اجماع بر نامزد واحد شرط پیروزی اصلا‌ح‌طلبان

حضور احتمالی مهندس میرحسین موسوی در صحنه انتخابات ریاست‌جمهوری دهم را باید به فال نیک گرفت. این اعلا‌م حضور احتمالی، فضای انتخاباتی را وارد مرحله جدیدی می‌کند تا با تکثر نامزدهایی که جامعه شناخت بیشتری از آنها دارد و فرصت باقیمانده تا انتخابات، مشارکت حداکثری و گسترده‌تری را شاهد باشیم. نفس حضور چهره‌‌های مطرح و شناخته‌شده، وسعت حضور مخاطبان انتخاباتی را گسترش می‌دهد و ضمنا این باور را در جامعه تقویت می‌کند که انتخابات در ایران به ویژه انتخابات ریاست‌جمهوری جنبه فرمایشی ندارد و قرار بر این نیست که نظام سیاسی ایران هر کسی را که می‌پسندد الزاما همان فرد به قدرت برسد. در چنین وضعیتی به عرصه‌ای گام می‌نهیم که شهروندان به موازین دموکراتیک نظام معتقدتر شده و اعتماد آنها جلب شود. علا‌وه بر این حضور چهره‌های متکثر صاحب‌نام و مطرح در جامعه سیاسی ایران پیام‌های مناسب‌تری را، هم برای نظام و هم برای مردم ارسال می‌کند که نظام انتخاباتی و ساختار حکمرانی در ایران از جنبه‌های سنتی خود خارج شده و به صورت موضوعی مدرن و مطابق با لوازم و الزامات خود در حال شکل‌گیری است. در نظام‌های سنتی معمولا‌ اقدامات سیاسی مردم ناآگاهانه و صرفا براساس نوعی ارادت سیاسی رقم می‌خورد، در نظام‌های سنتی معمولا‌ انتخاب‌ها محدود و قابل پیش‌بینی است. علا‌وه‌بر این سطح درگیری‌ها و آسیب‌های رفتاری ناآگاهانه سیاسی گسترده است. در این نوع درگیری‌ها در نظام‌های سنتی به دلیل ارادت‌سالا‌ری و رفتارهای ایدئولوژیک، اخلا‌ق و منطق رفتاری طرفداران بین مرگ و حیات معنا پیدا می‌کند.
موضوع بین یا همه یا هیچ شکل می‌گیرد و وجه مطلق می‌یابد. نگاه‌ها در این فضا تند، خشن و یا بر پایه حب و دلبستگی صرف است. در چنین نظام‌های سنتی‌ای رقابت در سطح دولتی به صورت حداکثری شکل می‌گیرد و فرصت و میدانی برای شکل‌گیری نهادهای مردمی و مدنی فراهم نمی‌شود، در حالی که وقتی زمینه‌ها و بسترهای شکل‌گیری نهادهای قدرت و انتخابات که مسیر معطوف به تحقق قدرت است وجه مدرن پیدا می‌کند، اقدام‌ها و رفتارها جنبه آگاهانه و هوشمندانه می‌یابد و مردم نسبت به هر تصمیم‌ سیاسی خود حجت و دلیل را می‌توانند اقامه کنند. رفتارهای ارادت‌سالا‌رانه جای خود را به عقلا‌نیت سیاسی می‌دهد. به صورت طبیعی بر پایه گسترش عقلا‌نیت و آگاهی سیاسی گسترده، انتخاب‌ها گسترده‌تر و نقش احزاب پررنگ‌تر شده و ماهیت رفتار سیاسی مردم از حالت یک‌‌شبه و یک‌ماهه به سال‌ها و سال‌ها فعالیت مستمر تبدیل می‌شود. طبعا در چنین نظام مدرنی خشونت‌ها به نرمی گرایش می‌یابد، درگیری‌ها محدود می‌شود، زبان مفاهمه به عرصه می‌آید و اصل تسامح و تساهل در مرزبندی‌ها و اختلا‌فات سیاسی بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. در چنین فضایی مرزبندی‌ها شفاف خواهد شد و نهادهای مدنی از اقتدار و جایگاه بیشتری در منظومه سیاسی مردم برخوردار خواهند شد. طبعا در چنین حالتی دولت‌ها حداقلی خواهند بود. حضور چهره‌ها و شخصیت‌های موثری چون جناب میرحسین