جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

سلامت دهان و دندان


سلامت دهان و دندان
دهان اولین قسمت دستگاه گوارش است که از لب ها شروع و به حلق منتهی می گردد. در دهان دو فک وجود دارد.
فک بالا ثابت است و حرکت نمی کند. ولی فک پائین حرکت دارد و عمل باز و بسته شدن دهان را انجام می دهد. در داخل استخوان هر فک حفراتی وجود دارد که ریشه دندانها در آن قرار می گیرد.
در این حفرات دندانها بوسیله الیاف دور دندان به استخوان فک متصل می شوند. روی آرواره ها و دور دندان را لثه می پوشاند.
به آرواره لثه و الیاف نگهدارنده دور دندان بافت نگهدارنده دندان گفته می شود.
دهان انسان در اعمال زیادی نظیر حرف زدن خندیدن. چشیدن . گاز گرفتن. جویدن و بلعیدن غذا شرکت دارد.
اولین قدم در راه گوارش غذا. خرد کرد و جویدن مواد غذایی است که توسط دندانها صورت می گیرد . هرکدام از دندانها با شکل خاص خود به عمل جویدن کمک کی کنند.
دندانهای پیشین برای بریدن . دندانهای نیش برای پاره کردن و دندانهای آسیا برای خرد کردن لقمه شکل گرفته اند.
هر انسان در زندگی خود. دو سری دندان ( دندانهای شیری و دندانهای دایمی ) و سه دوره دندانی ( شیری. مخلوط و دایمی) ‌دارد. از حدود ۶ ماهگی که اولین دندان شیری در دهان نوزاد رویش میابد . تا سن ۶ سالگی که اولین دندان دایمی در دهان می روید را دوره دندانی شیری می گویند. در این دوران فقط دندان شیری در دهان وجود دارد.
از ۶ تا ۱۲ سالگی به تدریج دندانهای شیری جای خود را به دندانهای دایمی می دهند. این زمان را دوره دندانهای مخلوط می گویند.
در حدود ۱۲ سالگی که هیچ دندان شیری در دهان وجود ندارد و فقط دندانهای دایمی در دهان هستند. تا پایان عمر را دوره دندانی دایمی می نامند.
دندانهای شیری معمولا از شش ماهگی شروع به رویش می نمایند و تا سن دو و نیم سالگی تکمیل می شوند.
البته زودتر در آمدن و یا تاخیر در رویش به مدت چند ماه طبیعی است. ولی اگر این تاخیر بیش از ۹ ماه گردد باید به دندانپزشک مراجعه نمود.
تعداد دندانهای شیری ۲۰ عدد است یعنی کودک در هر فک ده دندان دارد و این ده دندان در دو نیمه راست و چپ به صورت قرینه قرار دارد.
اسم این پنج دندان از خط وسط به طرف عقب عبارتند از :‌دندان پیش میانی. که بطور قراردادی با حرف A نشان داده می شود
▪ دندان پیش طرفی و یا B .
▪ دندان نیش یا C‌.
▪ دندان آسیای اول یا D.
▪ دندان آسیای دوم یا E.
تعداد و نوع دندانها در فک بالا و پائین یکسان است. در هر فک نیز تعداد و نوع دندانهای نیمه راست و چپ مشابه هستند.
▪ بنابراین در دهان ۴ نیمه فک داریم.
ـ نیمه چپ فک بالا
ـ نیمه راست فک بالا
ـ نیمه چپ فک پائین
ـ نیمه راست فک پائین
دندانهای شیری علاوه بر وظایف معمولی یک دندان ( جویدن. تکلم حفظ شکل و زیبایی چهره ) وظیفه دیگری نیز دارند. در واقع دندانهای شیری نسبت به دندانهای دایمی وظیفه و نقش مهمی را به عهده دارند. حفظ فضاهای لازم برای رویش دندانهای دایمی. وظیفه دندانهای شیری است.
رویش صحیح دندانهای دایمی ارتباط نزدیکی با حفظ دندانهای شیری تا سن طبیعی افتادن آنها دارد. بطوریکه هرگاه دندانهای شیری زودتر از زمان طبیعی کشیده شوند. یا آنکه بیشتر از مدت زمان لازم در دهان باقی بمانند. ممکن است رویش دندانهای دایمی زیرین دچار اشکال شود.
به عنوان مثال دندانهای D و E بایستی تا سن ۱۲-۱۰ سالگی بطور سالم در دهان باقی بمانند. سپس با لق شدن آنها دندانهای دایمی به جای آنها رویش یابند . اگر این دندانها زودتر از موقع از دست بروند . دندانهای مجاور به سمت محل خالی دندان کشیده شده حرکت کرده فضای موجود را تنگ تر می نمایند. لذا رویش دندان دایمی دچار مشکل می شود.
متاسفانه بسیاری از پدر و مادرها فکر می کنند که زود خراب شدن دندانهای شیری و کشیدن آنها مهم نیست ‌چرا که دندانهای دایمی به جای انها خواهند رویید. به این ترتیب با عدم مراقبت کافی باعث پوسیدگی زود رس و از دست رفتن آنها می شوند. که نتیجه آن رویش نابجا و یا عدم رویش دندانهای دایمی زیرین است.
از حدود سن ۶ سالگی بتدریج دندانهای دایمی شروع به رویش می کنند. در داخل استخوان فک هر کودک در زیر دندانهای شیری جوانه دندان های دایمی وجود دارد.
با بزرگ شدن کودک . جوانه دندانهای دایمی نیز رشد پیدا کرده و بتدریج شروع به حرکت می کند. همراه با حرکت جوانه دندانهای دایمی وجود دارد .
با بزرگ شدن کودک . جوانه دندانهای دایمی نیز رشد پیدا کرده و بتدریج شروع به حرکت می کند. همراه با حرکت جوانه دندانهای دایمی ریشه دندانهای شیری تحلیل می رود . زمانی که ریشه دندان شیری از بین می رود . دندان لق شده و دندانه دایمی به جای آن در می آید.
به دندانهای دایمی که جایگزین دندانهای شیری می شوند دندانهای دایمی جانشین گویند. یعنی ۲۰ عدد از دندانهای دایمی که به جای ۲۰ عدد دندان شیری در می آیند. دندانهای دایمی جانشین نام دارد ( دندانهای ۱ تا ۵ دایمی). بقیه دندانهای دایمی که رویش آنها ارتباطی به افتادن دندان شیری ندارد را دندان دایمی غیر جانشین می نامند. ( دندانهای ۶و۷و۸).
