اگر قصد سفر به عراق را دارید

اگر می‌خواهید به قصد زیارت به عراق بروید ما التماس دعا داریم و اطمینان داریم كه ذوق و شوق حضور در حرم امامان معصوم و زیارت ضریح مطهرشان چنان شما را به خود مشغول خواهد ساخت كه هرگز توجهی به اطراف خود نخواهید كرد.
ولی لازم می‌دانیم اشاره‌ای داشته باشیم به این كه سلامتی بزرگترین ودیعه‌ی الهی است، حفظ سلامت و رعایت احتیاط برای به خطر نیفتادن سلامتی توسط اغلب بزرگان دین مبین اسلام و سایر ادیان توصیه شده است، اما:
اگر برای سیاحت و زیارت و به قول امروزی‌ها، گردشگر سیاحتی زیارتی هستید با توجه به شرایط موجود در این سرزمین بلا زده، وقت خوبی را برای سفر انتخاب نكرده‌اید.
دوران اشغال، جنگ، مقاومت و برخوردهای مردمی با مهاجمین خارجی، به هیچوجه زمان مناسبی نه برای زیارت است و نه سیاحت، چرا؟
چون هردوی آنها حلاوت و آرامش می‌طلبد كه چنین فرصتی در این سفر كمتر نصیب می‌شود. اگر باور ندارید از آنها كه در ماه‌های اخیر برای زیارت به عراق رفته‌اند بپرسید. اگر برای سیاحت می‌روید و می‌خواهید با تمدن كهن سرزمین چند هزار ساله‌ی بین‌النهرین آشنا شوید، باید بدانید درست است كه عراق گهواره‌ی تمدن دنیاست ولی از بخت بد، به علت وجود حاكمان حقیر و كوچك ولی خود بزرگ‌بین، طی قرن‌های متمادی «تمدن» همچنان در داخل گهواره مانده و موجب شده است كه «جلاد» احساس وظیفه كند و به فكر معالجه و شفادادن بیفتد و با تانك و توپ و موشك برای جنباندن گهواره‌ی «تمدن» به این كشور هجوم آورد و طبعاً در این سیاحت ممكن است خطر اصابت گلوله‌های توپ و موشك، وجود ذیجود شما را نیز، مثل مردم كوچه و بازار عراق آنچنان تكان دهد كه حالی برای تكان‌های بعدی باقی نماند.
اگر برای دیدن آثار باستانی و تاریخی كه شرح آن را جزو عجایب هفتگانه‌ی جهان خوانده‌اید، می‌خواهید به بغداد بروید دست نگهدارید زیرا از باغات معلق بابل كه به فرمان بخت‌النصر برای پیشكشی به سمیرامیس در ۶۰۰ سال پیش از میلاد ساخته شده و دارای ۵ طبقه بوده و به فاصله‌ی ۵۰ پا روی هم قرار داشته و در هر طبقه درختان بزرگ و گل‌های زیادی كاشته بودند نیز، در بغداد خبری نیست و آنچه هست خرابی، ویرانی، درد، رنج و بدبختی است كه سال‌های سال از زمان استعمار سیاه تا امروز گریبان مردم این خطه را چسبیده است.
اگر انتظار دیدن آثار امپراطوری بابل و آشور در بین‌النهرین و جلگه‌های دجله و فرات را دارید و علاقمند به تاریخ و آثار باستانی و اشیاء عتیقه هستید، بهتر است به جای اتوبوس و پیاده‌روی‌های طولانی برای رسیدن به شهرهای عراق سوار هواپیما شوید و به شهرهای مختلف انگلیس و آمریكا بروید و آنچه را كه آرزوی دیدنش را در عراق جنگ‌زده دارید در نهایت آرامش خیال در موزه‌های آنجا ملاحظه كنید و ببینید كه مدافعان حقوق بشر و منادیان آزادی و كرامت انسانی با چه زحمات طاقت‌‏فرسایی آثار تمدن كهن بین‌النهرین را، از موزه ها و شهرهای عراق جمع‌آوری كرده و برای مشاهده‌ی شما و دیگر علاقمندان در موزه‌های بزرگ و كوچك خود به معرض تماشا گذاشته‌اند.
اگر قصد خرید دارید، دعا می‌كنیم «ارزی» را كه برای این منظور تهیه كرده‌اید به سلامت به مقصد برسد.