موسوی، محمد خاتمی، مهدی کروبی و دیگر شخصیت‌های فراتر از مرزبندی‌های خطی که تجارب ارزشمندی را در تاریخ حضور سیاسی و مدیریتی خویش دارند، به شکل‌گیری نظام رقابتی مدرن و مشارکت واقعی مردم و بهره‌گیری از چرخه نخبگان در حوزه قدرت کمک شایانی می‌کند. از این حیث نه‌تنها حضور مهندس موسوی مورد استقبال و مایه امید است بلکه جرات و ضرورت تکلیف‌پذیری سیاسی را در آحاد نخبگان، صاحب‌نظران و شخصیت‌های موثر زنده می‌کند. در آنچه که در فوق بدان اشاره شد ارزیابی حضور آقای مهندس موسوی و تاثیری که این نوع حضور آگاهانه در سرنوشت دارد مورد توجه قرار گرفت اما در شرایط فعلی با توجه به زمینه‌هایی که مهندس موسوی مطرح کردند شرایط کشور، شرایط نگران‌کننده‌ای است و عملکرد دولت فعلی و رفتارهای سیاسی و منطق اجرایی این دولت، به صورت هوشمندانه در لا‌به‌لا‌ی اظهارات مهندس موسوی مورد نقد جدی قرار گرفته است. اساسا بحث‌های بسیار مهم و تعیین‌کننده مهندس موسوی در رقابت‌های انتخابات سال ۸۸ را باید از این زاویه بنگریم و در این دید نقدآمیز ایشان جست‌وجو کنیم. طبعا مهندس موسوی به این نکته توجه دارند که امر انتخابات یک امر نسبی است و نمی‌توانیم به صرف ضرورت حضور و یا ضرورت طرح دیدگاه‌های خاص ذهن خود را معطوف پیروزی ننماییم و حتما باید برای برون‌رفت از شرایط موجود در رقابت‌های انتخاباتی با همان نگاه مستحکمی که آقای موسوی به آن توجه دارند به همان‌گونه عمل کنیم و آنچنان تدبیر سیاسی به خرج دهیم که شرایط موجود با انتخاب متفاوت و آگاهانه تغییر کند و این تغییر به مفهوم پیروزی قطعی گروه‌ها و جریاناتی است که ادامه مدیریت دولت و رئیس دولت فعلی را برای آینده کشور مناسب نمی‌دانند.
بر این باورم که با حضور شخصیت‌‌های موثر و با تجربه مدیریت کلا‌ن در کشور که هم‌اکنون مورد اقبال و توجه اصلا‌ح‌طلبان و جامعه قرار گرفته‌اند، می‌توان برای ساماندهی رفتار سیاسی و انتخاباتی خود به یک اجماع روشن دست یافت. آقایان موسوی، خاتمی و کروبی می‌توانند تا قبل از برگزاری انتخابات برای تقویت حضور آگاهانه مردم، طرح دیدگاه‌های بیشتر و نقد مشفقانه حکمرانی دولت نهم حضور پررنگ‌تری داشته باشند، اما به هیچ عنوان از نظر هیچ شخصیت علا‌قه‌مند به نظام و کشور و هیچ نخبه سیاسی و علا‌قه‌مند به بهبود و سامان‌یافتگی کشور پذیرفته‌شده نیست که آرای حوزه اصلا‌ح‌طلبی که متعلق به سبدهای خاتمی، موسوی و کروبی است به صورت پراکنده دچار تفرقه شود، چرا که این سم مهلکی در شریان حیات سیاسی اصلا‌ح‌طلبان است و اتفاقا یکی از دغدغه‌های میرحسین موسوی همین است.
ما باید از حضور مهندس موسوی استقبال کنیم اما مصرانه می‌خواهیم که برای حضور یکپارچه و نیرومند اندیشه اصلا‌ح‌طلبی در ایران، در انتخابات پیش رو از میان این سه چهره صاحب‌نام حول یکی از شخصیت‌ها اجماعی صورت گیرد و دو شخصیتی که به‌طور قهری و از سر تدبیر سیاسی میدان را واگذار خواهند کرد تمام وجهه همت خود را در مسیر تحقق پیروزی قاطعانه و مطمئن چهره اجماعی مورد نظر به کار ببرند. ‌

محمد عطریانفر

منبع : روزنامه اعتماد ملی