معمولا اولین دندان دایمی که رویش می کند، دندان آسیای بزرگ اول یا دندان شماره ۶ است و چون این دندان در حدود ۶ سالگی در می آید، دندان ۶ سالگی نام دارد. محل این دندان در پشت دندان آسیای دوم شیری است و بدون اینکه دندان شیری بیفتد، این دندان رویش می کند. به عبارت دیگر اولین دندان دایمی غیر جانشین که در پشت دندانهای شیری رویش می کند، دندان ۶ سالگی است. به دلیل اینکه رویش این دندان، با افتادن دندان شیری همراه نیست، بسیاری از والدین فکر می کنند که این دندان هم شیری است و با اطمینان این که اگر دندان شیری بیفتد، دندان دیگری بجای آن می روید، کوششی برای تمییز نگهداشتن آن نمی نمایند به این تریتب دندان ۶ سالگی باید تا آخر عمر در دهان باقی بماند، خیلی زود پوسیده شده و ازبین می رود. در ابتدای رویش، دندانها استعداد بیشتری برای پوسیدگی دارند و بایستی در تمییز نگه داشتن آنها دقت بیشتری کرد. بی توجهی به دندان ۶ سالگی باعث پوسیدگی شدید آن و در موارد زیادی منجر به از دست رفتن این دندان می شود. دندان در ۶ سالگی، الگوی رویش سایر دندانهای دائمی است و رویش صحیح و مرتب بقیه دندانها به وجود دندان ۶ سالگی بستگی دارد.
تعداد دندانهای دایمی ۳۲ عدد است. تعداد ۲۸ عدد از آنها در سن ۶ تا ۱۲ سالگی رویش می کند. دندانهای عقل معمولا از ۱۷ سالگی به بعد در می آیند.
تعداد دندانهای دایمی در هر نیمه فک ۸ عدد است که به ترتیب از خط وسط بطرف عقب عبارتست از :
▪ دندان پیش میانی. که بطور قراردادی با شماره ۱ نشان داده می شود.
▪ دندان پیش طرفی یا شماره ۲.
▪ دندان نیش یا شماره ۳.
▪ دندان آسیای کوچک اول یا شماره ۴.
▪ دندان آسیای کوچک دوم یا شماره ۵.
▪ دندان آسیای بزرگ اول یا شماره ۶ یا دندان ۶ سالگی .
▪ دندان آسیای بزرگ یا شماره ۷.
▪ دندان آسیای بزرگ سوم یا شماره ۸ یا دندان عقل.
برای نامگذاری این دندانها همانند دندانهای شیری علامت اختصاری به کار می رود ولی در این حالت از شماره دندانها استفاده می شود.
دندانهای دایمی برای داشتن تغذیه سالم. تکلم صحیح و حفظ زیبایی چهره بکار می روند و همانند بقیه اعضای بدن برای تمام عمر پیش بینی شده اند. لذا مراقبت و نگهداری آنها از ابتدای رویش ضروری است.
در دهان یک انسان بالغ ۳۲ دندان وجود دارد، چهار عدد از آنها که بعد از بقیه دندانها در آخر قوس‌های دندانی رویش می‌یابند دندانهای عقل نامیده می‌شوند. سن تقریبی شروع تشکیل آنها در استخوان فک ۱۰-۹ سالگی بوده، تاج در ۱۴ سالگی کامل شده و در سالهای آخر دوره نوجوانی شروع به رویش در داخل استخوان نموده و بعد از ۱۶ سالگی در دهان ظاهر می‌گردند. وجه تسمیه این دندان زمان رویش آنها به داخل حفره دهان است که مصادف با بلوغ فکری است. در طی رشد و تکامل فکین معمولاً جا برای رویش این دندانها فراهم می‌گردد. دندان عقل اگر درست و بجا رویش یابد ، مثل بقیه دندانها مفید و موثر در سیستم جونده بوده و علیرغم تصور غلط عامیانه در این موارد نباید کشیده شوند.
● دندانهای عقل نهفته کدامند؟
اگر فک متناسب با رویش دندان رشد کافی نداشته باشد و یا به عبارت دیگر با رشد فک جا برای رویش این دندان فراهم نگردد و یا جهت و مسیر رویش آنها غیر عادی باشد، قادر به رویش نبوده و در استخوان نهفته باقی می‌مانند.
● تشخیص دندان نهفته در فک چگونه است؟
دندانپزشکان با معاینه داخل دهان و با کمک رادیوگرافی وجود دندانهای عقل نهفته را تشخیص می‌دهند.
● دندان عقل نهفته اگر درآورده نشود چه عوارضی دارد؟
دندانهای نهفته مشکلات عدیده‌ای را می‌توانند در آینده ایجاد نمایند:
۱) عفونت لثه؛ لثه پوشاننده دندان نهفته‌ای که تعدادی از آن به محیط دهان باز شده بطور مکرر دچار عفونت و التهاب شده و دردناک می‌گردد.
۲) عفونت استخوان
۳) آبسه و سلولیت؛ اگر عفونت لثه درمان نشود به استخوان رسیده و باعث تخریب دندان و استخوان می‌گردد. اگر عفونت از استخوان بگذرد و به بافتهای نرم گونه، گردن، حلق و زیر زبان سرایت کند ایجاد آبسه و یا تورم منتشر بافت نرم را که سلولیت نامیده می‌شود می‌کند که توام با درد، تب، تورم ، قرمزی و مشکل در بازکردن دهان خواهد بود.
۴) صدمه به دندان مجاور؛ دندان نهفته با فشار بر ریشه دندان مجاور ممکن است باعث تحلیل ریشه آن شود.
۵) ایجاد کیست؛ کیسه نازکی تاج دندان رویش نیافته را در استخوان فک در برگرفته است که بعد از رویش دندان به داخل حفره دهان از بین می رود. اگر دندان رویش نیابد ممکن است بزرگ شده و تبدیل به کیست گردد. کیست‌ها تدریجاً بزرگ شده و سبب تخریب و تضعیف استخوان و مشکلات بعدی می‌گردند.
۶) درد؛ یک دندان عقل نهفته می‌تواند ایجاد دردهای با علت نا مشخص و منتشر به نواحی سر و گردن نماید.
۷) حرکت دندانی؛ اعتقادی وجود دارد که ممکن است فشار ناشی از این دندانها سبب بی نظمی در ردیف دندانها شود که از نظر علمی ثابت شده نمی‌باشد.
