نیاز لبنان به همبستگی

نگاهی نه‌چندان عمیق به بحران سیاسی لبنان نشان می‌دهد که این بحران تا حدودی با پیچیدگی‌ها‌ی آشکار و نهان سیاست خارجه آن گره خورده است اما گروه‌های موافق و مخالف لبنان در جنگ لفظی با یکدیگر تاکنون به‌طور مستقیم و جداگانه به این موضوع اشاره‌ای نداشته‌اند.
به نظر می‌رسد که محور این ابهامات بر روابط لبنانی - سوری متمرکز است؛ روابطی که از زمان تمدید ریاست جمهوری لحود در سپتامر ? ??? رو به تیرگی نهاد تا جایی‌كه تقریبا رابطه دو کشور به مرز توقف رسید.مهم‌ترین دلایل و انگیزه‌هایی که در تیرگی روابط لبنان و سوریه نقش داشته است عبارتند از:
نخست اینكه تمدید دوره ریاست‌جمهوری لحود در محافل داخلی لبنان تاثیر منفی بر جای گذاشت و موجب بروز جنگ کلامی بین موافقان و مخالفان آن شد و همین كشمكش‌های لفظی بر روابط لبنان با سوریه تاثیر ناخوشایندی برجای گذاشت به نحوی كه گروهی ضدسوری در لبنان، دمشق و رژیم آن را مورد انتقاد قرار دادند.
در مقابل سوریه نیز گروه لبنانی مخالف خود را آماج انتقاد واعتراض قرار داد و این انتقادها به تدریج دامنه وسیع‌تری پیدا کرد.
عامل دیگری كه در تیرگی روابط دو كشور موثر واقع شد این بود كه پس از سلسله ترورهای سیاسی در لبنان تنش بین دو کشور به تدریج افزایش یافت و سوریه به دست داشتن در این ترورها كه رفیق حریری نخست وزیر سابق لبنان و پیر جمیل قربانیان آن بودند متهم شد و این اتهام خشم مسوولان سوری و واکنش آنان را به دنبال داشت.
علاوه بر این دادگاه رسیدگی به ترور رفیق حریری که رویکردی بین‌المللی داشت به مثابه توپی آتشین بود كه دو طرف در شدیدترین انتقادها و كشمكش‌های كلامی خود به سمت یكدیگر پرتاب می‌كردند.
درادامه این تحولات، تماس‌های رسمی و روابط دیپلماتیک بیروت و دمشق متوقف شد و چالش‌های پیش روی هریک از طرفین یكی پس از دیگری ظهور یافت به گونه‌ای که رسانه‌ها و و سایل اطلاع‌رسانی دو كشور به سلاحی برای تبادل انتقادها و اتهامات پی‌درپی علیه یكدیگر تبدیل شد و هر یك از طرفین قلم و کلام خود را برای بیان آنچه خود درست می‌پنداشت بر ضد دیگری به کار گرفت.
اگر چه تمام گروه‌ها‌ی سیاسی لبنان به ویژه حزب‌الله و جنبش امل بر این اصل تاكید دارند كه لبنان باید به عنوان كشوری قوی و بر اساس احترام متقابل با سایر کشورها تعامل داشته باشد اما بررسی جزییات این اصل و شیوه برخورد لبنان با کشورهای دیگر نشان می‌دهد كه این اصل در روابط دوجانبه بین لبنان و سوریه چندان حاكم نبوده است.
این درحالی است كه یك گروه سیاسی در لبنان بر سرعت عادی‌سازی روابط با دمشق به هر قیمت ممکن تاكید دارند و معتقدند كه برای تحقق این امر باید برخی اختلافات کهنه و نو و مشکلات و حوادثی که لبنان در زمان لحود با آن روبه رو شد را نادیده گرفت. نمایندگی این گروه بر عهده گروه ۸ مارس است.
در این‌میان یک گروه دیگر نیز معتقد است كه قبل از روشن شدن برخی واقعیت‌ها و قبل از بازنگری در توافقنامه‌های لبنانی- سوری که تحت فشار و در زمان حضور نظامی سوریه در لبنان امضا شده است نباید از عادی‌سازی روابط بین دو کشور سخن به میان آورد.
پیشنهادات گروه ??مارس و پیروان آن به خوبی بیانگر انتقاد تند آنان علیه سوریه و رژیم آن است؛ گروهی كه خود را قربانی قیومیت سوریه بر لبنان می‌دانند و به جنایت‌های سیاسی‌ای اشاره دارند كه عاملان آن برخی اعضای دولت سوریه هستند. این گروه ازحمایت بیشتر کشورهای عربی و سازمان ملل و جامعه جهانی برخوردارند و از سوی گروه ۸ مارس به کمک گرفتن از بیگانگان متهم هستند.
به هر حال کشمکش داخلی لبنان به جنگ سیاسی منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شده که امنیت و ثبات این كشور را در معرض تهدید قرار داده است به گونه‌ای که هیچ یک از کشورهای عربی تاكنون شاهد چنین وضعیتی در كشور خود نبوده‌اند. به طوركلی صرف‌نظر از رژیم سیاسی لبنان و ساختار داخلی آن می‌توان گفت كه لبنان برای حفظ حاکمیت خود درتمام مسائلی كه با سیاست خارجه آن در ارتباط است امكانات زیادی در اختیار دارد به شرط اینکه همه به کشور خود به عنوان کشوری قوی بنگرند كه قادر است روابط خود با جهان خارج را بنابر منافع مشترک و احترام متقابل و دوستانه با خواست و اراده خود رقم بزند.
آنچه از رهبران لبنان انتظار می‌رود این است که منافع شخصی و محدود خود را به نفع فراهم شدن تمام عناصر لازم برای ثبات کشورشان، كنار بگذارند و این اقدام نه‌تنها امكان‌پذیر بلكه كاملا ضروری است.
نكته مهم در این مورد این است كه تنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در خاورمیانه هر چقدر كه بزرگ باشد دلیلی وجود ندارد که لبنان خود را درگیر آن كرده و یا به ابزاری برای این تنش‌ها تبدیل شود به ویژه درمواردی كه با حوادث تنش‌زا ارتباط مستقیمی نداشته باشد اما تاكید بر اینكه باید از تنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی دوری گزید به معنی عدم همبستگی سیاسی لبنان با مسائل جهان عرب و یا مسائل بین‌المللی نیست بلكه آنچه باید در این چارچوب مورد تاكید قرار گیرد این است كه ملت لبنان باید درصدد تحقق منافع ملی خود باشند و بدانند که فرار از مسوولیت‌ها هزینه زیادی برای آنان به دنبال خواهد داشت.

نقولا نصر
ترجمه:‌لیلا موسی‌زاده
منبع: السفیر

منبع : روزنامه هم‌میهن