نگران نباشید

آنچه طی روزهای گذشته رخ داد بیش از آنکه تحولی اقتصادی باشد ناشی از کم اطلاعی بود. سازمان امور مالیاتی براساس توافقاتی که صورت گرفته بود، فاز اولیه طرح مالیات برارزش افزوده را کلید زد. پیش از اجرای این مرحله از طرح نیز سازمان براساس رسالتی که برعهده داشت به مذاکره با شورای اصناف کشور پرداخت. قصد سازمان این بود که از طریق این مذاکرات اصناف را در جریان چگونگی اجرای این قانون قرار دهد. اصناف نیز می‌توانستند از طریق شورای اصناف اطلاعات کافی را در اختیار گیرند. اما این روند اجرای کار بود ولی آنچه اتفاق اتفاد قدری شگفت آورد. پس از اعلام سازمان امور مالیاتی برای اجرای این طرح در اولین روز مهرماه اعتراضی صورت نگرفت ولی در میانه‌های ماه بازارهای کشور به صورت جداگانه اعتراض خود را نسبت به اجرای این طرح بروز دادند. آنها هر کدام از مواضع خود به تحلیل اتفاقات می‌پرداختند. در این مرحله هنگامی که جریان اعتراض‌ها به ما گزارش شد، متوجه شدیم آنچه که زمینه‌ساز این اعتراضات شده بیش از آنکه به مالیات برارزش افزوده مربوط باشد به عدم‌ وجود اطلاعات کافی در این حوزه مربوط می‌شود.
سازمان در ابتدا طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد که براساس آنچه پیش‌تر اعلام شده قانون اجرا خواهد شد و وقفه‌ای در آن به وجود نخواهد آمد. در این مرحله هنوز تصور سازمان بر این بود که اصناف در جریان کامل این اتفاق قرار دارند ولی پس از مدتی بر ما محرز شد که اطلاع‌رسانی مناسبی در این زمینه صورت نگرفته است و آنچه اصناف برآن اعتراض دارند برمبنای داده‌ها و تحلیل‌های اشتباه استوار است. در این مرحله به سرعت اعلام کردیم که هیچ کدام از اصنافی که کمتر از ۶۰ میلیون ریال در سال پرداخت دارند مشمول این طرح نمی‌شوند. انتشار این خبر قدری از اضطراب اصناف کاست ولی همچنان گلایه‌هایی باقی مانده بود و آنان به سادگی قبول نمی‌کردند که این مالیات به آنها در مرحله اول ارتباطی ندارد. اصناف باید اطلاعات کافی را از طریق شورای اصناف کشور کسب می‌کردند ولی این شورا هم اطلاعات را به صورت دقیق در اختیار آنان قرار نداده بود چرا که اساسا پارلمان صنفی اصناف در این دوران گرفتار برگزاری انتخابات داخلی بود و شاید این داستان را به روزهای پس از انتخابات واگذار کرده بود.
بنابراین آنچه از سوی ما به عنوان دلیل این اتفاقات می‌تواند بیان شود تنها این نکته است که اصناف واقعا به صورت دقیق اطلاع نداشتند که این مالیات چگونه اخذ می‌شود. در مرحله اول طرح مالیات برارزش افزوده تمام فعالان اقتصادی که فروش کالایی بیش از ۳۰۰ میلیون تومان داشته‌اند را در برمی‌گیرد ولی باید توجه داشت که با توجه به گردش مالی اصناف حتی صنف طلاسازان نیز مشمول مرحله اول طرح نمی‌شدند. بنابراین اعتراض اولیه آنها نیز بی‌مورد بود.
مرحله اول اجرای قانون مالیات برارزش افزوده افراد حقوقی را، که مجموع مالیات پرداختی آنها بالغ بر ۶۰ میلیون ریال در سال شود که این افراد تعداد کمی از اعضای اتحادیه‌‏ها را شامل می‌‏شوند، ‌در بر می‌‏گیرد.
به باور ما آنچه طی روزهای گذشته در بازار رخ داد بیش از آنکه محصول اعتراض واقعی به این طرح باشد، برآمده از عدم‌ وجود اطلاعات کافی میان اصناف بود. اگر آنها به صورت دقیق در جریان اجرای این طرح قرار می‌گرفتند شاید اینگونه وارد اعتصاب و اعتراض نمی‌شدند.
سیاست کلی سازمان امور مالیاتی همراهی با همه مودیان است، ضمن آنکه تاکنون نیز هر وقت اصناف مشکلی در خصوص پرداخت مالیات مستقیم داشتند، با گفت‌‏وگو با مسوولان امور مالیاتی آن را مرتفع کرده‌‏اند.
البته تا جایی که اطلاع داریم برخی از اصناف ابهاماتی در مورد این قانون دارند. این ابهامات در هر قانونی از جمله مالیات مستقیم وجود داشته است که صنف‌‏های مختلف با انجام مذاکره با سازمان امور مالیاتی آنها را برطرف می‌‏کردند. اما به طور حتم اظهار نظرهای غیر کارشناسی که طی روزهای گذشته از سوی برخی افراد صورت گرفته بود در تشدید فضای ناآرام بسیار موثر بود. افرادی که اطلاعات کافی در این زمینه نداشتند به اظهار نظر پرداختند و باعث ایجاد التهاب میان اصناف شدند. اظهار نظرهای غیرکارشناسی در این خصوص عاملی مهم در تشدید نگرانی‌‏ها از اجرای این قانون بود تا محدودیت‌‏ها و مشکلات اصناف در خصوص اجرای این قانون برطرف نشود، ‌این قانون اجرایی نخواهد شد.