● دندانهای عقل نهفته را چه باید کرد؟
اگر دندانپزشک تشخیص دهد که دندانی قادر به رویش نمی‌باشد، باید آن را کشید.
● زمان مناسب درآوردن آنها چه موقع می‌باشد؟
این دندانها تا جایی که قادر به رویش باشند، بطرف سطح حرکت می‌کنند و معمولاً در سطح پشتی دندانهای آسیای بزرگ دوم گیر می‌افتند و جلوتر نمی‌روند. این حالت معمولاً در سنین ۱۶ تا ۱۷ سالگی اتفاق افتاده و بهترین زمان برای درآوردن آنهاست. در این سن به دلیل وجود کیسه رویشی بزرگی که تاج دندان را در بر گرفته و همچنین به این علت که ریشه دندان هنوز رشد نکرده و کوتاه می باشد، کشیدن آنها را آسان می‌کند، ضمن اینکه از بروز عوارض فوق‌الذکر و عوارض حین جراحی نیز پیشگیری می‌شود. بیحسی موقت؛ در بعضی افراد ریشه‌های کامل شده، مجاور کانال عصبی بوده و کشیدن دندان ممکن است باعث بیحسی کوتاه مدت و گاهاً طولانی بشود. سینوزیت؛ سینوس فک بالا یک حفره بزرگ و طبیعی است. بر اثر شکل‌گیری و طویل شدن ریشه دندان عقل بالا، ممکن است مجاورت ریشه با سینوس خیلی نزدیک شده و در حین کشیدن حفره سینوس باز شده و یا عفونی گردد.
● درآوردن دیرتر دندانهای عقل تا سنین بالاتر و سالمندی چه مشکلاتی دارد؟
▪ موکول نمودن درآوردن دندانهای عقل به سنین سالمندی ممکن است مشکلات ذیل را به همراه داشته باشد:
- با افزایش سن ریشه‌ها قطورتر شده و ممکن است کشیدن دندان را سخت‌تر کند.
- التیام ضعیف تر بعد از کشیدن دندان
- پوسیدگی دندانهای مجاور
- احتمال فک جوش شدن دندان
- احتمال شکسته شدن استخوان در افراد پیر در حین جراحی و درآوردن دندان
- کاهش تحمل بیمار به دلیل شرایط سنی و درمانهای پزشکی از قبیل مصرف داروهای قلبی، ریوی و...
● سفید کردن دندانهای زنده
بسیاری از مردم از بدرنگی دندانهایشان رنج می برند و بسیاری نیز مایلند که دندانهای سفیدتری داشته باشند. رنگ دندان متناسب با رنگ پوست می باشد. دندانهای سیاهپوستان بسیار سفید بنظر می آیند که در واقع اینطور نیست و زمینه تیره و سیاه پوست آنها ایجاد خطای دید نموده و باعث می شود که دندانهایشان سفیدتر دیده شوند. معذالک بسیاری از مردم دندانهای تیره تری دارند که با رنگ پوستشان متناسب نمی باشد و ممکن است این تیرگی ژنی بوده و یا بطور اکتسابی بوجود آمده باشد. عوامل متعددی در بروز بدرنگی دندان موثرند. با پیشرفت سن رنگ دندانها تیره تر می گردد. مصرف بعضی از داروها مثل تتراسایکلین ها در زمان حاملگی و در کودکی رنگ دندانها را تغییر می دهد، زیرا که این داروها تمایل به ترکیب با انساج سخت بدن دارد. مصرف دخانیات و مواد غذایی رنگی باعث تغییر رنگ خارجی دندان می گردد. بیماریهایی مثل اریتروبلاستوز، هماتوپورفیریا و آلکاپتونوری از عوامل بدرنگی دندان می باشند. مسمومیت با فلوراید (فلوروزیس) و برخی از اختلالات و نواقص تکاملی و اکتسابی در مینا و عاج نیز در تغییر رنگ دندان مؤثرند. از دیگر موارد تغییر دهنده رنگ دندانها می توان از ضربه به دندان و خونریزی داخلی آن و برخی از معالجه عصب ها نام برد.
● از چه موادی برای سفید کردن دندان زنده استفاده می شود؟
بطور معمول از دو ماده هیدروژن پراکساید(آب اکسیژنه) و کاربامایدپراکساید استفاده می شود که بصورت ژل تهیه شده و در سرنگ هایی پلاستیکی به بازار عرضه میشوند.
● آیا برای استفاده از این مواد به وسایل خاصی احتیاج هست؟
بله، دندانپزشک از دندانها قالب گیری بعمل آورده و یک قاشقک نرم از جنس پلاستیک های نرم و شفاف که دندانها را در بر می گیرد می سازد. ماده سفیدکننده فقط بر روی سطوح و دندانهایی در قاشقک مالیده می شود که در معرض دید بوده و احتیاج به سفیدتر شدن دارند.
● چه مراقبت هایی در طول درمان لازم است؟
هرکارخانه سازنده ای بروشور حاوی اطلاعات و دستورات را ضمیمه کرده است. مراقبت هایی که عمومیت داشته و بیماران باید رعایت کنند عبارتند از:
۱) از قاشقک سفید کننده برای هر دو فک همزمان استفاده نشود، چونکه این عمل برای بیمار مزاحمت ایجاد نموده و بهتر است نیز بیمار دندانهای یک فک را در ابتدا سفید نموده و مؤثر بودن آن را در قیاس با دندانهای فک مقابل مشاهده کند.
۲) از ژل سفید کننده فقط برای سطوح بیرونی و یا دندانهایی که در صحبت کردن و یا خندیدن به چشم می آیند استفاده شود.
۳) از مقدار تجویز شده تجاوز نشود و اینطور نیست که با مصرف بیشتر، دندانها بیشتر و یا زودتر سفید شوند.
۴) در مواقعی که قاشقک حاوی ژل سفیدکننده در دهان قرار دارد از مصرف مایعات و یا غذاها خودداری شود.
۵) زمان تجویز شده، دقیقاً رعایت شود.
۶) از فشردن قاشقک حاوی ژل با فشار دندانهای فک مقابل و یا با دست اجتناب شود.
۷) در طول دوره درمان از خوردن و آشامیدن مواد غذایی رنگی مثل قهوه، چای، انواع کولاها، سبزی و انواع سس های رنگی امتناع شود.
۸) سیگار نکشید و از خوردن و آشامیدن میوه های ترش و اسیدی مثل مرکبات و تنقلاتی مثل لواشک، تمرهندی، قره قوروت و ... خودداری شود.
