. آقای ادهمی مدیرعامل اکوتور ایران که تخصص پرنده شناسی دارد ظرفیت این نوع گشتها را در داخل کشور و تنوع گونه‌های گیاهی و به‌ویژه پرندگان موجود در ایران را بسیار بالا توصیف می کند.
● بیشتر چه گروههایی جذب تورهای طبیعت‌گردی می شوند؟
▪بانی گردشگری در طبیعت طبیعت جمعی محقق و اساتید دانشگاهی هستند که با دانشجویان ارتباط تنگاتنگی دارند. کسانی هم كه در مقطع لیسانس به بالا تحصیل می کنند با ما ارتباط دارند. در تورهای خارجی هم اغلب کسانی که طبیعت گرد هستند افرادی تحصیل کرده و انسانهای فرهیخته جامعه خود محسوب می‌شوند و دارای دیدگاهای علمی وفرهنگی بالایی هستند، مثلا" پزشکی که گیاه شناس است یا مهندسی که به حشرات علاقه دارد. مدتها پیش پروفسوری که جایزه نوبل شیمی دریافت کرده بود از امریکا آمد تا در دریاچه هامون و پریشان پرنده‌ها را تماشا کند و مبلغ زیادی هم هزینه کرد. در هر حال می بینیم که آنها بسیار علاقمند هستند. این افراد وقتی به کشورهای خودشان باز می گردند شناخت خوبی از کشورما ارائه می‌کنند و این خود بزرگترین تبلیغ برای مملکت ماست.
● بیشتر به چه مناطقی تور می‌برید؟
▪ ما در مملکتی زندگی می کنیم که دو سوم آن خشک است و در دنیا نیز ما را به عنوان کشوری خشک می‌شناسند. بسیاری از افراد دیگر کشورها علاقه مند هستند به ایران بیایند وجاهایی مانند کویر لوت یا کویر مرکزی ایران را ببینند. . زیرا ویژگیهایی که قومیت ما در رابطه با خشکی و تداوم زندگی علی‌رغم هجوم خشکی داشته برای آنها بسیار ارزشمند است. كمبود آب یکی از عناصری است که حیات را بسیار تهدید می‌کند و در حال حاضر جهان از نظر آب شیرین پیش رو به خشکی می‌رود و اقلیمها کم‌کم خشک شده و رطوبتها کم می‌شود. حال با تجربه‌ای که ما در مناطقی مانند یزد، کرمان، بیرجند، قائن و دیگر نقاط کویری داریم، این تجارب برای دنیا بسیار ارزشمند است.آنها می خواهند بدانند که چگونه انسان در دمای حدود ۶۰ درجه کویر لوت زندگی می‌کند در حالی که دمای بالاتر از ۴۰ و اندی درجه مرگ آور است.
همانطور كه می‌دانیم مردم آن مناطق با درست کردن آدوربند (نوعی آلاچیق) و ریختن خارهایی روی آن و با پاشیدن آب روی خارها فضای داخل را بسیار خنک می‌کنند و یا نقب‌هایی می‌کنند و با سیستم جریان هوا رطوبت را از زیرزمین به سطح می‌آورند و قادر می‌شوند که ادامه حیات بدهند.
پس ما بسیار علاقه مندیم تا خلق وخوی مردم سرزمین‌مان و پیوندشان با کویر را بیشتر به دیگران بشناسانیم. به عنوان مثال یکی از برنامه های ما معرفی کویر مرنجاب است که اولین بار ما آن را دیدیم و به همگان معرفی کردیم. مرنجاب منطقه‌ای کویری است که دارای دریاچه نمک است. این دریاچه یکی از شورترین نقاط دنیاست که اغلب آبی در سطح آن وجود ندارد و بر روی نمکها می‌توان راه رفت و رانندگی کرد. جزیره ای در وسط آن قرار دارد که دارای ذخیره آب نسبتا شیرین است و رشد گیاهی خوبی دارد و گیاهان شورپسند در آن دوام آورده اند. آنجا مکان خوبی برای دیدن آسمان، صور فلکی و رصد ستارگان است. با تمهیدات جزیی می توان در آنجا اطراق کرد، کلوتها را دید و شترسواری کرد.
