صنعت گاز در بند هزینه انتقال

چشم‌اندازهای منطقه‌ای تولید گازطبیعی تا اندازه زیادی به میزان ذخایر منطقه و هزینه تولید آن بستگی دارد. بخش عمده ذخایرگازطبیعی جهان به‌ دور از بازارهای عمده مصرف این حامل انرژی قرار دارند. به ‌رغم روند كاهنده هزینه تولیدگازطبیعی در سالیان اخیر، انتقال گازطبیعی (به وسیله خط ‌لوله و یا به‌صورت ال.ان.جی) هنوز پرهزینه است و بخش عمده هزینه گازطبیعی منتقل‌شده به مصرف‌كننده را تشكیل می‌دهد.گاه هزینه تولید گازطبیعی بسیار ارزان است، برای مثال، در حوزه گازی مستقل پارس جنوبی، میعانات گازی و سایر مایعات همراه استخراج شده گازطبیعی، بخش عمده هزینه توسعه حوزه را پوشش می‌دهد. درمقابل هزینه تولید و نرخ افت‌تولید در حوزه‌های قدیمی گازجهان از قبیل آمریكای‌شمالی و اروپا در حال افزایش است. در روسیه نیز هزینه توسعه حوزه‌های جدید، درقیاس با دهه‌های۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ افزایش یافته‌است. در صورت توسعه فناوری و كاهش هزینه تولید، منابع غیرمتعارف گازطبیعی از قبیل گازمتان معادن زغال‌سنگ، سازند های رسی و منابع گازی به شكل هیدرات، این توانایی را دارند كه نقش قابل‌توجهی در بازارهای جهانی به ویژه دركشورهای توسعه‌یافته ایفا كنند. این منابع غیرمتعارف، از دهه۱۹۸۰ بخش عمده ای از عرضه داخلی گازطبیعی آمریكا را به‌خود اختصاص می‌دهند، برای مثال، در حال‌ حاضر حدود یك‌چهارم از تولید داخلی گازطبیعی این كشور از منابع غیرمتعارف تامین می‌شود.در۳۰ سال آینده، بازارهای جهانی انرژی به ۳/۷ تریلیون مترمكعب ظرفیت جدید تولید گازطبیعی نیاز خواهند داشت كه به‌طور متوسط می باید در این سه دهه، تولید گازطبیعی جهان سالانه ۲۶۰ میلیاردمترمكعب افزایش یابد.كمتر از یك‌سوم این افزایش ظرفیت، به تامین تقاضای فزاینده جهانی اختصصاص خواهد یافت و بقیه آن نیز برای جبران افت‌ طبیعی تولید حوزه‌های دردست بهره ‌برداری و یا حوزه‌هایی كه از این پس به چرخه تولید بپیوندند، صرف خواهد شد. میزان افزایش ظرفیت تولید در دهه سوم به ۳۲۰ میلیاردمترمكعب درسال خواهد رسید. یك ‌چهارم از این افزایش تولید درآمریكای شمالی به‌ وقوع خواهد پیوست؛ منطقه‌ای كه به‌علت قدیمی‌ بودن حوزه ‌های دردست بهره‌برداری، نرخ افت‌تولید درآن بیش از سایر مناطق است. بخش عمده افزایش ظرفیت تولید در كشورهای خاورمیانه و روسیه رخ‌خواهد داد.