۹) از همه مهمتر قبل از استفاده دندانها را بخوبی مسواک زده و با نخ نیز تمیز نمائید.
● آیا استفاده از مواد سفید کننده دندان ضرر دارد؟
دو ماده ای که بطور رایج استفاده می شوندموادی هستند که سالهاست به عنوان دهانشویه استفاده شده و مورد تأئید جوامع دندانپزشکی می باشند. ولی مصرف آنها، گاهاً ممکن است عوارضی چون حساسیت به دارو و یا حساس شدن دندانها را بدنبال داشته باشد. در مورد حساسیت به دارو مصرف آن به کلی قطع می گردد ولی در صورت حساس شدن دندان، باید اطلاع داشت که این حساس شدن گذرا بوده و با تمهیداتی که دندانپزشک بکار می برد، برطرف می گردد. معمولاً یکی دو روز فاصله انداختن بین جلسات استفاده، حساسیت دندان را بهبود می بخشد.
● مواد سفیدکننده در چه تغییر رنگهایی تجویز می گردد؟
برخی از ضایعات و نواقص دندانی مثل بد ساخته شدن مینا و عاج به آن جواب نداده و نیاز به درمانهای تکمیلی مثل لامینیت دارند. دندانهایی که بسیار حساس می باشند نیز کاندید خوبی نمی باشند و در زنان باردار و شیرده نیز توصیه نمی گردند. از نظر نوع رنگ دندانهایی که رنگشان در گزوه زرد و نارنجی و قهوه ای است، به درمان بهتر پاسخ داده و دندانهایی که رنگ زمینه ای آنها خاکستری یا آبی است در برابر درمان مقاومت داشته و نیاز به درمانهای تکمیلی مثل لامینیت و روکش های چینی دارند.
● آیا استفاده از مواد سفیدکننده بدون تجویز پزشک مجاز است؟
استفاده از این مواد بدون نظر و تجویز دندانپزشک توصیه نمی گردد و ترکیب شیمیایی و درصد مواد متشکله فعال آنها متفاوت است و برای هر بیماری نحوه مصرف و مقدار مواد مورد نیاز فرق می کند.
● قبل از درمان چه مواردی باید رعایت شود؟
دندانپزشک با معاینه دندانها پرکردگی هایی را که ترک و نشتی دارند شناسایی و مجدداً ترمیم می نماید. ضمناً دندانهای پوسیده نیز باید ترمیم شوند. اگر قرار است ترمیمی زیبایی و یا روکش چینی و همرنگ با دندان صورت گیرد، این درمانها در جهت هماهنگی رنگ آنها با دندانهای دیگر به بعد از درمان سفید کردن موکول شوند.
●چه مدت طول می کشد تا دندانها سفیدتر شوند؟
▪ مدت درمان بستگی به چند عامل دارد:
- رنگ زمینه ای دندان و میزان تیرگی آن
- همکاری بیمار و زمان استفاده
- نسبت و درصد ماده فعال ژل سفیدکننده
‌● بوی بد دهان
بسیاری از افراد از بوی بد دهان رنج برده و از نظر روحی و اجتماعی دارای مشکلاتی می‌باشند. عوامل متعددی در ایجاد بوی بد دهان نقش دارند که به علت کثرت این عوامل پیدا کردن علت واقعی بوی بد دهان مشکل و گاهاً غیر عملی می‌باشد.
علت بوی بد دهان یا خارج دهانی و یا داخل دهانی.
▪ عمده‌ترین علل غیردهانی عبارتند از:
- بیماریهای دستگاه تنفسی شامل: بیماریهای سینوس ـ مخاط بینی، نای و ریه‌ها.
- بیماریهای دستگاه گوارش، گرسنگی و معده خالی و بوی ناشی از خوراکی‌ها، داروها و مشروبات.
- اختلالات غدد مترشحه داخلی در مواقع حاملگی، قاعدگی، یائسگی، بلوغ و دیابت.
- مسمومیت ها و کمبود بعضی از ویتامین‌ها.
- سن و جنس.
بوی دهان در نوزادان معمولاً مطبوع بوده و با درآمدن دندانها و استفاده از مواد غذایی متنوع گاهاً نامطبوع می‌گردد. با پیشرفت سن و بخصوص در هنگام پیری بوی دهان نامطبوع‌تر میگردد که شدت آن در زنان بیشتر است. در هنگام گرسنگی و خالی ماندن معده، گازهای بد بوی روده از دهان متصاعد شده و باعث بوی بدی می‌گردد که با شستن دهان از بین نمی‌رود. همچنین نوع میکروبهایی که در معده بطور طبیعی وجود دارند در ایجاد بو، مؤثرند. در بیماری دیابت بوی استن از دهان استشمام می‌گردد. در مواقع بالا رفتن اسید اوریک و اورمی نیز بوی بد احساس می‌گردد. به علت افسردگی عوامل ایجاد کننده بوی بد دهان بطور اختصار علل داخل دهانی آن توضیح داده می‌شود. عدم رعایت بهداشت دهان باعث می‌شودکه باقیمانده مواد غذایی بین دندانها گیر کرده و بر اثر فعالیت میکروبی تخمیر و تجزیه شده و سبب بوی بد دهان گردد. در ایجاد گیر غذایی علاوه بر عدم رعایت بهداشت دهان و وجود حفرات پوسیدگی، مرتب نبودن دندانها نیز نقش دارد. پوسیدگی اگر متوقف و یا معالجه نشود به پالپ دندان ( نسج نرم وسط دندان و در اصطلاح عامیانه عصب دندان) رسیده و باعث عفونت آنجا توسط میکروبها شده و بوی بد و متعفنی استشمام می‌گردد. بین لبه آزاد لثه و دندان شیاری به عمق ۱-۰/۵ میلی‌متر بنام شیار لثه‌ای وجود دارد. در مواقع ابتلا به بیماریهای لثه (پیوره)عمق این شیار زیاد شده و به آن پاکت (Pocket) گفته می‌شود. این پاکت محل مناسبی برای رشد و فعالیت میکروبی بوده و ایجاد چرک و بوی بد می‌کند.جرم دندانی به علت خلل و فرجی که دارد نیز، محل مناسبی برای تجمع و فعالیت میکروبی بوده و ممکن است بوی بد دهان را باعث شود و یا تشدید نماید. نوع میکروبهایی که بطور طبیعی در حفره دهان زندگی می‌کنند و همچنین کاهش ترشح بزاق و غلیظ بودن آن در ایجاد بوی بد دهان ممکن است دخیل باشند. ترمیم‌ها و پروتزهای قدیمی و غلط نیز به علت گیر غذایی می‌توانند ایجاد بوی نامطبوع نمایند. علاوه بر عفونت‌های دندان و مخاط دهان عفونتهای لوزه در ایجاد بوی بد دهان نقش دارند. درمان بوی بد دهان شناسائی عامل بوجود آورنده و حذف آن می‌باشد. در دندانپزشکی رعایت موارد بهداشت دهان و دندان و حذف عامل ایجاد کننده بسیار مورد توجه می‌باشد.
