از حال بد به حال خوب

انسان‌ها در زندگیشان احساسات گوناگونی را تجربه می‌كنند. شادی، اندوه، خشم، آرامش، تنفر، عشق، حسادت و هزاران حس دیگر. شادی و غم احساساتی هستند كه قصد داریم درباره‌شان صحبت كنیم :
وقتی كه ما به دور و برمان نگاه می‌كنیم، درمی‌یابیم كه بعضی افراد در اكثر اوقات لبخند به لب دارند و عده‌ای دیگر همواره عبوس، دلخور، غمگین و افسرده‌اند. گروه دوم كه اندك هم نیستند، خودشان را در زیرزمینی كوچك كه سقفی كوتاه دارد حبس كرده‌اند و حس می‌كنند كه هیچ راه فراری هم نیست. غم، اندوه، ناامیدی، ترس و خشم سراسر فضای فكرشان را پركرده‌ است. زیرزمین سرد و نمور است و انگار سقف كوتاه و دیوارهای كلفتش اجازه نمی‌دهند كه آنها قد راست كنند و برخیزند. این چهاردیواری پنجره ندارد، هوای تازه و نور آفتاب را به آن راهی نیست، پرنده‌ای در آن آواز نمی‌خواند، صدای هیچ كودكی به گوش نمی‌رسد و احساسات خوشایند و لذت‌بخش در این "زیر زمین اندوه" جایی ندارد.
در عوض حالاتی سرد و دلتنگ‌كننده، ترس، اضطراب، خشم، افسردگی، رخوت، شك و تردید و اعتماد به نفس اندك، تمامی فضای آن را پركرده‌اند.
حالا پرسش اصیلی اینست كه راه خروج از این زیرزمین چیست؟ هیچ راه‌حل جادویی و شگفت‌انگیزی وجود ندارد. فقط باید بلند شد و به سوی پلكان رفت. یكی یكی پله‌ها را طی كرد تا به طبقه اول رسید! وقتی كه اینچنین شخصی به طبقه اول می‌رسد، پی می‌برد كه چه چیزها و حالات شگفت‌آور و شفابخشی را تجربه می‌كند! نور آفتاب، صدای پرندگان خوش‌آواز، سلامتی جسم و روان و شادی و نشاط بی‌مانندی كه تا آن روز خودش را از آن محروم كرده بود. حتی اگر باران و برف و طوفان را هم تجربه نماید باز هم لذت و آسودگی خیال پس از این سختی‌ها، آرامش‌بخش و ارزشمند است.
زمانی كه این آدم غم‌زده و ناامید در آن سیاهچال به سر می‌برد، فكر می‌كند كه دهها طبقه و صدها پلكان بالای سرش هستند كه پیمودنشان بسیار دشوار است و به همین خاطر به سمت پلكان نمی‌رود. ولی اگر برخیزد و نگاهی به آن بیندازد یك رشته پلكان را خواهد دید كه به یك طبقه بالاتر ختم می‌شود!
موضوع مورد بحث اینست كه چرا برخاستن و بیدار شدن از این كابوس تا این اندازه دشوار بوده برای خیلی‌ها ناممكن تلقی می‌شود؟ این نقطه فقط در چند قدمی هر كسی است پس علت این توقف‌های رخوت‌آور چیست؟
حقیقت اینست كه ذهن این افراد مشغول و درگیر سخنان "آنهاست"، "آنها" می‌توانند والدین، دوستان، همسر، همكار یا معلمان باشند. این اطرافیان عقیده دارند كه تمامی جهان او در این زیرزمین خلاصه می‌شود و واقعیتی جز این حالات و فضا وجود ندارد. او هم این سیاهچال خطرناك را یك "واقعیت" می‌پندارد نه فقط یك "كابوس" كه بالاخره پایانی دارد. محبت، عشق، امید و شادی و دوستی مفاهیمی افسانه‌ای و دست‌نیافتنی بیش نیستند كه ماهیتی رویاگونه و خیالی دارند. ولی حقیقت عكس اینست.این همان اوست كه در وهم و كابوسی واهی زندگی می‌كند ودچار سوء تفاهمی عمیق شده است. تاریكی و ناامیدی فریب و كابوسند و آن چه واقعیت دارد اعتماد به نفس،‌پشتكار، امید، مهرورزی و ایمان است.
خب شاید خوانندگان این سطور بپرسند كه چرا اطرافیان و دیگران به ما نمی‌گویند كه رهایی از این قفس فقط با بالا رفتن از چند پله میسر می‌شود؟ آیا می‌خواهند ما را آزار دهند؟ آیا شادی و نشاط و سرزندگی را فقط برای خودشان می‌خواهند؟ آیا ما را دوست ندارند و نمی‌خواهند كه خوب و پویا زندگی كنیم؟ البته كه می‌خواهند! شما نزدیكترین وعزیزترین كسان به دوستان و پدر و مادر و خانواده‌تان هستید. در واقع آنها این راه حل و محل نجات را به شما نمی‌گویند چون خودشان هم نمی‌دانند! حقیقت ماجرا اینست كه خود آنها در تمامی زندگیشان این دروغ‌ها و احساسات مخرب و غیرواقعی و كابوس‌وار را واقعیت زندگی دانسته‌اند و حقایق را كذب و خیال‌بافی. به همین جهت است كه نمی‌توانند چیزی جز دروغ‌هایی كه حقیقت پنداشته‌اند را برایتان نقل كنند.