تجارت گازطبیعی
تجارت بین‌منطقه‌ای گازطبیعی تا سال ۲۰۳۰ به بیش ازسه برابر افزایش خواهد یافت، یعنی از ۴۱۷میلیاردمترمكعب در سال ۲۰۰۲ به ۱۲۶۵میلیاردمترمكعب در سال ۲۰۳۰ خواهد رسید. منظور از تجارت بین منطقه‌ای، تبادلی است كه میان مناطق عمده (كشورهای OECD آمریكای‌شمالی، OECDاروپا، OECD آسیا، OECD پاسیفیك، چین، اقتصادهای درحال‌گذار، شرق آسیا، جنوب آسیا، خاورمیانه، آفریقا و آمریكای لاتین) انجام می‌شود، تجارت جهانی گازطبیعی بیش از این مقادیر خواهد بود، زیرا مبادله گاز میان كشورها را نیز دربرخواهدگرفت.تمام مناطقی كه درحال حاضر واردكننده خالص گازطبیعی شناخته می‌شوند، تاسال ۲۰۳۰واردات خود را (از نظر میزان و نیز سهم از مصرف) افزایش خواهند داد كه در این میان، بیشترین افزایش را اتحادیه اروپا ازسرخواهدگذراند. در سال ۲۰۳۰، اتحادیه اروپا ۸۰درصد از مصرف گازطبیعی خود را وارد خواهدكردكه با سهم۵۰ درصدی آن در حال‌حاضر قیاس پذیراست. بخش اصلی این افزایش از روسیه، آفریقا، خاورمیانه و كشورهای حوزه دریای‌خزر تامین خواهد شد.آمریكای شمالی وكشورهای آسیایی عضو OECD دومین و سومین میزان افزایش تقاضای گازطبیعی را در این دوره به‌خود اختصاص خواهند داد. براساس پیش‌بینی‌ها، در سال ۲۰۳۰، خاورمیانه بزرگ ترین صادركننده جهان خواهدبود؛ به گونه ای كه صادرات این منطقه از ۳۰میلیاردمتر مكعب در سال ۲۰۰۲ به ۳۰۴میلیاردمترمكعب در سال ۲۰۳۰ افزایش خواهدیافت كه بخش عمده این صادرات به‌شكل ال.ان.جی خواهد بود؛ ازاین رو وابستگی كشورهای واردكننده گازطبیعی جهان به منطقه خاورمیانه افزایش خواهد یافت. تجارت بین‌منطقه‌ای ال.ان.جی كه در سال ۲۰۰۲ افزون بر۱۵۰میلیاردمترمكعب بود، به ۲۵۰میلیارد مترمكعب در سال ۲۰۱۰ و ۶۸۰میلیاردمترمكعب در سال ۲۰۳۰افزایش خواهدیافت. در سال ۲۰۳۰بیش از ۵۰درصد از تجارت بین‌منطقه‌ای گازطبیعی جهان به‌صورت ال.ان.جی خواهد بود هرچند هنوز حدود۷۰درصد مبادلات گازطبیعی میان كشورها(تجارت جهانی)با استفاده از خط‌لوله خواهد بود.تولید ال.ان.جی جهان در دهه گذشته، دو برابر شده و با رسیدن به مرز ۱۵۰میلیاردمترمكعب، حدود ۶ درصد از مصرف گازطبیعی جهان را به‌خود اختصاص داده است. درآغاز سال۲۰۰۴، در كل ۱۵پایانه ‌صادرات، ۴۳پایانه واردات و۱۵۴ كشتی مخصوص حمل ال.ان.جی در جهان مشغول فعالیت بودند. روندكاهنده هزینه تولید در چرخه ال.ان.جی، توسعه استفاده از این روش را تضمین می كند. درآغاز سال ۲۰۰۴، هشت پایانه مایع‌سازی گازطبیعی در حال توسعه ظرفیت و پنج واحد جدید دردست ساخت بودند. به علاوه ۸ واحد جدید دریافت ال.ان.جی در كشورهای OECD در حال ساخت بود و سفارش ساخت ۵۴كشتی جدید مخصوص حمل ال.ان.جی داده شده و۳۰ واحد مایع‌سازی گازطبیعی(تاسیسات صادراتی) دردست طراحی بود. بیشتر پایانه های دردست ساخت، در دهه آتی به بهره ‌برداری خواهند رسید كه نیمی از آنها در اروپا و آمریكا قرار خواهند داشت؛ بنابراین تجارت ال.ان.جی كه در حال حاضر به طورعمده در منطقه آسیا پاسیفیك متمركز است، به‌صورت قابل‌توجهی گسترده خواهد شد. كشورهای عضو اوپك نیز در این‌میان به شكل چشمگیری به عرضه ال.ان.جی خواهند پرداخت.هرچند قراردادهای بلندمدت فروش ال.ان.جی تا آینده‌ای قابل پیش‌بینی حاكم بر این بازار خواهند بود، فروش تك‌محموله ال.ان.جی نقش چشمگیرتری در این بازار خواهد داشت. فروش تك‌محموله ال.ان.جی كمتر از ۲درصد معاملات این بازار را در اواخر دهه ۱۹۹۰ تشكیل می‌داد كه این سهم در سال ۲۰۰۳ به ۱۱درصد رسید. تعدادی كشتی مخصوص حمل ال.ان.جی دردست ساخت وجود دارند كه به پروژه خاصی اختصاص نیافته‌اند، بنابراین ممكن است از این كشتی‌ها برای حمل فروش های تك‌محموله استفاده شود. به علاوه دربرخی موارد قراردادهای فروش بلندمدت ال.ان.جی منعقد شده، از ظرفیت اسمی واحدهای مایع‌سازی گازطبیعی، كمتر است، بنابراین پس از پایان عملیات ساخت این واحدها، بخشی از تولید آنها برای عرضه در بازار تك‌محموله در دسترس خواهد بود. هرچند هنوز به دلیل میزان بالای سرمایه مورد واحدهای مایع‌سازی وكشتی‌های حمل ال.ان.جی، اقدام به چنین سرمایه‌گذاری‌های كلانی به انعقاد قراردادهای بلندمدت فروش نیازدارد.