عده‌ای هم سازمان امور مالیاتی را متهم ساختند که در این زمینه به اصناف آگاهی و اطلاع کافی نداده است ولی آنها نیز باید بدانند که سازمان به صورت دقیق اطلاعات در این مورد را منتشر ساخت و هیچگاه در راهی قدم نگذاشت که اطلاعات را در اختیار مودیان مالیاتی قرار ندهد. ‌این سازمان در یک‌ سال و نیم گذشته گزارش‌‏های زیادی در خصوص آماده‌‏سازی زیرساخت‌‏ها به مجلس شورای اسلامی و ستاد راهبردی دولت ارائه داده است. این قانون به صورت ناگهانی تدوین نشده و اجرای آن نیز به صورت ناگهانی نخواهد بود. قانون مالیات بر ارزش افزوده به‌تدریج و به صورت مرحله‌‏ای اجرا خواهد شد. هرچند ۴۰۰ هزار شرکت و ۵/۳ میلیون پرونده مالیاتی مشاغل در کشور داریم، اما تاکنون حدود ۳۶ هزار صادرکننده، تولیدکننده و فرد حقیقی که دارای شرایط مرحله اول هستند، در این زمینه ثبت نام کرده‌‏اند. حدود ۲۱ هزار نفر از این افراد که شامل مدیران گمرکات مرزی، ذی‌حسابان و تعداد زیادی از تولیدکنندگان، صادرکنندگان و واردکنندگان هستند، تاکنون آموزش‌‏های لازم را برای اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده فراگرفته‌‏اند. این سازمان برای حدود یکصد هزار نفر که احتمال دارد دارای شرایط مرحله اول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده شوند، نامه ارسال کرده است. در فاز اولیه اجرای این قانون یک هزار نفر ثبت نام کرده بودند و این نشان می‌دهد که مردم اطلاعات خوبی در اختیار داشته‌اند و از این قانون هم استقبال شده است. این سازمان اطلاع‌‏رسانی وسیع و گسترده‌‏ای برای اصناف کشور انجام داده است، این در حالی است که قرار شد کمیته‌‏ای برای بررسی نارسایی‌‏ها نیز تشکیل شود.
قانون مالیات مستقیم دارای صدها ماده است که ضرورتی ندارد که همه آنها را مردم یا تجار بدانند، بلکه هر فرد تنها آن بخش از قانون را که با آن سر و کار دارد، باید بشناسد. البته باید توجه داشت که قانون مالیات‌‏ها در تمام دنیا تخصصی است و فقط افراد متخصص و کارشناس از آن آگاهی دارند. این سازمان آنقدر اطلاعیه و آگهی پخش کرده تا دیگر کسی فردا مدعی نشود که از اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده بی‌‏اطلاع است. این سازمان حتی از وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی برای صدور مجوز پخش آگهی مجدد درخواست همکاری کرده است. این سازمان برای افزایش آگاهی اصناف حتی قبل از دستور رئیس‌جمهوری مبنی بر به تعویق انداختن دو ماهه اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده، جهت اطلاع‌‏رسانی جلسات مشترکی را با اصناف و فعالان اقتصادی برگزار کرده است. هدف از برگزاری این جلسات معرفی استانداردها، نرم‌‏افزار و زیرساخت‌‏های موجود بوده است. جو ناآرام به‌وجود آمده، اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده را با حساسیت مواجه کرده است.
اما نمی‌‏توان اجرای قانون را متوقف کرد ما به اصناف پیشنهاد می‌‏کنیم زیرساخت‌‏های لازم در بخش اصناف را فراهم کنید، زیرا تا این امر صورت نگیرد، قانون و قانونگذار اصناف را برای اجرای آن تحت فشار قرار نخواهند داد. نگرانی اصناف از این است که پرداخت مالیات سال آینده برای آنان چگونه خواهد شد. مالیات دریافتی از اصناف در سال آینده نیز مطابق سال جاری خواهد بود و اصناف نباید نگرانی در این زمینه داشته باشند. آنها در مورد ضرایب مالیاتی نیز نگرانی‌هایی دارند ولی تمامی این نگرانی‌ها بی‌مورد است. همانطور که تاکنون در بخش‌‏های مختلف با این بخش هماهنگی شده،‌ از این پس نیز با آنها مذاکره خواهد شد و تلاش می‌‏کنیم ضرایب مالیاتی متناسب با وضعیت و شرایط روز برای اصناف محاسبه شود. به هر صورت از آنجا که بحث شفافیت مطرح است، این سازمان آماده هر نوع همکاری با اصناف است.
سازمان امور مالیاتی از مردم است و باید در خدمت مردم باشد، ضمن آنکه قرار نیست ما از مردم بی‌‏جهت پول بگیریم و آن را به حساب خزانه واریز کنیم. اصناف و تولیدکنندگان نباید از بابت پرداخت این مالیات نگران باشند، زیرا این مالیات بر مصرف است و در نهایت آن را مصرف کننده پرداخت می‌‏کند. اطلاع‌‏رسانی کافی در مورد مشمولان مرحله اول به صورت کامل انجام شده است، زیرا همه آنها تکالیف مربوطه را انجام داده‌‏اند و ثبت نام کرده‌‏اند. سازمان امور مالیاتی از افرادی که مشمول مرحله اول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده نمی‌‏شوند، انتظار خاصی ندارد.

علی اکبر عرب مازار
رئیس سازمان امور مالیاتی

منبع : روزنامه کارگزاران