نكته تاسف‌بار در این میان،‌ انتقال نسل به نسل و سینه به سینه این سوء تفاهمات و برداشت‌ها و ادارك‌های نادرست ازماهیت و اصل مفهوم "زندگی" است. تفكرات ناامیدكننده و بازدارنده از حركت و پویایی و تغییر و ترویج قالب‌های پوچ و مخرب در زندگی، نیروهای محدوده كننده‌اند كه همچنان بسیاری از اشخاص را زیر همان سقف نگه می‌دارند. آیا شما هم می‌خواهید از این گروه باشید؟
دوست دارید خود و فرزندتان همواره با بیماری‌های مزمن جسمی و روحی دست به گریبان باشید؟ مرور گذشته‌های تلخ و افسوس خوردن و اضطراب و نگرانی راجع به آینده و نارضایتی از زندگی را چگونه حالاتی می‌دانید؟ حاضرید این‌گونه سال‌های عمرتان را سپری نمایید؟
یا می‌خواهید از جا بلند شوید، از چند پله بالا روید، "واقعیات" زندگی را دریابید و به این كابوس سراسر دروغ و توهم خاتمه دهید؟
تغییر یافتن هرگز آسان نبوده و شاید بتوان گفت تغییر نظام فكری و دیدگاه یك شخص به زندگی كار دشوارتری هم باشد. هر قدر كه فرد مسنتر باشد و این عقاید و باورها در ذهنش بیشتر تثبیت شده باشند، كار مشكلتر خواهد بود. سیستم فكری و شیوه برداشت‌ها و تلقیات و دیدگاه و زاویه نگاه انسان، عادات و رفتارهای خاصی را به دنبال خواهند داشت كه منش و نحوه الگوی زندگی او را شكل می‌دهند. اگر یك زندانی سیاهچال افسردگی و ناامیدی بخواهد تغییر كند، باید در ابتدا نظام فكری و باورهای پایه‌اش را كاملاً و مو به مو بازبینی و بررسی نماید. دقت و توجه به هسته‌های سیستم فكری و كند و كاو در آنها اهمیت ویژه‌ای دارد. حالا باید تصمیم بگیرد كه آیا می‌خواهد همچنان این دروغ‌ها را حقیقت انگارد و مطابق آنها زندگی كند یا این كه قصد دارد راه و روش تازه‌ای در پیش گیرد؟ وافكار ناامیدكننده و پوچ و ایستا را كنار بگذارد و سیستم فكری‌اش را دگرگون كرده سر و سامان دهد؟
اگر شما هم پوینده این راه هستید، لازمست كه از ذهنتان دریچه تازه‌ای به روی "حقایق" بگشایید. عادات بد گذشته را كنار گذاشته و دیگر با افرادی كه خودشان را سخت به این دنیای تاریك و كابوس مانند وابسته كرده‌اند، نشست و برخاست نكنید. امواج منفی و بازدارنده از پیشرفت و تلاش در همه حال خطرناكند.
برای این كه راحتتر از پلكان بالا روید، روش‌ها و ترفندهای متعددی هستند كه بنا بر حال و موقعیتتان می‌توانید از آن‌ها استفاده نمایید. پیاده‌روی و نرمش در فضای باز خیلی مفید و كمك‌كننده است. شنیدن موسیقی‌های مورد علاقه هم روش خوب دیگریست. اگر همواره خواسته‌اید هنری یاد بگیرید یا در كلاس‌های ورزشی حاضر شوید ولی حوصله نكرده‌اید، الان فرصت خوبیست. ساعاتی را با خودتان خلوت كنید و این معانی و نظام فكری جدید را كاملاً درك نموده به درستی‌اش ایمان بیاورید. ممكن است به خاطر همین حس‌های منفی و اعتماد به نفس پایین‌ یا ترس، كارهای مورد علاقه‌تان را نیمه تمام راه كرده‌اید. این پروژه‌های ناتمام و فرصت‌های رشد و بالندگی را دریابید. پیروزی در این موقعیت‌ها، اعتماد به نفس شما را افزایش خواهد داد. كودكان بسیار جالب توجه‌اند. چشمان، خنده و چهره زیبایشان همگی معانی حقیقی زندگی را نشان می‌دهند. نشاط، كنجكاوی و مثبت‌اندیشی و محبت و دوستی، به وضوح در رفتارهای آنها دیده می‌شود. با افراد موفق، خوش‌بین و پویا رابطه برقرار نمایید. امواج و انرژی‌های مثبت در هر حالی مفید و ارزشمندند و هرگز ایمان راستین به خداوند را از یاد نبرید. هر انسانی هر قدر قوی، با اعتماد به نفس، مثبت‌اندیش و با انگیزه، به هر حال با دشواری‌های پیچیده و گاه طاقت‌فرسا مواجه خواهد شد. او نیز ممكن است ناامید و دلسرد شود وتصمیم بگیرد كه از ادامه راه منصرف شود. در این حال ایمان به نیروی برتر و نامتناهی الهی است كه به او انگیزه‌ای قوی‌تر می‌دهد تا هر قدر كه می‌تواند پیش رود.