قیمت‌های قابل انعطاف‌تر و قراردادهای فروش كوتاه‌مدت به‌صورت فزاینده‌ای در بازارهای آزادسازی‌شده گسترش می‌یابند. عرضه‌كنندگان ال.ان.جی درحال حاضر درحال تطبیق سیاست های قیمت‌گذاری خود با نیازهای مصرف‌كنندگان از قبیل نیروگاه ها كه خرید مستقیم ال.ان.جی را آغاز كرده‌اند، هستند. عمده خرید گازطبیعی در آمریكا(به ویژه در Henry Hub) به سوی خریدهای تك‌محموله و در انگلیس به سوی خرید تك‌محموله و یا آتی‌های تك‌محموله هدایت شده‌اند، اما در بازار آسیا قیمت‌های ال.ان.جی هنوز با قیمت نفت‌خام و در اروپا با قیمت نفت‌حرارتی ارتباط دارند.خریداران تلاش می‌كنند تا ماده Take or Pay را از قراردادهای منعقدشده حذف كنند، زیرا بازارهای آینده را با رقابت بیشتری ارزیابی می‌كنند. انعطاف‌پذیری بیشتر قراردادها، تجارت گسترده‌تر ال.ان.جی و خریداران پراكنده‌تر در مناطق مختلف، چشم‌اندازهای مناسبی در مقابل عرضه‌كنندگان ال.ان.جی قرار داده‌است، زیرا برای مثال اوج مصرف گازطبیعی نیروگاه های ژاپن در فصل تابستان و در مقابل اوج مصرف گازطبیعی كره‌جنوبی در فصل زمستان است؛ بنابراین چنین تفاوت اوج مصرفی می‌تواند از حدبیشتر ظرفیت تولید عرضه‌كنندگان استفاده كند، یعنی اقدام هایی كه در سال های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ در این منطقه انجام شد.
چشم‌اندازهای سرمایه‌گذاری
رسیدن به چشم‌اندازهای مورد انتظار عرضه و تقاضای گازطبیعی تا سال ۲۰۳۰، نیازمند۷/۲تریلیون دلار(قیمت‌های سال ۲۰۰۰) سرمایه‌گذاری است. به‌ سخن دیگر، باید تا سال۲۰۳۰، سالانه حدود ۱۰۰میلیارد دلار در این صنعت، سرمایه‌گذاری شود. در این میان، فعالیت های اكتشاف و توسعه، نیمی از این سرمایه‌گذاری را به‌خود اختصاص خواهد داد و ساخت زیرساخت های پایین‌دستی از قبیل خطوط‌لوله انتقال فشاربالا، شبكه‌های محلی توزیع، امكانات ذخیره‌سازی، واحدهای مایع‌سازی و تبدیل ال.ان.جی به گازطبیعی و كشتی‌های مخصوص حمل ال.ان.جی، بقیه این میزان سرمایه‌گذاری را خواهد بلعید. صنعت ال.ان.جی در این مدت، سهم فزاینده‌ای را به خود اختصاص خواهد داد. كشورهای OECD نیمی از كل سرمایه‌گذاری پیش‌بینی شده تا سال ۲۰۳۰ در صنعت گاز را به خود اختصاص خواهند داد. آمریكای شمالی به‌تنهایی یك‌ چهارم كل سرمایه‌گذاری جهان تا سال۲۰۳۰ در صنعت گاز را جذب خواهد كرد. هزینه‌ سرمایه‌گذاری به‌ازای هر واحد تولید و نرخ افت تولید سالانه در كشورهای صنعتی جهان، بیش از سایر مناطق است. پس از OECD مناطق عمده صادراتی جهان از قبیل روسیه، كشورهای حاشیه خزر، خاورمیانه و آفریقا، بیشترین سرمایه‌گذاری در صنعت گاز را جذب خواهند كرد.هرچند بیشترین میزان حفاری در مناطق با هزینه كمتر انجام خواهد شد، دوبرابر شدن تولید و انتقال به حفاری در مناطق دریایی، افزایش سرمایه‌گذاری در بخش بالاستی را به دنبال خواهد داشت. با كاهش میزان ذخایر جدید وكیفیت پایین‌تر این ذخایر، هزینه تولید گازطبیعی (اكتشاف و تولید)، ممكن است افزایش یابد. خاورمیانه، بزرگ ترین متقاضی سرمایه‌گذاری در بخش ال.ان.جی خواهد بود؛ در حالی كه كشورهای با اقتصاد درحال گذار (روسیه) بزرگ ترین جذب كننده سرمایه در مورد شبكه‌های انتقال خواهند بود.

منبع : شبکه اطلاع رسانی شانا