عوامل بیماری‌زای زنده

عوامل بیماری‌زای زنده، غالبا از بیمار به شخص تندرست سرایت می‌کند. در واقع، وجود عامل بیماری‌زا برای ایجاد بیماری لازم است. این عوامل اندازه‌های متفاوتی دارند. این تقسیم‌بندی بر اساس کوچکترین تا بزرگترین اندازه است:
۱) ویروسها:
ویروسها کوچکتر از آن هستند که به مجهزترین میکروسکوپهای معمولی دیده شوند. بنابراین،‌ برای مشاهده آنها باید میکروسکوپ‌الکترونی به کاررود. ویروسها ریزترین میکروبها هستند و شکل و اندازه‌های متفاوتی دارند.
۲) باکتریها:
باکتریها هم از انواع دیگر میکروبها هستند که بسیار کوچکند. باکتریها تک سلولی هستند و به شکلها و اندازه‌های گوناگون دیده می‌شوند. دانشمندانی که درباره باکتریها تحقیق می‌کنند، به "باکتری شناس" معروفند. باکتری شناسان، باکتریها را از نظر شکل به سه دسته تقسیم می‌کنند. این سه دسته عبارتند از: "باسیل‌"ها، "کوکسی"ها و "اسپیریل"ها.
همه باکتریها،‌ هر شکل و اندازه‌ای که باشند، به روش ساده‌ای تولید‌مثل می‌کنند. بخصوص در شرایط مناسب، هر باکتری در زمان کوتاهی به دو باکتری تقسیم می‌شود و در مدت کوتاهی روی موادغذائی،‌ در بدن انسان یا در جاهای مناسب دیگر، تعداد آنها بسیار زیاد می‌شود.
باکتریها سم یا "توکسین" تولید می‌کنند. این سم سبب بروز بیماری می‌شود. باکتریها، بیماریهائی مانند سل، ‌سیاه سرفه، دیفتری و کزاز به وجود می‌آورند. آنتی بیوتیکها داروهائی هستند که برای درمان بیماریهای باکتریائی به کار می‌روند. آنتی‌بیوتیکها روی ویروسها اثری ندارند. در نتیجه، برای درمان بیماریهای ویروسی از آنتی‌بیوتیک استفاده نمی‌شود.
۳) قارچها:
قارچها موجودات زنده‌ای هستند که جزو گیاهان به حساب می‌آیند. ولی چون نمی‌توانند غذای خود را بسازند،‌ مجبور به زندگی انگلی هستند. قارچهای بیماری‌زا در انسان ضایعاتی ایجاد می‌کنند. مثل ضایعات سطحی که در پوست بدن،‌ مو و ناخن به وجود می‌آید.
معمولا قارچها در محیط گرم و مرطوب به سرعت رشد می‌کنند. نوعی بیماری قارچی، انگشتهای پا را مبتلا می‌کند و سبب خارش می‌شود و پوست پا ترک بر می‌دارد. برفک دهان نیز که یک بیماری قارچی است بیشتر در دوران‌نوزادی دیده می‌شود.
سگ و گربه آلوده نیز باعث انتقال بیماریهای قارچی می‌شوند.
۴) انگلها:
انگلها موجودات زنده‌ای هستند که قادر به زندگی مستقل در محیط نیستند و تمام یا قسمتی از دوره زندگی خود را در بدن انسان یا موجودات دیگر می‌گذرانند. انگلهای انسانی به دو دسته‌ی "تک سلولی" و "پرسلولی" تقسیم می‌شوند. انگلهای تک‌سلولی معمولا در آب یا نقاط مرطوب زندگی می‌کنند. به این دسته "تک‌یاخته‌ایها" هم گفته می‌شود. عامل بیماری "مالاریا" نوعی تک‌یاخته‌ای است که از طریق پشه وارد بدن می‌شود. عامل بیماری سالک نیز نوعی تک یاخته‌ای است که از طریق نیش پشه‌‌خاکی وارد بدن می‌شود. بعضی از تک یاخته‌ایها،‌ در دستگاه گوارش انسان، بیماریهائی مانند اسهال ایجاد می‌کنند. مثلا،‌ نوعی آمیب "‌اسهال‌خونی‌آمیبی" ایجاد می‌کند که ممکن است خفیف یا بسیار شدید باشد. انگلهای پر سلولی شامل کرمها هستند.

منبع : شبکه رشد