کنگر

به فارسی « كنگر » و در كتب طب سنتی با نامهای « حرشف بری » نامبرده شده آن هم دونوع است ، نوعی از آن بزرگ و یا به اصطلاح طب سنتی صنف كبیر است .
گیاهی است از خانواده Compisitae نام آن به فرانسوی Cardon و به انگلیسی Cardoon نام علمی آن Cynara cardunsulus L. می باشد.
گیاهی است یكساله كه به طور پرورشی كاشته می شود و در اروپا و امریكا معمول است كه ان را می كارند.برگهای آن دارای نوعی دمبرگ دراز گوشتی متورم كه تا یك متتر هم می رسد و درانتهای آنها قسمت سبز برگ كه شدیدا منشعب است قرار دارد و ساقه های گل دهنده منتیهی به كاپی تول با گلهای آبی است. در این نوع كنگر به جای كاپی تول سیبز كه در كنگر فرنگی مصرف غذایی داشت این دم برگ های ضخیم گوشتی است كه به مصرف می رسد . به عقیده عده ای از گیاه شناسان این نوع ، منشا نژادی كنگر فرنگی می باشد .
نوع دوم كه آن را « حرشف بری صغیر » می گویند یا كنگر وحشی همان نوع « كنگر صحرایی » است كه ر ایران به نام « كنگر » نامیده می شود و از آن به عنوان سبزی استفاده می شود. گیاهی است پایا از تیره Compisitae و به فرانسوی Chardonnette گفته می شود ، نام علمی آن Gundelia tournefortii L. است.
از نظر ارتفاع كو چك ، دارای برگهای خیلی كوچكتر از نوع قبلی با دم برگ های گوشتی خوراكی با رنگ روشین منتهی به قسمت سبز برگ كه آن هم به خارهایی منتهی می باشد. كنگر در ایران در كوههای جنوب و كرمان و نزدیك اصفهان خرم آباد غرب ، آبادان ، كازرون ، اراك ، بیشه ، رزوند ، كوههای منطقه مركزی به طور وحشی می روید.
● خواص- كاربرد
كنگر وحشی یا به عبارت دیگر كنگر صحرایی از نظر طبیعت گرم و خشك و به همین علت است كه اغلب آن را با ماست می خورند كه برای گرم مزاجان نیز مناسب شود. خواص آن شبیه كنگر فرنگی و در تمام موارد از آن قویتر . خوردن آن موجب خارج شدن اخلاط سینه است اگر گرم مزاجان به تنهایی آن را بخورند عوارضی دارد كه برای رفع آن باید از سركه استفاده كنند یا با ماست بخورند. مالیدن ضماد یا عصاره آن برای دفع جرب مفید است.
كنگر زد
صمغی رزینی است كه از ساقه كنگر صحرایی به صورت شیره گیاه خارج می شود . دركتب طب سنتی فارسی با نامهای « كنگر زد » ، « تراب القی ( خاك قی اور)، « تریاك برگردان » آورده شده است.
از این صمغ رزینی به مقدار ۶ – ۳ گرم در آب نیم گرم یا سنكنجبین ریخته و برای تحریك تهوع و قی می خوردند .
از نظر طبیعت طبق نظر حكمای یطب سنتی ایران كمی گرم و خشك است و با خوردن آن قی حاصل شده و بلغم و صفرا برگردانده می شود . ضماد آن نیز ورمها را تحلیل می برد وجانشین آن از نظر خاصیت قی آوری جوزالقی است.

منبع : موسسه اطلاع رسانی طعام اسرار