معناکاوی سکولاریسم‏

به دلیل پیوند ناگسستنی سكولاریسم و استعمار غربی، جریان و اندیشه سكولاریسم در دنیای عرب، همواره به صورت یك امر بیرونی و حتی خصمانه تلقی شده است. عزیز عظمه معتقد است كه به دلیل همین پیشینه، مناقشات جاری بر سر آن، از حدود نزاع‏های ایدئولوژیك فراتر نرفته است و به صورت علمی و بی‏طرفانه مورد بحث و بررسی قرار نگرفته است. اما عبدالوهاب مسیری با نگاهی به خاستگاه تاریخی سكولاریسم، معتقد است كه سكولاریسم، فرایندی است كه تنها در غرب شكل گرفته است و بحران‏ها، راه‏حل‏ها، نزاع‏ها، مذاكرات سیاسی، فكری و نگرش فلسفی و بالاخره تنش‏های میان دولت و كلیسا را در آن دیار منعكس می‏كند.
عزیز عظمه، سكولاریسم را كنشی بسیار پیچیده و تعریف آن را ناممكن می‏شمارد و بر خلاف مسیری كه آن را گونه‏ای از جهان‏بینی شمرده است، سكولاریسم را نمود فرایندی تاریخی معرفی می‏كند. سكولاریسم هر چند خاستگاه غربی دارد؛ ولی از دایره غرب فراتر رفته و موجب تحولات عمیق و گسترده‏ای در جهان شده است و همانند مدرنیته، جزئی از زندگی و حیات اجتماعی ما شده است. سكولاریسم، محصول تحولات عمده جهانی است كه چه از نظر تاریخی و چه از نظر افق آینده، بخش‏های جهان را به یكدیگر نزدیك ساخته است. عظمه، موضع مسیری را سیاسی می‏شمارد؛ موضعی كه به نظر عظمه، گوهر ایدئولوژی اسلامی و مبتنی بر محور قرار دادن جهان‏بینی و نگرش دینی در عرصه زندگی است. امری كه به نوبه خود صبغه‏ای ایدئولوژیكی، اجتماعی و سیاسی بر تن جامعه می‏كند كه یكسره با سرشت پیچیده و متكامل جامعه بشری تنافی دارد. این امر سبب می‏شود كه ایدئولوژی یا طرح اسلامی، به جای این‏كه عامل وحدت ملی باشد، به عامل محدود كننده جامعه تبدیل شود و افراد آن جامعه را مطابق با گرایش‏های سیاسی خاص، دسته‏بندی كند.
طرفه این‏كه مسیری نیز عظمه را به عدم فهم شرایط پیچیده جامعه و نیز ایجاد دسته‏بندی میان افراد متهم می‏كند و می‏افزاید كه عظمه، به نوعی تقسیم‏بندی تن داده است كه نظام غرب بر جهان تحمیل كرده است.

منبع : بلاغ