هرچه شما می خورید، برهوای بازدم شما تأثیر می گذارد. غذاهای خاصی مثل سیر و پیاز باعث بوی بد مشخصی در تنفس شخص می شود. وقتی غذا جذب سیستم گردش خون گردید، به ریه ها منتقل می شود، جایی که دفع تنفسی انجام می شود. مسواک زدن - نخ کشیدن و استفاده از دهانشویه فقط بطور موقت بو را از بین می برد. بوها تا خذف کامل غذا از بدن وجود دارند. افراد تحت رژیم های غذایی ممکن است به دلیل دفعات کمتر تغذیه دچار بوی بد دهان شوند. اگر شما بطور روزانه مسواک و نخ دندان استفاده نمی کنید، ذرات غذایی باقیمانده در دهان باعث تجمع باکتریها شده و موجب بوی بد دهان می شود. غذایی که بین دندانها، روی زبان یا اطراف لثه جمع می شود، فاسد شده و بوی بدی از خود به جا می گذارد. دندانهای مصنوعی که بخوبی تمیز نشده باشند نیز به دلیل تجمع ذرات غذا و باکتریها ایجاد بوی نامطبوع می نمایند. یکی از علائم هشدار دهنده بیماری پریودنتال(لثه) بوی بد دهان بطور مداوم و یا احساس مزه بد در دهان می باشد. بیماری پریودنتال توسط پلاک دندانی ایجاد میشود.پلاک دندانی لایه بیرنگ چسبنده ای است که باکتریها بطور مداوم روی دندانها تشکیل می دهند. باکتریها، سمومی ایجاد می کنند که باعث تحریک لثه ها می شود.
در مرحله پیشرفته بیماری، لثه ها، استخوان و سایر ساختارهایی که از دندانها حمایت می کنند، آسیب می بینند. با چک آپ و معاینات مرتب دندانپزشکی، دندانپزشک می تواند سریعاً بیماری پریودنتال را تشخیص داده و درمان نماید. بوی بد دهان بواسطة خشکی دهان(گزروستومی) نیز ایجاد میشود که حالتی است که جریان بزاق در دهان کاهش یافته است. بزاق برای تمیز کردن دهان و برداشت ذرات مولد بوی بد ضروری است.خشکی دهان به دلایل مختلفی ایجاد می شود. مصرف بعضی داروها، مشکلات غدد بزاقی و تنفس مداوم از دهان. اگر شما از خشکی دهان رنج می برید، دندانپزشک ممکن است برای شما بزاق مصنوعی تجویز کند یا پیشنهاد کند که از شکلاتهای بدون قند استفاده کنید و میزان مایعات مصرفی تان را افزایش دهید. محصولات تنباکو نیز باعث بوی بد دهان، رنگ گرفتن دندانها، کاهش قدرت چشایی و تحریک بافتهای لثه، میشود. مصرف کنندگان تنباکو اغلب از بیماری پریودنتال رنج می برند و بیشتر از سایرین در معرض خطر سرطان دهان می باشند. اگر شما تنباکو مصرف می کنید، از دندانپزشکتان بخواهید که برای ترک این عادت به شما کمک کند.
بوی بد دهان ممکن است نشانة یک اختلال پزشکی مثل یک عفونت موضعی در دستگاه تنفس(بینی، گلو، ریه و راههای هوایی)، سینوزیت مزمن، ترشحات پشت بینی، برونشیت مزمن، دیابت، اختلالات دستگاه گوارش، بیماری کبد و یا کلیه باشد. اگر از نظر دندانپزشکتان دهان شما سالم است، شما ممکن است برای تعیین علت بوی بد دهان به یک متخصص یا پزشک خانوادگی ارجاع داده شوید.
حذف بیماری پریودنتال و حفظ و تأمین سلامت دهان به نحواحسن جهت کاهش بوی بد دهان ضروری است. به منظور معاینه و تمیز کردن دندانها بطور حرفه ای، ملاقاتهای مرتب با دندانپزشک داشته باشید. اگر تصور می کنید که دائماً دچار بوی بد دهان هستید، لیستی از غذاها و داروهایی که مصرف می کنید، تهیه نمائید. بعضی داروها ممکن است در ایجاد بوهای دهان نقش داشته باشند.
اگر بعد از آخرین ویزیت دندانپزشکی قبلی خود تا به حال، بیماری یا جراحی داشته اید، به دندانپزشکتان اطلاع دهید. روزی دو بار با یک خمیر دندان فلورایددار دندانهایتان را مسواک کنید تا ذرات غذا و پلاک حذف شود. زبانتان را نیز مسواک کنید. روزی یکبار با استفاده از نخ دندان یا یک تمیز کننده بین دندانی، بین دندانها را تمیز کنید. اگر پروتز متحرک دارید، شبها آنها را از دهان خارج سازید و قبل از استفاده مجدد در صبح روز بعد، آنها را کاملاً تمیز نمائید. دهانشویه ها معمولاً اثر طولانی مدتی بر بوی بد دهان ندارند. اگر شما مجبور به استفاده مداوم از یک خوشبو کننده دهان هستید تا بوی بد دهانتان را پنهان سازید، حتماً نزد دندانپزشک بروید. اگر شما نیاز بیشتری به کنترل پلاک داشته باشید، دندانپزشک ممکن است به شما توصیه کند که از یک دهانشویه ضد میکروبی خاص استفاده کنید. یک دهانشویه فلوراید همراه با مسواک و نخ دندان، می تواند مانع پوسیدگی دندان گردد. اگر بوی دهان مربوط به بیماری لثه باشد، دندانپزشک تان ممکن است شما را نزدیک متخصص بیماری های لثه، ارجاع دهد. بیماری لثه موجب می شودکه بافت لثه از دندان جدا شده و پاکت ایجاد شود. وقتی این پاکتها عمیق باشد، فقط یک تمیز کردن حرفه ای میتواند باکتریها و پلاک تجمع یافته را حذف نماید. گاهی درمانهای وسیع تری نیز ضروری می باشد.