در شرایط فعلی خیلی‌ها در عراق فروشنده‌اند، بعضی اجناس و لوازم بنجلی را كه توسط اشغالگران از زمین و هوا وارد عراق می‌شود، عرضه می‌كنند و شما می‌توانید هرچه را كه مایل هستید تهیه كنید، البته مشروط به اینكه قبلاً فكر حمل آن را كرده باشید.
فراموش نكنید قدرت حمل بار برای شما و هر مسافر دیگر، آن هم برای راهی دور و دراز و هوای گرم بسیار محدود است و اگر هم بخواهید بوسیله‌ی ارابه‌های باركش عراقی حمل كنید، كرایه‌ای كه از شما طلب می‌كنند از بهای كالا بیشتر خواهد شد.
بعضی دیگر از فروشندگان، فروشنده‌ی لوازم زندگی، آب و ملك خود هستند.
آنها می‌خواهند با حراج گذاشتن زندگیشان از جهنمی كه به نام «آزادی» و تامین «حقوق بشر» توسط مهاجمین ایجاد شده، همچنان كه شاعر گفته «وطن آن جاست كه آزاری نباشد، كسی را با كسی كاری نباشد» به جایی روند كه در امان باشند و با این كار، كم و بیش آب به آسیاب صهیونیست‌ها می‌ریزند و آنچه در فلسطین اشغالی روی داد در اینجا هم با كمك «شیطان بزرگ» در شرف انجام است.
ایادی صهیونیست در تكاپوی ایجاد فلسطین اشغالی دیگری به خرید آب و ملك مشغولند و در این رهگذر سودی عاید شما نخواهد شد.
اگر هم داستان‌ها و حكایت‌های شیرینی راجع به زیبایی‌های دلفریب بغداد و شهرهای عراق شنیده یا خوانده‌اید یا در جوانی افسانه‌های هزار و یكشب را در قالب فیلم‌های رنگی و پر شر و شور هالیوود دیده‌اید و مناظر دلنشین آنها را به خاطر دارید و به خیال تجدید خاطرات و دیدن چنین بغدادی هستید، باز هم بهتر است منصرف شوید، زیرا:
بغداد، آن شهر زیبای افسانه‌ای هزار و یكشب فیلم‌های آنچنانی هالیوود نیست.
امروز از داستان‌های هزار و یكشب بغداد فقط دزدهایش باقی مانده آن هم نه چهل دزد، بلكه طی سال‌های سال، دزدهای بغداد خاصه با حضور اشغالگران از چهل به چهارصد و چهار هزار و شاید ۴۰ هزار و … افزایش یافته است.
نه شما در شهر و بیابان، بازار و كوچه و خیابان، تاكسی و اتوبوس و در هنگام زیارت و سیاحت از خطرات آنها مصون هستید و نه، گنج‌ها و خزانه‌های زیرزمینی كه در هزار و یكشب، سخن زیادی از آنها به میان آمده، زیرا آنها نیز از پرده‌ی خاك بیرون افتاده و آفتابی شده و به صورت طلای سیاه در لوله‌ها جاری گردیده و بی‌مهابا توسط دزدهای بومی و خارجی به یغما می‌رود.
با این حال، اگر این توضیحات كافی نبود و به این سفر رفتید و دیدید در رستوران مگس از روی غذاها بالا می‌رود و فوج فوج یا گردان گردان در حال پرواز و طیران است، تصور نكنید مگس‌های اینجا ضدعفونی شده و بیماری‌زا نیستند و به همین جهت هم هست كه آشپز و پیشخدمت‌ها و صاحب كافه و رستوران همگی ماشاءا… سالم و قوی و سرحال باقی مانده‌اند یا از آلودگی‌های فراوان و عدم توجه به اصول بهداشت كه در گوشه كنار به وفور به چشم می‌خورد، هیچ مشكلی پیش نمی‌آید.
ظاهراً مردم این دیار آ‎نها كه قوی‌تر بوده‌اند، طی سال‌های سال از بركت وجود حاكمان پرمدعا و نوكر پیشه در مقابل میكروب‌ها مصونیت پیدا كرده‌اند و آن هم كه ضعیف‌تر بوده‌اند همان اول كار و دوران كودكی دنیا را به دنیا دار سپرده‌اند.
در اینجا باید نگران سلامت خودتان باشید كه اگر خدای نكرده به نوعی به خطر افتد در شهر و دیاری هستید كه علاوه بر كمبود و كمیابی دارو و امكانات پزشكی، حتی بیماران بستری در بیمارستان‌ها نیز از هجوم گلوله‌های تانك و توپ و موشك مصون نمی‌باشند.
