آیین‌ کهن‌ ماه‌ رمضان‌ در ایران

ایران‌ قدمتی‌ چند هزار ساله‌ دارد و با لشكركشی‌ اعراب‌ بر ایران‌، اسلام‌ وارد این‌ كشور كهن‌ و ریشه‌دار شد و از همان‌ روزها ماه‌ رمضان‌ جزو مراسم‌ پرشكوه‌ در ایران‌ شد.جالب‌ این‌ كه‌ «سحوری‌»كلمه‌ قدیمی‌ است كه‌ اشاره‌ به‌ یك‌ مراسم‌ هزار ساله‌ داشت‌ و مردمان‌ آن‌ زمان‌ عقیده‌ داشتند كه‌ هر بامداد و شامگاه‌ باید به پیشواز خورشید بروند تا از این‌ پدیده‌ طبیعی‌ گرما و نور گرفت‌.اما با آمدن‌ اسلام‌ و برگزاری‌ نماز صبح‌ در سحرگاه‌ و سحری‌خوردن‌ و افطار كردن‌ در این‌ ماه‌، اعتقاد ایرانیان‌ باستان‌، محكم‌تر و محكم‌تر شد تا حال‌...
در همان‌ زمان‌های‌ قدیم‌، جوانان‌ به‌ بلندترین‌ نقطه‌ شهر می‌رفتند و دهل‌ می‌كوفتند و با این‌ كار مردم‌ را از خواب‌ بیدار می‌كردند.
در ماه‌ مبارك‌ هرگونه‌ كینه‌ و قهر و نفرت‌ كنار گذاشته‌ می‌شد و مردم‌ با شیرینی‌ به‌ استقبال‌ یكدیگر می‌رفتند.نكته‌ دیگر این‌ كه‌ سیب‌ در سر سفره‌ افطار جایگاه‌ ویژه‌ای‌ داشت‌، چرا كه‌ سیب‌ را میوه‌ای‌ بهشتی می‌دانستند.
همچنین‌ به‌ هنگام‌ اذان‌ مغرب‌ یعنی‌ غروب‌ آفتاب‌، صدای‌ دهل‌ و نواختن‌ فلوت‌ در كوچه‌پس‌كوچه‌ها به گوش‌ می‌رسید تا جایی‌ كه‌ عده‌ای‌ مشغول‌ به‌ این‌ شغل‌ بودند.عده‌ای‌ هم‌ در خانه‌های‌ همسایه‌ها را می‌زدند و شیرگرم‌ و شیرینی‌ و حلوا می‌دادند.در سر مراسم‌ افطار، بزرگ‌ فامیل‌ بر بالای‌ سفره‌ می‌نشست‌ و پس‌ از اذان‌، دیگر اعضای‌ خانواده‌ با اجازه‌ او، روزه‌ خود را باز می‌كردند.
همچنین‌ در این‌ ماه‌ مراسم‌ آشتی‌كنان‌ برگزار می‌شد و هر كسی‌ كه‌ می‌خواست‌ روزه‌ بگیرد باید كدورت‌ها را كنار می‌گذاشت‌، در این‌ مواقع‌ یك‌ بزرگتر پادرمیانی‌ می‌كرد و با برپایی‌ یك‌ مهمانی‌ دو نفر را آشتی می‌داد.
رسم‌ شعرخوانی‌ پس‌ از افطار یكی‌ از رسم‌های‌ گذشته‌ بود و خواندن‌ اشعار حافظ و فال‌گیری‌ در میان اعضای‌ خانواده‌ برعهده‌ بزرگتر خانواده‌ بود.
از دیگر رسومات‌ گذشته‌ باید اشاره‌ به‌ پسران‌ جوان‌ كرد كه‌ در زمان‌ افطار، به‌ درب‌ منزل‌ نامزدشان می‌رفتند و خنچه‌ای‌ می‌بردند كه‌ شامل‌ قند و شیرینی‌ و غذاهای‌ رنگارنگ‌ بوده‌ است‌.اما بد نیست‌ از غذاهای‌ مرسوم‌ ایرانیان‌ هم‌ بگوییم‌.
آنها معمولا بر سر سفره‌ افطار، آبگوشت‌ و سبزی‌پلو، دلمه‌، عدس‌پلو، شله‌زرد، آش‌ و شیرینی‌های‌ كنجددار یا شیرینی‌های‌ بادامی‌ كشمشی‌ و...می‌خوردند كه‌ البته‌ بیشتر مربوط به‌ قشر مرفه‌ جامعه‌ بود و قشر متوسط معمولا با چای‌، نان‌ شیرینی‌، خرما و البته‌ كمی‌ پنیر روز ه‌ خود را باز می‌كردند.در مكان‌هایی‌ كه‌ قرار بود به صورت‌ جمعی‌ افطار بدهند نزدیك‌ اذان‌ دیگ‌ بزرگ‌ برنج‌ را بار می‌گذاشتند و مقداری‌ از آن‌ را در دیگ سنگی‌ با پارچه‌ای‌ كلفت‌ می‌پوشاندند تا برای‌ سحر گرم‌ بماند.نكته‌ دیگر این‌ كه‌ قدیمی‌ها به‌ دم‌كرده سنبل‌الطیپ‌ علاقه‌ خاصی‌ داشتند، آنها عقیده‌ داشتند كه‌ این‌ دم‌ كرده‌ از عطش‌ آنها جلوگیری‌ می‌كند.

منبع : مجله خانواده سبز