● خشکی دهان
کاهش جریان بزاق که منجر به خشکی دهان می شود، یک مشکل شایع سالمندان است. این مشکل معمولاً در اثر اختلالات پزشکی خاص و اغلب بعنوان اثر جانبی داروهایی مثل آنتی هیستامین ها، ضد احتقان ها، ضد دردها و داروهای مدر بروز می کند. بعضی مشکلات شایع همراه با خشکی دهان عبارتند از : گلو درد دائمی، احساس سوزش، مشکلات صحبت کردن ، مشکل در بلع، گرفتگی و خشکی راههای هوایی بینی. در صورت عدم درمان، خشکی دهان می تواند دندانهای شما را دچار آسیب نماید. در صورت عدم وجود بزاق کافی برای نرم و لزج نمودن سطوح دهان، شستن غذا از دهان و خنثی نمودن اسیدهای حاصل از پلاک ، میزان پوسیدگی دندانها افزایش می یابد. به منظور حفظ رطوبت دهان، روشهای مختلفی را دندانپزشک به شما توصیه خواهد کرد. آدامسها و آب نیاتهای بدون قند جریان بزاق را تحریک نمی نمایند و خشکی دهان را با استفاده از بزاق مصنوعی و یا دهانشویه ها می توان بهبود بخشید.
● چرا من احساس خشکی در دهان می نمایم؟
کاهش جریان بزاق سبب خشکی دهان می شود و این یک مشکل شایع بین افراد مسن است. این مسأله به دلیل اختلالات پزشکی خاص و گاهی به دلیل اثر جانبی داروهایی مثل آنتی هیستامین ها، ضداحتقان ها، ضد دردها و داروهای مدر ایجاد می شود. مشکلات معمولی همراه با خشکی دهان عبارتند از: گلودرد دائمی، احساس سوزش، مشکلات صحبت کردن، سختی بلع، خشکی راههای هوایی بینی. دندانپزشک روشهای مختلفی برای غلبه بر این وضعیت به شما پیشنهاد خواهد کرد: آب نبات یا آدامسهای بدون قند که جریان بزاق را تحریک می کنند واستفاده از بزاق مصنوعی و دهانشویه ها برای تأمین رطوبت دهان.
حفظ یک لبخند زیبا از خانه آغاز می‌شود، علاوه بر داشتن معاینات مرتب دندانپزشکی، صرف روزانه چند دقیقه برای مراقبت از لثه‌ها و دندانهایتان به شما کمک می‌کند، لبخندی زیبا داشته باشید.
در بین وسایل حذف پلاک امروزی، مجموعه‌ای از مسواکها (برقی و دستی) . خمیردندانها، نخ دندان و تمیزکننده‌های بین دندانی، دهانشویه‌ها و غیر وجوددارند. هنگام خرید محصولات مراقبت از دهان، چگونه متوجه می‌شوید که کدامیک مناسب شماست؟
حتی خریداران مطلع گاهی از تنوع پایان‌ناپذیر محصولات بهداشتی دچار مشکل انتخاب می‌شوند. ابتدا نظر دندانپزشک یا بهداشتکار دهان و دندانتان را سؤال کنید و توصیه او را بشنوید و آنها ممکن است نوع یا مارک خاصی از محصول را به شما توصیه کنند و یا نظر خود را در مورد محصولی که درحال حاضز استفاده می‌کنید، بگوئید.
● مسواک
هنگام انتخاب مسواک، نوعی را انتخاب کنید که در دست گرفتن آن راحت باشد و اندازه آن مناسب دهان شما باشد، مسواکهای دستی به اندازه مسواکهای برقی موثرند. افرادی که مهارتهای حرکتی آن دچار نقص می‌باشد مثلاً مبتلایان به آرتریت ممکن است مسواکهای برقی را مفیدتر بدانند. مسواک باید هر ۴-۳ ماه یکبار واگر موهای آن خراب شده است، حتی زودتر از این زمان، تعویض شود، مسواک با موهای سائیده قدرت تمیزکردن دندانها را بطور مؤثر ندارد. خمیردندان هر خمیردندان حاوی فلوراید به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک می‌کند، خمیردندان را می‌توان بصورت پمپ یا تیوپ، بشکل خمیر یا ژل، ویژه کودکان و یا بزرگسالان خریداری نمود، برای کنترل جرم یا حساسیت دندانها یا برای سفیدشدن دندانها، شما می‌توانید، خمیردندانهای با اجزاء خاص خریداری نمائید. نخ دندان یک مسواک نمی‌تواند به تمام نقاط تجمع پلاک دسترسی داشته باشد. نخ دندان برای حذف پلاک و ذرات غذایی بن دندانها و زیر لبه لثه موردنیاز است.
نخ دندانهای موم‌دار وبدون موم هر دو مؤثرند. اگر دندانهای شما کاملاً بهم چسبیده‌اند و تماس آنها محکم است، استفاده از نخ دندان موم‌دار آسانتر است. اگر برای شما مشکل است که طول زیادی از نخ را کنترل کنید، می‌توانید از گیرنده‌های ویژه نخ دندان (floss holder) استفاده نمائید. تمیزکنند‌ه‌های بین دندانی کمکی راه دیگر حذف پلاک، استفاده از تمیزکننده‌های بین دندانی است. این محصولات شامل خلال دندانها یا چوبهای ویژه‌ای می‌باشد. افرادی که در کنترل نخ دندان مشکل دارند، ممکن است از این تمیزکننده‌های بین دندانی راحتتر استفاده نمائید. درمورد نحوه صحیح استفاده از این وسایل کمکی تمیزکننده با دندانپزشکتان مشورت کنید و راهنمائیهای او را بکار بندید تا به لثه‌هایتان صدمه وارد نسازید. شستشودهنده‌های دهان (oral irrigators) این وسایل جریانی از آب را برای حذف ذرات غذا از اطراف و بین دندانها فراهم می آورند. در افرادی که از دندانهای مصنوعی و یا سیمهای ارتودنسی ثابت استفاده می‌کنند، این وسیله بسیار مفید است. آنها برای تمیز کردن نواحی که دسترسی به آنها مشکل است مفید می‌باشند و به کاهش ژنژیویت کمک می‌کنند. البته استفاده از یک وسیله شستشودهنده دهان، جانشین مسواک و نخ دندان نمی‌باشد. دهانشویه‌ها دهانشویه‌های فلورایدداری که بدون تجویز پزشک و نسخه در دسترس می‌باشند، وسیله موثری در پیشگیری از پوسیدگی دندان می‌باشند. دندانپزشک شما ممکن است برای کنترل پلاک و یا پیشگیری از بیماری لثه، استفاده از یک دهانشویه ضدپلاک یا ضد ژنژیویت را به شما توصیه کند.
