ایران و راستی آزمایی در موضوع هسته ای

"ایران برخلاف تصمیمات شورای امنیت، با ادامه عملیات کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی سوخت (PFEP) و کارخانه غنی سازی سوخت ( FEP ) و نصب آبشارهای جدید و عملیات نسل جدید سانتریفیوژها به منظور آزمایش، فعالیتهای غنی‌سازی را تعلیق نکرده است. ایران همچنین به ساخت رآکتور هسته‌ای تحقیقاتی ( IR-۴۰ ) ادامه داده است."
این جملات بخشی از متن گزارش شهریورماه محمد البرادعی، دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی است. بر اساس گزارش اخیر، ایران علی رغم همکاری با آژانس و زمینه سازی برای برخی بازدیدهای بازرسان این نهاد بین المللی با هدف اثبات راستایی آزمایی فعالیت های هسته ای خود، در مسیر مورد نظر آژانس و کشورهای گروه ۱+۵ است، گام بر نداشته است.
نقطه اختلاف ایران و طرف های مقابلش در موضوع هسته ای، همچنان پا برجاست و گزارش های متعدد دبیر کل آژانس، تشکیل جلسات شورای حکام برای بررسی موضوع هسته ای ایران، مذاکرات ایران و ۱+۵، اجماع غرب بر اعمال فشار بیشتر بر تهران و تحریم های بین المللی، هیچ کدام هنوز نتوانسته در رفع این نقطه اختلاف کارساز باشد.
جامعه جهانی ایران را متهم به تلاش برای ساخت سلاح هسته ای می کند و تنها راه اعتماد سازی و اثبات راستی آزمایی تهران را تعلیق غنی سازی اورانیوم می داند. با وجود این تهران ضمن تاکید مکرر بر صلح آمیز بودن برنامه هسته ای خود، حاضر به قبول خواسته طرف های مقابل نیست و نه تنها تعلیق غنی سازی را در دستور کار قرار نداده بلکه با اعلام برخی مقامات رسمی ایران، تعداد چهارهزار سانتریفیوژ در سایت نطنز مشغول به فعالیت هستند که گزارشی از کاهش سرعت یا توقف فعالیت آنها منتشر نشده است.
مراکز تحقیقاتی اروپایی و امریکایی مدعی هستند که تلاش ایران برای تولید اورانیوم غنی شده برای مصارف غیر صلح آمیز است و ایران یک سوم اورانیوم غنی شده مورد نیاز برای تولید سلاح های اتمی را فراهم آورده است . آنها ممانعت از بازدید بازرسان آژانس از برخی مراکز مرتبط با فعالیت های هسته ای ایران را نیز دلیلی بر صحت مدعای خود می دانند.
این در حالی است که منوچهر متکی وزیر امور خارجه ایران که در زمان انتشار گزارش البرادعی در آلمان مشغول مذاکره با مقامات این کشور بود، در اظهارات واکنشی، این گزارش را تاکیدی بر عدم انحراف ایران در مسیر هسته ای خود دانست و روند همکاری های ایران و آژانس را برای کشورهای بهانه جو، ناخوشایند توصیف کرد.
متکی نیز مانند سایر مقامات تهران، موضوع "مطالعات ادعایی" را طرحی تازه و بهانه ای جدید از سوی غرب و برای تحت فشار قرار دادن آژانس در اعلام انحراف ایران از مسیر صلح آمیز هسته ای خود می داند. او در این باره گفت: " مشاهده کردیم که اعمال نفوذها و فشارها به برخی از عناصر آژانس شکل گرفت و همان ادعاهایی که از سوی ایران پاسخ داده شده بود، این بار در یک چارچوب دیگر و یک پرونده دیگر به آژانس داده شده است که همان مطالعات ادعایی است".
در بخشی از گزارش البرادعی آمده است که بررسی "مطالعات ادعایی" در ارتباط با برنامه هسته ای ایران هیچ‌گونه پیشرفتی نداشته است و از سوی دیگر، ایران نه تنها غنی سازی اوارنیوم را متوقف نکرده بلکه تعداد سانتریفیوژهای خود را افزایش داده است.
در پاسخ به این بخش از گزارش البرادعی، علی اصغر سلطانیه نماینده دائم ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی معتقد است که "بحث مطالعات ادعایی بر اساس اطلاعات آمریکایی‌ها و مبتنی بر اطلاعات یک لب‌تاپ مطرح شد، آژانس موظف بود طبق مدالیته اسناد را به طور مکتوب به ایران ارائه دهد اما متاسفانه با اعمال فشار آمریکا نتوانست این مدارک را به ایران ارائه کند، اما ایران بر اساس حسن نظر در جلساتی کارشناسی پاسخ‌های شفاهی و کتبی خود را در ۱۱۷ صفحه به این ادعاها ارائه کرد".
باید توجه داشت که نمی توان گزارش اخیر را همچون گذشته مثبت و تنها حاوی برخی موارد غیر حقوقی و غیر علمی و تکراری تفسیر کرد چراکه حتی در این صورت، در کنار ادامه زنجیره قطع نامه های صادره شورای امنیت علیه ایران، باید شاهد پروده ای از گزارش های تذکر دهنده به ایران در آژانس نیز باشیم که بی شک برای دفاع از حقوق هسته ای کشور در عرصه بین المللی، بستر مناسبی نخواهد بود.
● نگاه غرب به گزارش البرادعی
همزمان با انتشار گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص فعالیت های هسته ای ایران، کشورهای اروپایی و امریکا با تاکید بر نگرانی خود از ادامه فعالیت های ایران، فشارهای بیشتر بر تهران را به مشورت گذاشته اند.
در اولین قدم، آلمان به ابراز نارضایتی و نگرانی پرداخت. طی دیدار منوچهر متکی، وزیر امور خارجه ایران با "فرانک والتر اشتاین مایر" همتای آلمانی خود، طرف آلمانی از عدم همکاری کامل جمهوری اسلامی با آژانس بین المللی انرژی اتمی انتقاد کرد و از ایران خواست با پاسخی سازنده به تلاش های بین المللی، به تنش ها بر سر برنامه هسته ای اش پایان دهد.
ایالات متحده امریکا و بریتانیا نیز در پی انتشار گزارش اخیر البرادعی، با جدیت بیشتری بررسی قطع نامه چهارم علیه ایران را در شورای امنیت سازمان ملل متحد دنبال و این اقدام را پاسخی به بی نتیجه ماندن گفتگوها با ایران، ارزیابی می کنند.
از سوی دیگر قرار است وزیران خارجه گروه ۱+۵ در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد درباره برنامه هسته ای ایران با یکدیگر گفتگو کنند.
در این میان برخی کارشناسان با اشاره با اختلاف روسیه و آمریکا بر سر گرجستان، چنین تحلیل می کنند که احتمال توافق درباره اعمال دور جدید تحریم ها علیه ایران در کوتاه مدت چندان قابل تحقق نیست.

منبع : دیپلماسی ایرانی