کویر مرکزی نیز دارای ویژگیهای خاصی است. یوزپلنگ و گورخر و پرنده زاغ بور در این منطقه زندگی می کنند.
در بین ردههای مهره‌داران، پرندگان بیشتر از همه مورد توجه قرار دارند. همانطور که می‌دانید در اروپا به اندازه ای که طرفدار فوتبال وجود دارد، پرندگان نیز طرفدار دارند. از طرف دیگر ایران را به عنوان بهشت پرندگان می‌شناسند زیرا از نظر جغرافیایی در معرض برخورد چند اقلیم متفاوت زیست محیطی و جغرافیایی قرار دارد.
● بر اساس چه شواهدی ایران را بهشت پرندگان می‌دانند؟
▪ درحال حاضر طبق آخرین آمار ۵۱۸ گونه پرنده در ایران وجود دارد که این تعداد از مجموعه تنوع گونه‌ای پرندگان در تمام کشورهای اروپایی بیشتر است. پس پرنده‌شناسی که باید همه قاره اروپا را بگردد، باسفر به کشور ایران می‌تواند با صرف هزینه و زمان بسیار کمتر پرندگان بسیاری را مشاهده کند. از نظر تنوع زیستی و گونه ای زادآورترین و غنی‌ترین منطقه، جنگل آمازون است که ۱۹۰ گونه پرنده زادآور در هر یک میلیون كیلومتر مربع دارد. اما کشور ایران حدود ۱۵ درصد غنی‌تر است یعنی ما ۲۳۰ گونه پرنده جوجه آور داریم.
پرنده زاغ بور پرنده بومی مناطق کویری ایران است که بهترین تمثیل از سازش یک موجود عالی زنده با محیط غیرسازگار یا کویر است. این پرنده درحال حاضر فقط در ایران وجود دارد. زاغ بور الفت خاصی با مناطق کویری یافته و ارتباط اکولوژیکی خاصی با گیاهان کویری مانند زایگوفیلوم یا استبرق و بعضی دیگر از گیاهان کویری پیدا کرده است. این پرنده از حشراتی که در ریشه این گیاهان زندگی می کند، تغذیه می‌كند و فضله ای که در زیر این گیاهان می‌ریزد موجب دوام گیاه می‌شود و چرخه ای از حیات این پرنده با گیاهان فوق برقرار می‌شود بطوری که هیچ کدام بدون دیگری قادر به ادامه حیات نیستند. اگر اغراق نباشد باید بگویم که ایران از نظر اکوتوریسم در دنیا بی نظیر است. بسیار حیف است که ندانیم در کجا قرار داریم. اول اینکه خودمان ندانیم سپس آن را به دنیا نیز معرفی نکنیم.
درپایان یادآور می‌شوم كه دنیا بسیار مشتاق حفظ امکانات و مناسبات محیط زیست است. زیرا ما جزئی از زنجیره حیات هستیم. اگر آنها از بین بروند ما هم از بین خواهیم رفت.
● آیا همکاران شما در زمینه های مختلف تخصص دارند؟
خود من پرنده شناس هستم که حدود ۳۰ سال دراین زمینه فعالیت کرده‌ام دوکتاب نیز در مورد پرندگان نوشته ام. مهندس ضیایی از دیگر همکارانمان در مورد پستانداران تحقیقاتی داشته‌اند، دکتر کیابی درباره ماهیها، آقای دره‌شوری در مورد پستانداران اکولوژی کتابهایی نوشته‌اند. همه همکاران صاحب کتاب و تحقیق هستند و به طبع در راستای انجام کارهای تحقیقاتی خود به اکثر نقاط ایران سفر کرده ایم.