خمیر دندان دارای مواد شوینده، پاک کننده، براق کننده، خوشبو و خوش طمع کننده می باشد، همچنین برخی از خمیر دندانها دارای ترکیبات فلوراید هستند که مقاومت دندان را در برابر پوسیدگی افزایش می دهد. خمیر دندان حاوی فلوراید میزان پوسیدگی دندانها را به مقدار ۱۵ تا ۳۰ درصد کاهش می دهد.
استفاده از نمک خشک، جوش شیرین، و سایر پودرها برای مسواک کردن صحیح نیست و باعث ساییدگی مینا و خراشیدن لثه می شود . استفاده از آب نمک رقیق (نصف قاشق چایخوری در یک لیوان آب جوشیده سرد شده ) مفید می باشد، ولی نمی تواند جایگزین مسواک و خمیردندان شود.
● آیا از خمیر دندانها، به اندازه ای که تمام موهای مسواک را بپوشاند باید استفاده نمود؟
خیر، لازم نیست به مقداری که در فیلم ها و آگهی های تبلیغاتی دیده می شود،از خمیر دندان استفاده کرد. استفاده از مقدار کمی خمیر دندان کافی است چون در عمل تمیز نمودن دندانها، نقش مؤثر و مهم را خود مسواک بر عهده دارد.
●ترکیب خمیر دندانها چیست؟
▪ اکثر خمیر دندانها از مواد زیر تشکیل شده اند:
- دترژانها به عنوان شوینده و کف کننده
- مواد خوشبو کننده و طعم دهنده
- مقدار کمی مواد ساینده
- مواد مرطوب کننده(غالباً گلیسیرین)
- فلوراید بعضی از خمیر دندانها با اهداف درمانی ساخته شده و ممکن است حاوی مواد داروئی خاصی باشند.
● از چه خمیر دندانی بهتر است استفاده شود؟
اکثریت بیماران دندانپزشکی و مردم بر این تصورند که خمیر دندانهای خارجی بهترند، که به چند دلیل جای تردید دارد: اکثر این خمیر دندانها به طرق قاچاق وارد شده و از منشاء ساخت، ترکیب و تاریخ تولید، شرایط نگهداری و حمل و نقل آنها اطلاع دقیقی در دسترس نیست همچنین قیمت آنها بسیار گرانتر بوده و بسیاری از آنها نیز ممکن است تقلبی باشند. علاوه بر این همانطوری که قبلاً گفته شد، عمل مسواک زدن از خمیر دندان مهمتر است. توصیه می گردد از خمیر دندانهای استاندارد ساخت داخل استفاده شود.
● آیا خمیر دندان را باید مرتب عوض کرد؟
جواب این سؤال به سلیقه و ذائقه افراد بستگی دارد. معمولاً استفاده از یک نوع صابون، عطر، غذا، خمیر دندان و ... انسان را خسته و بی میل می کند. تنوع در استفاده از خمیر دندان انگیزه ای برای تداوم عمل مسواک زدن می شود.
مسواک را آب سرد خیس کنید . سپس با تکان دادن ، آب اضافی آن را بگیرید و به اندازة یک نخود خمیردندان روی آن قرار دهید.
۱) استفاده از خمیر دندان زیاد باعث ایجاد کف زیاد در دهان شده و در نتیجه فرد قبل از اینکه دندانها را کاملا مسواک کند، مجبور به شستن دهان می شود. برای اینکه خمیردندان در تماس با همه دندانها قرار گیرد، خمیر دندان را به داخل موهای مسواک فشار دهید.
۲) موهای مسواک را به طور مایل (با زاویه ۴۵ درجه) روی سطح خارجی دندانها قرار دهید. به طوری که نصف موهای مسواک روی لثه قرار گیرد. به این ترتیب موهای وسط مسواک روی طوق دندانها قرار می گیرد. در هر بار سعی کنید مسواک روی دو دندان رابه طور کامل بپوشاند.
۳) مسواک را از روی طوق دندان ۱۰ تا ۱۵ بار به سمت سطح جونده بکشید.
۴) این کار را برای سطح خارجی تمام دندانهای آن فک انجام دهید.
۵) کارهایی را که در ردیفهای ۲ و ۳ گفته شد، در سطح های زبانی (داخلی) دندانهای آن فک هم انجام دهید.
۶) برای سطح داخلی دندانهای جلو مسواک را به صورت عمودی بر روی دندانها قرار دهید و با حرکات بالا و پائین این سطح را تمیز کنید.
۷) بعد از اینکه سطح داخلی و خارجی دندانها را مسواک کردید، سطح جونده دندانها را مسواک کنید. برای این کار مسواک را بر روی سطح جونده دندانها کمی فشار دهید تا موهای مسواک به خوبی به داخل شیارهای سطح جونده وارد شود. بعد چند بار، مسواک را به جلو وعقب بکشید تا سطح جونده به خوبی تمیز شود.
۸) تمامی اعمالی که گفته شد، در فک دیگر نیز تکرار کنید تا تمام دندانهای آن فک نیز با استفاده از مسواک تمیز گردد.
۹) چون خرده های مواد غذایی و میکروبها روی سطح زبان جمع می شود بهتر است روی زبان را هم با مسواک تمیز کنید. برای این کار مسواک را در عقب زبان قرار دهید و به طرف جلو بکشید. این کار را چند بار انجام دهید. تمیز کردن زبان نقش مهمی در از بین بردن بوی بد دهان دارد.
۱۰) پس از مسواک کردن دندانها و زبان، دهان را چند بار با آب بشوئید. ماساژ دادن لثه ها با انگشت پس از مسواک کردن مفید می باشد.
۱۱. وقتی مسواک کردن دندانها تمام شد مسواک را خوب با آب بشویید و در جایی دور از آلودگی نگهداری کنید.
توجه داشته باشید که هیچ وقت مسواک خیس را در جعبه سربسته نگذارید، چون مرطوب ماندن مسواک باعث رشد میکروب ها روی آن می شود.
