سه شنبه, ۲۷ شهریور, ۱۴۰۳ / 17 September, 2024
مجله ویستا
بررسی خصوصی سازی مخابرات کشور از دیدگاه دکتر هاشمی فشارکی
دکتر هاشمیفشارکی، مدیر گروه خصوصیسازی و آزادسازی مرکز تحقیقات مخابرات ، در این زمینه نظرات خود را با شبکة تحلیلگران تکنولوژی ایران در میان گذارده است:
خصوصیسازی نباید بر روند ارائة خدمات عام، تاثیر منفی گذارد
در حال حاضر دولت در قالب شرکت مخابرات ایران و بهویژه شرکتهای مخابرات استانی، وظیفه ارائه خدمات در مناطق روستایی و دورافتاده و نیز ارئة سرویسهای ارزانقیمت به افراد کمدرآمد را در راستای ایجاد عدالت اجتماعی و ارتباطی برعهده دارد. درحالیکه شرکتهای خصوصی معمولاً در جایی سرمایهگذاری میکنند که سودده باشد و لزوماً ملاک عمل برای این شرکتها، تحقق عدالت اجتماعی نخواهد بود. بنابراین باید راهکارهایی اندیشیده شود که کیفیت ارائة چنین خدماتی تحت تاثیر تغییرات ساختار مخابرات قرار نگیرد و مناسبات حاکم بر بازار، آن را مختل نکند. به بیان دیگر، تداوم خدمات عام ( Universal Service Obligation ) باید مورد توجه برنامهریزان قرار گیرد.
تقسیم پهنای باند فرکانسی از وظایف دولت خواهد بود
تاکنون پهنای باند فرکانسی بهراحتی در اختیار شرکت مخابرات ایران قرار میگرفته است؛ اما با ورود شرکتهای خصوصی، باید نگرش انحصاری شرکت مخابرات نسبت به این موضوع تغییر کند؛ بهگونهای که سایر ارائهدهندگان خدمات به صورت خصوصی هم بتوانند از پهنای باند فرکانسی که محدود هم میباشد، استفاده کنند.
دولت باید از انحصاری شدن بازار خدمات مخابراتی جلوگیری کند
با ورود اپراتورهای خصوصی به عرصة مخابرات، قیمتگذاری خدمات و تعیین تعرفهها از اهمیت زیادی برخوردار خواهدشد و اگر قوانین خاصی برای تنظیم بازار وضع و اجرا نشود، ممکن است بازار ارائة خدمات در انحصار برخی شرکتها درآید. به عنوان مثال، یک شرکت که در دو یا سه زمینة مختلف توانایی ارائة سرویس را دارد، میتواند از طریق درآمد بیشتری که از سرویس موبایل نصیب خود میکند، قیمت خدمات تلفن ثابت را پائین بیاورد. این مسئله باعث میشود که یک شرکت کوچک که فقط در زمینة تلفن ثابت فعالیت میکند، نتواند با آن به رقابت بپردازد. البته نظارت دولت بر بازار به این معنی نیست که مانع از ارائة سرویسهای مختلف توسط شرکتهای خصوصی شود. اگر شرکتی خصوصی توانایی ارائه سرویسهای مختلف را دارد، میتواند با دریافت پروانه، وارد بازار شود. بدین ترتیب، خصوصیسازی به صدور پروانة ارائه خدمات، منتهی میشود. البته صدور پروانه به معنی عقد قرارداد بین وزارتخانه و شرکتهای خدماتی نیست. بلکه با صدور پروانه به یک شرکت اجازه داده میشود که طبق ضوابط مشخص، به فعالیت بپردازد.
وظایف حاکمیتی دولت در قالب نهاد تنظیم مقررات، اعمال میشود
اولین و مهمترین اقدامی که باید انجام شود، تصویب و ایجاد "نهاد تنظیم مقررات" ( Regulator Body ) در وزارت میباشد. با وجود اینکه تغییر ساختار وزارت پست و تلگراف و تلفن در برنامة سوم توسعه پیشبینی شدهبود، تاکنون ساختار این نهاد در بخش مخابرات به طور دقیق تعریف نشدهاست؛ اما اخیراً این مسئله در وزارت پیگیری شده و مقدمات تشکیل این نهاد فراهم شدهاست.