از قدیم گداهای سامره از نظر تعداد و سماجت فراوان بودند. سال‌ها حكومت خفقان پلیسی و بعد تهاجم بیگانگان باعث افزایش گدایان شده به طوری كه آن‌ها، همه جا شما را بیاد سامره می‌اندازند. در عین حال كه از روی خلوص نیت كمك می‌كنید، توجه داشته باشید كه در اینجا گدایی به صورت یك شغل آبرومند درآمده و جمعی از كسانی كه دست جلوی شما دراز می‌كنند، دارای شغل و كار دیگری هم هستند.
اگر خدای نكرده مشكلی برایتان پیش آمد كه لازم بود از پلیس كمك بخواهید یا سركارتان به اداره‌ها و دوایر دولتی افتاد، توجه داشته باشید با وجود تغییر رژیم و حذف حاكمان قبلی، خلق و خوی نظام حكومتی زیاد تغییر نكرده و در این مراجعه‌ها، باید سرجیب را شل كنید و اطمینان داشته باشید كه هرچه بیشتر سخاوت به خرج دهید سریع‌تر به نتیجه‌ی مطلوب خواهید رسید.●جغرافیای تاریخی
حال كه ما گفتنی‌ها را گفتیم باید با اطمینان اشاره‌ای به این نكته مهم هم داشته باشیم كه آنچه گفته شد شرایط فعلی عراق است و نباید شك داشت كه با مبارزه‌ی پی‌گیر مردم جان بر لب آمده، دیر یا زود اشغالگران از این كشور بیرون رانده خواهند شد و حكومت مردمی و قانونی جایگزین آنها می‌گردد. بنابراین اگر اطلاعات بیشتری در مورد كشور عراق بخواهید، باید گفت:
عراق ۴۴۶/۴۳۸ كیلومترمربع وسعت دارد و نام بین‌المللی آن ایراك IRAQ است. در جنوب غربی آسیا و در منطقه‌ی خاورمیانه واقع شده، از مشرق به ایران از مغرب به سوریه و اردن، از شمال به تركیه و از جنوب به عربستان و كویت محدود است و پنجاه و دومین كشور دنیا می‌باشد.
عراق كشوری نسبتاً كم ارتفاع است. ارتفاعات و كوه‌های آن تماماً در نواحی شمال غربی و در جانب مرزهای تركیه و ایران واقع شده‌اند. بلندترین قله‌ی آنها به نام كاله‌شین ۳۲۷۰ متر ارتفاع دارد.
قسمت قابل توجهی از عراق پوشیده از جلگه است و وسیع‌ترین آن در بین‌النهرین قرار دارد.
بیابان‌های این سرزمین بیشتر در نواحی غرب و جنوب غربی قرار دارند و رودهای پرآب و صاحب نام دجله و فرات كه از تركیه سرچشمه می‌گیرند پس از ورود به عراق و طی مسیری طولانی در «قُرنه» محل افسانه‌ای باغ عدن به هم می‌پیوندند و اروندرود را بوجود می‌آورند و پس از طی حدود ۱۹۰ كیلومتر به خلیج‌فارس می‌ریزد.
وجود این دو رود پرآب و قدیمی است كه جلگه‌ی بین‌النهرین و تاریخ كهن عراق را بوجود آورده است. هوا در نواحی شمال این كشور معتدل كوهستانی و در نواحی غرب گرم و خشك و در نواحی مركزی گرم و مرطوب است.
عراق را در گذشته‌های دور، در فارسی سورستان می‌گفتند، «عراقان»، «عراقین» و «سواد» از دیگر اسامی گذشته این كشور است.
پژوهشگران برای نام عراق معنی و تحلیل و ریشه‌یابی متفاوتی دارند.
بعضی آن‌را ریشه معنی كرده و گفته‌اند در این سرزمین درخت بسیار بوده و درخت نیز ریشه‌ی فراوان دارد و به این علت بوده كه عراق نامیده شده و بعضی دیگر زمین ساحلی معنی كرده و گروهی نیز گفته اند این نام از كلمه فارسی «ایراه» یعنی كرانه گرفته شده است.
●تاریخ كهن
سرزمین بین‌النهرین یا عراق را گهواره تمدن جهان نامیده‌اند، زیرا هزاران سال پیش از میلاد مسیح سومری‌ها به جلگه‌ی بین‌النهرین مهاجرت كردند و با تشكیل امپراطوری بابل و آشور تمدن بزرگی را پدید آوردند.