● آیا همه افراد باید با یک روش دندانها را مسواک بزنند؟
روشهای متعددی برای مسواک زدن وجود دارند. دندانپزشکان برای اطفال و بیماران معلول جسمی و ذهنی روشهای خاصی را توصیه می کنند. در مورد اشخاص بالغ نیز روشهای متعددی برای مسواک زدن وجود دارد.ولی روش را که متخصصین لثه بیشتر توصیه می کنند روش Bass می باشد که مسواک بطور مایل تقریباً با زاویة ۴۵ درجه نسبت به محور طولی دندانها در ناحیه اتصال لثه به دندان قرار میگیرد، بطوریکه احساس شود قسمتی از موهای مسواک به داخل شیار لثه ای فرو رفته است. سپس در همین حالت، حرکات لرزشی کم دامنه ای در جهت جلو عقب (حداقل ۱۰ بار در هرناحیه) انجام می شود. مزیت این روش آن است که علاوه بر لبه لثه و سطح دندان حتی الامکان داخل شیار مابین لبه لثه و دندان که پناهگاه خوبی برای میکروبهاست، نیز تمیز می گردد. بهتر است پس از این نحوه مسواک زدن، چند بار نیز مسواک از روی لثه به طرف لبه دندان بصورت چرخشی و جاروئی کشیده شود. برای تمیز کردن سطح پشتی دندانهای قدامی و دندانهای عقل می توان از روبرو مسواک را داخل دهان برده و مسواک نمود.
● راهکارهایی برای افراد با ناتوانی اندام که در گرفتن مسواک مشکل دارند:
۱) از یک نوار الاستیک برای گرفتن مسواک با دست استفاده کنید.
۲) دسته مسواک را با اسفنج، توپ لاستیکی یا دسته دوچرخه ضخیم نمائید.
۳) طول دسته مسواک را با یک تکه چوب یا پلاستیک مثلاً یک خط‌ کش یا یک چوب زبانی افزایش دهید.
۴) نخ دندان را به شکل حلقه درآورید تا راحت‌تر در دست گرفته شود.
۵) از مسواک‌های الکتریکی یا نگهدارنده‌های نخ دندان که بطور تجاری در دسترس می‌باشند، استفاده نمائید.
هتر است بعد از هر وعده غذا، دندانها را مسواک کرد. البته چون این کار برای همه عملی نیست، توصیه می شود حداقل دوبار، شب قبل از خواب و صبح قبل یا بعد از صبحانه دندانها را مسواک کنید.
نکته مهمی که وجود دارد این است که در مسواک کردن باید پلاک میکروبی را از روی دندانها برداشت، در حالی که بسیاری از مردم در هنگام مسواک کردن فقط به حذف خرده های غذایی از روی دندانها فکر می کنند. در واقع خرده های باقی ماندة غذا معمولاً با حرکت لب، زبان، گونه و جریان بزاق از روی دندانها پاک و شسته می شوند.
مطلب دیگری که حائز اهمیت می باشد، این است که وقتی سطوح دندانی پاک و براق می شوند امکان چسبیدن میکروب ها به آنها کمتر خواهد شد بنابراین اگر شخص حتی یک بار در شبانه روز با دقت و حوصله تمام سطوح دندانهایش را مسواک کند کافی خواهد بود.
این نکته بخصوص در مورد کودکان اهمیت دارد. بسیاری از پدر و مادرها کودک خود را در ساعات پایانی شب که کودک خسته و خواب آلوده است، مجبور به مسواک کردن می کنند. در حالی که اگر در هر ساعتی از شبانه روز ، که کودک آمادگی و نشاط لازم برای مسواک زدن را دارد، این کار صورت بگیرد علاوه بر تمیز شدن دندانها در ایجاد فرهنگ بهداشتی مناسب هم اثر خواهد داشت.
با مسواک کردن نمی توان سطوح بین دندانی را تمیز کرد برای این کار باید از نخ دندان استفاده شود. نخ دندان نخ مخصوصی است که از ابریشم یا نایلون ساخته شده و می توان آنرا از داروخانه تهیه کرد.
قبل یا بعد از مسواک کردن دندانها، باید با استفاده از نخ دندان سطوح بین دندانی را تمیز کرد. برای استفاده از نخ دندان باید :
۱) قبل از استفاده از نخ، دستها را با آب و صابون خوب بشویید.
۲) حدود ۳۵ سانتی متر از نخ دندان را ببرید.
۳) دو طرف نخی را که بریده اید، در هر دو دست، به دور انگشت وسط بپیچید .
۴) سه انگشت آخر را ببندید و دو دست را از هم دور کنید تا نخ محکم کشیده شود. به این ترتیب انگشت نشانه و شست هر دست آزاد می ماند.
۵) قطعه ای از نخ به طول ۲ تا ۵/۲ سانتی متر را مطابق شکل، بین انگشتان شست و اشاره هر دست نگاه دارید.
۶) نخ را باحرکتی شبیه اره کشیدن به آرامی به فضای بین دندانها وارد کنید. مواظب باشید نخ لثه را زخم نکند.
▪ برای وارد کردن نخ بین دندانهای فک پایین از دو انگشت اشاره استفاده کنید.
▪ برای وارد کردن نخ بین دندانهای فک بالا از دو انگشت شست یا انگشت شست و اشاره استفاده کنید.
۷) نخ را به کناره یکی از دندانها تکیه داده و با ملایمت به زیر به لثه ببرید. وقتی نخ را تا آنجا که ممکن است به زیر لثه بردید، آنرا به سطح کناری دندان بچسبانید و چند بار به طرف بالا و پایین حرکت دهید.
۸) نخ را کمی حرکت داده قسمت تمیز نخ را در همان محل، به سطح بین دندانی مجاور بچسبانید و همین کار را تکرار کنید. بعد از آن نخ را از بین دندانها خارج کنید. آن قسمت از نخ را که برای این دندانها استفاده کرده اید جابجا کنید و نخ کشیدن دندان بعدی را شروع کنید. این کار را برای تمام سطوح بین دندانها تکرار کنید.
۹) پشت آخرین دندان هر فک را نیز مثل دندانهای دیگر نخ بکشید.
برای تمیز کردن سطوح بین دندانی هیچ وقت از چیزهای سخت و نوک تیز مثل سنجاق و چوب کبریت استفاده نکنید.
اگر استفاده از مسواک و نخ دندان باعث درد و خونریزی از لثه ها شود، نباید آن را ترک کرد. در اکثر مواقع با ادامه این کار و سالم شدن لثه، درد و خونریزی هم از بین می رود . اگر درد و خونریزی پس از یک هفته از بین نرود. لازم است به دندانپزشک مراجعه شود
منبع : سایت داوری


همچنین مشاهده کنید