کودکان طلاق، میوه تلخ جدایی

اگر چه طلاق کام برخی ازدواج‌ها راتلخ می‌کند اما خداوند باب آن را نبسته است .
گذشته از اثراتی که طلاق بر زوجین پیش می‌آورد در مواردی هم که زوجین دارای کودکانی نیز هستند گریبانگیر آنها می‌شود شایدبتوان به این نتیجه‌گیری رسید که کودکان ازاین امر اتفاق افتاده بیشترین ضربه را متحمل می‌شوند زیرا بدون آنکه تقصیری در این عمل داشته باشند شاهد مسائل ومشکلات قبل از طلاق،‌حین طلاق وبعد از طلاق هستند وبه علت وابستگی شدیدی که دراین دوران به والدین خود به علت کودک بودنشان دارندتحت آسیب‌دیدگی روحی قرار می‌گیرند البته اثرات جدایی والدین برکودکان دشوار است و به عوامل گوناگونی مثل ستیزه میان پدر ومادر قبل از جدایی،‌سن کودکان در آن زمان، اینکه آنها برادر وخواهرهستند ویا خیر ، وجود پدر ومادربزرگ روابط آنها با هریک از والدین‌و... وابسته است. ولی تحقیقات در این زمینه نشان می‌دهد که کودکان پس از جدایی پدرومادرشان در واقع اغلب از اضطراب عاطفی آشکار رنج می‌برند و کودکانی که با یکی از والدین پس از طلاق زندگی می‌کنند دارای خلق پایین، عزت نفس پایین،‌ارتباط بدتر با خانواده، مشکل درمدرسه رفتن و... هستند همچنین این کودکان با بچه‌های دیگر در خانواده و با همسالان خود ارتباط خوبی برقرار نمی‌کنند این یافته‌ها نشان می‌دهند که کودکان فقط نیاز به توجه فیزیکی برای تطبیق بیشتر با والدین خودندارند بلکه نیاز روحی و عاطفی نیز برای آنها حیاتی است به همین جهت قانونگذار در قانون مدنی موادی را تحت عنوان نگهداری و تربیت اطفال از ماده ۱۱۶۸ تا ۱۱۷۹ به این مورداختصاص داده است که می‌توان در حضانت کودکان طلاق نکاتی را مشاهده کرد برخی از حقوقدانان حضانت را نگهداری مادی ومعنوی طفل توسط کسانی که قانون مقرر داشته است تعریف کرده‌اند. نگهداری مادی مثل مراقبت از کودک،‌پاکیزه کردن ،تامین نیازهای مادی ونگهداری معنوی معطوف به تربیت اخلاقی است ونظر به اهمیت تعلیم وتربیت در دوران کودکی در شکل‌گیری شخصیت او نقش بسزایی دارد وتا اندازه‌ زیادی این تعلیم وتربیت والدین به فرزندان تعیین کننده موقعیت اجتماعی فرد در بقیه زندگانیش است.
قانونگذار نگهداری از طفل را هم حق و تکلیف برای والدین دانسته است ودر ماده ۱۱۶۹ اصلاحی، آ‌ورده که برای حضانت ونگهداری طفلی که ابوین او جدا ازیکدیگر زندگی می‌کنند مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد وپس ازآن با پدر است وبعد ازهفت سالگی در صورت حدوث اختلاف،‌ حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک با تشخیص دادگاه می‌باشد شاید دلیل اصلی که قانونگذار را مجبور به اصلاح مواد ۱۱۶۹ در سال۱۳۸۲ پس از ۶۸ سال کرد این است که برای نگهداری طفل مادر تا۲ سال از تاریخ ولادت او اولویت خواهد داشت وپس از انقضای این مدت حضانت با پدر است مگر نسبت به اطفال اناث که تا سال هفتم حضانت آنها با مادر خواهد بود زیرا مادر به دلیل مراقبت‌های بیشتری که از نظر مادی ومعنوی نسبت به پدر انجام می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که کودک خردسالی که در رابطه نزدیک و سرشار از محبتی با مادرش تجربه نکرده در مراحل بعدی زندگی از آشفتگی‌های مهم شخصیتی رنج می‌برد واثری دراز مدت در شخصیت بعدی او می‌گذارد این نظریه به‌عنوان نظریه محرومیت از مادر معروف شد و تحقیقات زیادی دراین مورد انجام شده که موید درستی این تحقیق است.
البته نمی‌توان به‌طور قطع به این نظر واقف بود که کودک در هر شرایطی در دوران ۷ سالگی با مادر زندگی کندوبعد ازآن با پدر به سر ببرد زیرا در مواردی پیش می‌آید که صحت جسمانی وتربیتی اخلاقی طفل توسط هر یک از والدین برای کودک به خطر افتد فرد در کودکی مراحل مهارتی مختلفی از قبیل مهارت‌های جسمانی، مهارت‌های کلامی، مهارت‌های شناختی( این مهارت بیانگر توانایی شناخت،‌یادگیری ودرک پدیده‌های پیرامونش است) ،‌مهارت اجتماعی( این مهارت دربرگیرنده توانایی کودک در برقراری ارتباط احساسی - عاطفی با اطرافیانش است) ، دارد به همین جهت قانونگذار در ماده ۱۱۷۳ درمواردی که صحت جسمانی و یا تربیتی اخلاقی طفل در معرض خطر باشد معین کرده که محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل ویا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضائی هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند اتخاذ کند. موارد ذیل از مصادیق عدم مواظبت ویا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین است.
۱) اعتیاد زیان آور به الکل،‌مواد مخدر وقمار
۲) اشتهار به فساد اخلاق وفحشا
۳) ابتلا به بیماری‌های روانی با تشخیص پزشکی قانونی۴- سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشاء ، تکدی گری وقاچاق ۵- تکرارضرب و جرح خارج از حد متعارف با توجه به مواد قانونی ، با کودک باید طوری رفتار کرد که مانند همسالانش به‌طور طبیعی بزرگ شود و کمبود پدر یا مادر را تا حد امکان احساس نکند وحق‌ ملاقات راهمچنان که در قانون برای والدین در نظر گرفته شده اعمال شود کارشناسان نکاتی رابرای والدینی که حضانت بچه را برعهده گرفته‌اند ابراز می‌دارند تا کودک بتواند با شرایط جدید خود را وفق دهد از قبیل:
۱) طلاق مشکلی است بین بزرگسالان واگر بچه‌ای می‌توانست پدر ومادرش را وادار کند که با هم بمانند بسیاری از بچه‌های این کار را می‌کردند ولی این تصمیمی است که باید خود بزرگسالان بگیرند .
۲) بچه‌ها مسبب طلاق نیستند پس دراین مورد نباید خود را گناهکار بدانند.
۳) پدر ومادر از هم جدا شدند از کودک جدا نشدند، و در عین جدایی او را دوست دارندونگرانش هستند.
۴) به سوالات کودکان در حد سنش در مورد طلاق ومسائل آن پاسخ دادن.
۵) ذکر این مطلب که برخی از والدین از هم طلاق می‌گیرند‌.
۶) هر دو نگران تو هستند و هر دو پدر ومادر تو هستند.
۷) بدگویی نکردن والدین از یکدیگر در منظر کودک .
۸) کمک کردن به آنها در تصمیم‌گیری‌های خود محتاط و دقیق باشند.
۹) فهماندن این مطلب که دوری از یک والدین مانع از آن نمی‌شود که او را دوست نداشته باشند و پدرومادر سعی می‌کنند لطمه روحی که به او رسیده جبران کنند.

منبع : روزنامه رسالت