نهاد تنظیم مقررات به طور مشخص در زمینه تقسیم باند فرکانسی، تعرفهها، کیفیت خدمات و غیره، قوانینی را تنظیم میکند و همچنین به تعاملات حاکم بین اپراتورهای مختلف اعم از دولتی و خصوصی میپردازد.
به طور کلی مهمترین وظایف نهاد تنظیم مقررات را میتوان در محورهای زیر خلاصه کرد:
۱) واگذاری پروانة خدمات ( Licence ) به اپراتورهای دولتی و خصوصی بر پایة مقرراتی که توسط این نهاد تدوین و ابلاغ میشود.
۲) مدیریت منابع کمیاب (تقسیم پهنای باند فرکانس، اجرای طرح شمارهگذاری)
۳) تعیین تعرفههای خدماتی و ابلاغ آنها (سقف و کف قیمتها)
۴) تعیین استانداردهای مربوط به کیفیت ارائة خدمات
۵) تنظیم روابط متقابل بین اپراتورها برای تثبیت رقابت در بازار، همراه با حفظ بیطرفی نسبت به اپراتورهای مختلف
۶) تدوین قوانین و مقررات برای تضمین ارائة خدمات و دسترسی عام ( USO )
راهکارهای پیشبینی شده برای تداوم خدمات عام
با توجه به اینکه ایجاد دسترسی و خدمات عام، از وظایف نهاد حاکمیت (وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) میباشد، راهکارهایی در دست مطالعه است که شرکتهای دولتی بتوانند ضمن ارائه سرویسهای پایه در مناطق دورافتاده، با شرکتهای خصوصی به رقابت بپردازند.
یکی از روشهای قابل اجرا، به مزایده گذاشتن ارائة خدمات در مناطق دورافتاده میباشد. به این ترتیب که هر شرکت دولتی یا خصوصی که در قبال ارائة چنین سرویسهایی، هزینه کمتری از دولت دریافت کند و همچنین بتواند شرایط و استانداردهای لازم را برآورده سازد، مجوز کار میگیرد. اخیراً این روش در برخی کشورها مانند شیلی و پرو اجرا شده و موفقیتآمیز بوده است.
روش دیگر، پرداخت یارانه توسط وزارت به شرکتهای دولتی میباشد که هزینة آن هم میتواند از طریق دریافت حق پروانه از شرکتهای خصوصی، تأمین شود.
ساختار شرکتهای مخابراتی دولتی باید تجاری شود
مسئله دیگر لزوم طراحی یک سیستم تجاری برای شرکتهای دولتی است. تاکنون در شرکتهای دولتی مخابرات، به موضوع برگشت سرمایه و سوددهی آن پرداخته نشده است و انتخاب سرویسها بدون توجه به مسائل اقتصادی و صرفاً با درنظر گرفتن ملاحظات تکنولوژیک بودهاست. از طرفی برای تحقق کامل برنامههای خصوصیسازی و نیز ایجاد رقابت منجر به ارتقای خدمات، شرکتهای دولتی باید مانند شرکتهای خصوصی اداره شوند و برای رسیدن به چنین هدفی، باید در ساختار جدید شرکتهای مخابرات، نگاه و برنامهریزی تجاری ( Business planning ) حاکم شود. به این معنی که به جای تفکر صرفاً تکنولوژیک، باید به تکنولوژیهای جدید به صورت تجاری و خدماتی نگاه کرد.
نکته مهم که باید به آن توجه کرد این است که شرکتهای مادر دیتا، موبایل و زیرساخت فقط در مرحلة گذر از ساختار دولتی به رقابتی و برای دورة زمانی تغییر ساختار، پیشبینی شدهاند. با تکمیل این روند و در حالت ایدهآل، وقتی که شرکتهای استانی و یا هر شرکت خصوصی دیگر بتوانند هر نوع سرویس اعم از دیتا، موبایل و ثابت را ارائه کنند، وجود شرکتهای مادر دیتا و غیره لزومی نخواهد داشت. حتی اگر این شرکتها بخواهند ادامه حیات دهند باید خصوصی شوند؛ چون طبق برنامه فقط زیرساخت شبکة مخابراتی کشور در اختیار دولت باقی خواهد ماند.
منبع : شبکه تحلیلگران تکنولوژی ایران
وایرال شده در شبکههای اجتماعی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست