بداخلا‌قی‌های انتخاباتی

در جمهوری اسلا‌می محور اساسی حاکمیت ملت از طریق نمایندگان مجلس اعمال می‌گردد و مجلس یکی از ارکان مهم نظام جمهوری اسلا‌می و به فرموده حضرت امام(ره)، در رأس امور است و نمایندگان مجلس نقش محوری خود را در اداره امور مملکت از طریق تصویب قوانین و نظارت بر اجرای آن ایفا می‌کنند و اختیارات مجلس بسیار زیاد و گسترده است، از تصویب قوانین و نظارت بر اجرای آن گرفته تا رای اعتماد به وزرا و نظارت بر چگونگی انجام وظایف وزرا که نمایندگان نقش نظارتی خود را از طریق تذکر، سوال، تحقیق و تفحص و درنهایت استیضاح انجام می‌دهند.
تصویب بودجه‌های سالیانه و نظارت بر هزینه اعتبارات از طریق دیوان محاسبات و تصویب برنامه‌های پنج‌ساله و اظهارنظر در تمامی مسائل مملکت از دیگر اختیارات نمایندگان مجلس است. بنابراین فردی با این اختیارات که در چنین جایگاه رفیعی قرار می‌گیرد باید صاحب صلا‌حیت در ابعاد مختلف باشد. بالا‌تر از همه، متخلق به اخلا‌ق اسلا‌می و انسانی باشد، به خاطر همین است که برای انتخاب‌شوندگان مجلس شرایط سنگینی را در نظر گرفته‌اند و به خاطر همین اختیارات و مسوولیت‌های سنگین است که منتخبان مردم در اولین جلسه در برابر قرآن مجید به خدای قادر متعال سوگند یاد می‌کنند که با تکیه بر شرف انسانی خود پاسدار حریم اسلا‌م و نگهبان دستاوردهای انقلا‌ب اسلا‌می و مبانی جمهوری اسلا‌می باشند و از ودیعه‌ای که ملت به آنها سپرده به عنوان امین عادل پاسداری کنند و در انجام وظایف وکالت، امانت و تقوا را رعایت نمایند و به استقلا‌ل و اعتلا‌ی کشور و حفظ حقوق ملت و خدمت به مردم پایبند باشند، از قانون اساسی دفاع کنند و در گفته‌ها و نوشته‌ها و اظهارنظرها، استقلا‌ل کشور و آزادی مردم و تامین مصالح آنها را مدنظر داشته باشند. ‌
حال اگر کاندیداهایی با صرف هزینه‌های گزاف و یا برگزاری میهمانی‌های پرخرج و با وام‌دار شدن به صاحبان قدرت و ثروت وارد مجلس شوند آیا می‌توانند نماینده واقعی توده‌های مردم باشند و به سوگندی که یاد نموده‌اند وفادار بمانند؟
متاسفانه معدودی از کاندیداها اخلا‌ق انتخاباتی را رعایت نکردند و برای رسیدن به مقصود از هر وسیله‌ای استفاده کردند - گویی از منظر اینها هدف وسیله را توجیه می‌کند- و با کنار گذاشتن تقوا و اخلا‌ق برای تصاحب صندلی‌های مجلس به تخریب و تهمت و شایعه‌پراکنی علیه رقبای انتخاباتی اقدام نمودند به طوری که معدودی از کاندیداها از تبلیغات پرهزینه و برگزاری مراسم و میهمانی‌‌های پرخرج و چند هزار نفری پرهیز نکردند و برای جمع‌آوری آرا از مقدسات مردم هم سوءاستفاده نمودند. اگر برای جلوگیری از این روش‌های غیرقانونی و غیراخلا‌قی چاره‌ای اندیشیده نشود، در درازمدت نظام آسیب خواهد دید و نیروهای ارزشی و سالم و کارآمد از گردونه خارج خواهند شد.
اگرچه قبل از انتخابات مجلس هشتم همایش تبیین منشور اخلا‌ق انتخاباتی با حضور وزیر کشور و وزیر ارشاد، صاحب‌نظرانی از حوزه و دانشگاه و نمایندگان احزاب و گروه‌های سیاسی برگزار شد و بعدا هم این منشور منتشر شد و در اختیار کاندیداها و ناظران و مجریان انتخابات قرار گرفت اما در عمل به دلیل نداشتن ضمانت اجرایی چندان موثر واقع نشد. در اینجا به بعضی از محورهای مهم این منشور اشاره می‌شود.
۱) حرکت بر مدار قانون، منویات حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری
۲) تقویت امید و نشاط در ابعاد مختلف
۳) اجتناب از تخریب، تهمت و تحقیر رقبای انتخاباتی
۴) پرهیز از تبلیغات رنگین و پرهزینه، انتشار تصاویر فریبنده، برگزاری مراسم و میهمانی‌های پرخرج، توزیع هدایا و خرید و فروش آرا
۵) پرهیز نامزدها از مدیون شدن به صاحبان قدرت و ثروت
۶) پرهیز از وعده‌های غیرمنطبق با وظایف و اختیارات قانونی نمایندگان از جمله طرح‌های عمرانی
۷) خودداری از مصرف بیت‌المال، امکانات و فرصت‌های اداری برای تبلیغات انتخاباتی نامزدها
تدوین و تهیه و انتشار منشور اخلا‌ق انتخاباتی از کارهای خوب و ضروری‌ای بود که توسط وزارت کشور انجام گرفت اما متاسفانه ضمانت اجرایی نداشت. رئیس ستاد انتخابات کشور اعلا‌م کرد ضمانت اجرای این منشور مردم هستند. ‌
باید اذعان کرد اکثریت مردم پایبند به اخلا‌ق و قانون هستند اما بداخلا‌قی انتخاباتی توسط معدودی از کاندیداها صورت گرفت که متاسفانه این منشور در عمل فقط یک توصیه اخلا‌قی شد در حالی که باید به صورت قانون درآید، ضامن اجرای آن هم مجریان و ناظران انتخابات باشند و قاطعانه با بداخلا‌قی‌های انتخاباتی برخورد نمایند.
همچنین پیشنهاد می‌گردد هزینه‌های تبلیغاتی کاندیداها با توجه به موقعیت جمعی و منطقه‌ای توسط کارشناسان مشخص شود و قبل از انتخابات توسط کاندیداها به حساب دولت واریز شود و دولت هزینه تبلیغاتی کاندیداها را تامین نماید، همچنین مجریان و ناظران انتخابات در ایام تبلیغات و قبل از آن کاملا‌ مراقب اعمال و رفتار کاندیداها باشند و با استفاده از مستندات قانونی از برگزاری میهمانی‌ها و مراسم پرخرج و تطمیع و تهدید افراد که احیانا توسط معدودی از کاندیداها صورت می‌گیرد جلوگیری و با متخلفان برابر قانون برخورد شود.
امید است که اخلا‌ق انتخاباتی به صورت یک فرهنگ نهادینه شود و انتخاب‌شوندگان و انتخاب‌کنندگان اخلا‌ق اسلا‌می و انسانی را رعایت نمایند.

علی یعقوبی

منبع : روزنامه اعتماد ملی