توصیه هایی در مورد یبوست

یبوست یکی از شایع ترین شکایات گوارشی است .طبق تعریف ، یبوست عبارت است از : اجابت مزاج کمتر از سه بار در هفته که معمولاً مدفوع سفت و خشک و همراه با ناراحتی هنگام دفع است و در برخی موارد همراه با احساس پری و سنگینی می باشد .
تصور غلطی که در برخی بیماران وجود دارد این است که اگر روزی یک بار اجابت مزاج نداشته باشند غیرطبیعی است ! در حالی که تصور فوق صحیح نیست ، زیرا تعداد اجابت مزاج در هر فرد بسته به میزان و نوع مواد غذایی مصرفی ، میزان فعالیت و ... متفاوت است . مطالعات نشان داده که هر انسانی در طول زندگی خود یبوست را به نوعی تجربه می کند ، ولی اغلب این موارد گذرا و قابل چشم پوشی است .
● تأثیر رژیم غذایی :
برای جلوگیری از ایجاد یبوست ،‌باید از غذاهایی که فیبر بالایی دارند ، مثل سبزیجات ، میوه ها و غلات بیشتر استفاده کرد . مصرف غذاهای فیبردار باعث می شود که مدفوع حجیم و نرم شود . اما باید توجه داشت که افزایش مصرف غذاهای فیبردار باید به آهستگی صورت گیرد تا بدن به آنها عادت کند . در غیراین صورت ، فرد دچار نفخ شکم و دل پیچه خواهد شد .
همچنین حتی الامکان باید از غذاهایی که فیبر اندک دارند ، مثل : بستنی ، پنیر ، گوشت ، چیپس و سیب زمینی سرخ کرده ، پیتزا ، غذای کنسروی و غذاهای چرب مثل آبگوشت و کله پاچه پرهیز کرد .
● مصرف آب و مایعات :
بسیاری از مواقع به علت مشکلات کاری فراموش می کنیم که به میزان کافی آب مصرف کنیم و این مسئله باعث خشکی سیستم گوارشی و در نتیجه خشکی و سفتی مدفوع می شود .
یکی از توصیه های مهم برای مبارزه با یبوست مصرف مایعات به خصوص آب یا آب میوه ها به میزان کافی است . مصرف روازنه حداقل ۳ لیتر مایعات ( معادل ۱۲ لیوان بزرگ ) برای مبارزه با یبوست بسیار مفید است .
توجه شود که در این راستا از مایعات کافئین دار ( مثل قهوه ، نوشابه و چای پررنگ ) یا نوشابه های الکلی باید جداً پرهیز شود ، چرا که باعث خشکی سیستم گوارشی و اثر معکوس می شوند .
● عدم تحرک :
تحرک کافی یک از کارهای بسیار مفید برای مبارزه با یبوست است . البته نیازی نیست که حتماً یک ورزشکار باشید ، بلکه روزانه حداقل ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پیاده روی که تداوم داشته باشد بسیار مؤثر خواهد بود .
● نحوه اجابت مزاج :
صرف وقت کافی برای اجابت مزاج از نکات بسیار مهم است . بیشتر مواقع ، به علت شتاب و عجله ، توجه و دقت کافی به زمان اجابت مزاج نمی شود که این یکی از علل مهم ایجاد یبوست است . لذا توصیه می شود که حتماً ساعت معینی از روز به اجابت مزاج اختصاص داده شود و در هنگام اجابت مزاج نیز این عمل را با حوصله انجام داد . حتی اگر فرد در ساعت فوق احساس اجابت مزاج ندارد ، حتماً برای اجابت مزاج به دستشویی مراجعه کند . نکته مهم دیگر این است که هرگز نباید احساس اجابت مزاج را صرفاً به دلیل دوری از منزل یا کارداشتن نادیده گرفت .
● مصرف داروهای ملین یا داروهای گیاهی :
باید از مصرف هر نوع ملین چه گیاهی و چه دارویی بدون تجویز پزشک پرهیز کرد . با اینکه مصرف کوتاه مدت ملین ها برای مبارزه با یبوست ضروری است ، مصرف بی رویه آنها می تواند مشکلاتی را به همراه داشته باشد . برخی از مردم تصور میکنند که مصرف ملین های گیاهی بی ضرر است ، در صورتی که همیشه چنین نیست .
مثلاً مصرف طولانی مدت برگ سنا می تواند مشکلات بسیاری را به دنبال داشته باشد .
از طرفی ، برخی داروها باعث یبوست می شوند .
مثلاً برخی داروهای قلبی ( آدالات )‌ ، قرص کلسیم ، داروهای کدئین دار ،‌شربتهای آنتی اسید ، قرص آهن و داروهای ضدافسردگی از جمله داروهایی هستند که می توانند باعث یبوست شوند .
برای پیشگیری از یبوست میزان فیبر غذایی و مایعات را افزایش دهید . انجام فعالیت های ورزشی و توجه و صرف زمان کافی برای اجابت مزاج در اغلب موارد باعث مرتفع شدن یبوست می شوند .
در نهایت ، باید توجه داشت که در صورت ادامه یبوست ، علیرغم اقدامات فوق ، حتماً به پزشک مراجعه شود .

منبع : پایگاه اطلاع رسانی پزشکی ایران سلامت