آنها با احداث شهرهای متعدد، نینوا و بابل را پایتخت و مقر حكومت خود قرار دادند.
در سال ۵۳۹ پیش از میلاد قسمت اعظم سرزمین امپراطوری آشور یا آسور به تصرف سپاهیان كورش اول درآمد و بعدها، هخامنشی‌ها بابل را به پایتختی خود برگزیدند.
با هجوم اسكندر در قرن سوم پیش از میلاد، این سرزمین به تصرف قوای اسكندر درآمد و مقر فرماندهی و پایتخت سلوكی‌ها گشت.
در همین قرن اشكانیان در سرزمین ایران قدرت گرفتند و با تسخیر سرزمین‌های تحت سلطه‌ی سلوكیان، بین‌النهرین بار دیگر به ایران پیوست.
در قرن هفتم میلادی عراق نیز جزو حكومت اسلامی درآمد. در دوره‌ی حكومت حضرت علی (ع) شهر كوفه مقر حكومت اسلامی بود. با شورش معاویه و شهادت امیرمومنان و پس از آن واقعه‌ی كربلا و شهادت امام حسین (ع) و یاران باوفایش در زمان حكومت یزید، قیام‌های شیعی متعدد در این خطه روی داد و بالاخره در قرن هشتم میلادی (قرن دوم هجری) با قدرت یافتن عباسیان، بغداد پایتخت خلفای عباسی گردید و ۶ قرن پایتخت آنها بود.
در اواسط قرن دهم با پیروزی آل‌بویه و دست نشانده شدن خلفای عباسی، در حالی كه حكومت ظاهراً و اسماً دست اعراب بود، عملاً حاكمیت عراق به ایران بازگشت.
در سال ۱۲۵۸ با حمله‌ی هلاكوخان مغول بساط خلافت برچیده شد و حدود ۵۰ سال بعد تیمور، بغداد را تسخیر و مردم آن را قتل‌عام كرد. در سال ۱۴۱۱ میلادی فاتحان مغول مغلوب طایفه‌ی آق‌قویونلو شدند و آنها نیز حدود ۵۰ سال بر عراق حكم راندند تا این كه بساط سلسله آق‌قویونلوها نیز توسط صفویه برچیده شد و در سال ۱۵۳۵ بغداد به تصرف تركان عثمانی درآمد. با جنگ بین‌المللی اول یعنی اوایل قرن بیستم كه در نهایت به شكست عثمانی انجامید، انگلستان عراق را مستعمره خود ساخت. ولی قیام‌های مردمی موجب شد كه حكومت تحت‌الحمایه‌ی سلطنتی تشكیل دهد و سرانجام در سال ۱۹۳۲ به قیومیت بریتانیا خاتمه داده شد و عراق به عنوان كشوری مستقل به عضویت سازمان ملل متحد درآمد.
كشور عراق به ۱۶ بخش یا استان تقسیم می‌شود و شهرها یا استان‌های شانزده‌گانه این كشور عبارتند از:
اربیل- بابل- بصره- انبار- بغداد- دهوك- دیالی- سلیمانیه- قادسیه- ذی‌فار- كربلا- كركوك- نینوا- واسط- مثنی- میسان
پرجمعیت‌ترین شهر عراق بعد از بغداد، شهرهای موصل، بصره، كركوك و كربلا می‌باشد.
حدود ۷۵ درصد مردم عراق عرب هستند، نزدیك به ۱۵ درصد كرد و بقیه ایرانی- ترك و آسوری می‌باشند.
زبان رسمی عراق عربی است ولی عده‌ی زیادی به كردی، فارسی و تركی تكلم می‌كنند. جمعی نیز كه اكثراً بازرگان و كارمند می‌باشند، كم و بیش با زبان انگلیسی آشنایی دارند.
از مجموع مسلمانان عراق بیش از ۵۰ درصد شیعه و ۴۳ درصد سنی هستند. مسیحیان این كشور نیز از فرقه‌های كلدانی، كاتولیك، سُریانی، نستوی، یعقوبی و ارامنه گوگوریوسی می‌باشند.
واحد پول عراق دینار و مهمترین محصول كشاورزی آن خرماست. گفته می‌شود عراق با بیش از ۱۸ میلیون اصله نخل خرما در رده‌ی اول تولید این محصول در دنیا قرار دارد و خرما نیز از جمله صادرات غیرنفتی این كشور می‌باشد.

مسعود رحمانپور
منابع: آشنایی با ملل- گیتاشناسی كشورها- جغرافیای تاریخی دریای پارس

منبع : مسافران