كارهای بسیاری هستند كه به بالا بردن خلق و روحیه شما كمك می‌كنند. به عبارتی برای ماندن در آن زیرزمین هیچ عذری پذیرفته نیست. البته در یك حالت تفاوت دارد و آن زمانیست كه شما "آگاهانه" و با علم به حقایق، دروغ‌ها و اوهام سیاه و تلخ و كابوس آن‌ها را بپذیرید و رخوت و گوشه‌گیری و انزوا را ترجیح دهید. اشخاصی این چنین باور می‌كنند كه زیرزمین تنها اتاق یك خانه است.
شما می‌توانید انتخاب كنید،‌یك زندگی مفید، پرتلاش، سرزنده و امیدوارانه كه ایمان به خدا نقشی ویژه در آن دارد یا زنده بودنی همراه با افسردگی و ناامیدی كه ترس و خشم و اضطراب قرین آنست.
بالا رفتن از این پلكان برای همه آزاد است و هرگز كسی را از پیمودنش منع نكرده‌اند. به همین دلیل زندگی در زیر زمین هیچ توجیهی ندارد.
لازم به ذكر است كه حتی شخصی كه بنابر معیارهای روانپزشكی به بیماری افسردگی (Depression) مبتلاست هم می‌تواند از این پلكان بالا رود. او با مراجعه به پزشك، مصرف منظم داروها، تحمل عوارض آن‌ها و به پایان رساندن دوره درمان، قادر خواهد بود از بند بیماری‌رهایی یابد. روی دیگر سكه اینست كه همین شخص به مشكل روانش بی‌اعتنایی كند، به روانپزشك مراجعه نكند یا در صورت مراجعه داروها را مرتب نخورد یا بدون اجازه پزشك قطع كند. در این صورت است كه او در زیرزمین اندوه و افسردگی مزمن زندانی خواهد شد و همه زندگیش رنگی از ناامیدی و بدبینی خواهد گرفت. علاوه بر این اطرافیانش هم عذاب می‌كشند و ممكن است او را طرد كنند كه در این نقطه عواقب وخیمی در انتظارش خواهند بود.
"حال بد" آسان و خود به خود به "حال خوب" مبدل نخواهد شد.
مجری این تغییرات، كسی جز خود فرد نیست. باید هر كاری كه می‌دانید شادتان خواهد كرد، انجام داده سعی در تداوم آن و یافتن روش‌های جدید "شادی آفرین" باشید. هر روز حداقل چند تا ازآنها را انجام دهید و دلهره به خود راه ندهید. هیچ كس نمی‌تواند جلویتان را بگیرد.
ممكن است شما هم از آن كسانی باشید كه به افسردگی (Depression) مبتلایند. احتمالاً در ابتدای درمان حال و روزتان مساعد نبوده، فكر می‌كردید كه هرگز خوب نخواهید شد ولی همت كرده‌اید و توصیه‌های پزشك را مورد توجه قرار داده داروها را منظم مصرف كرده‌اید. چندی بعد و اندك اندك داروها اثرشان را نشان داده‌اند و شما هم باور كرده‌اید كه روزی به همان حال و گذشته سالم و با نشاط برخواهید گشت. در این نقطه است كه "باید خودتان به خودتان كمك كنید". از سر گرفتن تدریجی فعالیت‌های گذشته، نرمش‌های سبك، معاشرت با دوستان و همكاری با اعضای خانواده و صبر و حوصله در این راه، اموری هستند كه به بالا رفتن از پلكان خروجی زیرزمین به كمكتان خواهند آمد.
در آخر باید گفت كه نیروی لازم برای تحمل بار سنگین سقف كوتاه زیر زمین "حال بد"، كمتر از توان مورد نیاز صعود از پلكان "حال خوب" نیست. انرژی و توان لازم برای هر دوی این كارها یكسان است ولی نتایج بسیار متفاوت. در حالت اول اصلاً و به واقع "كار" انجام نمی‌شود. بار سنگین روی شانه‌های "ساكن" زیرزمین فشار آورده مرتب سنگین‌تر می‌شود و او مدام ناتوان‌تر. بالا رفتن از پلكان خروج حالت دیگریست كه شخص را "پویا" و نیرومند كرده او را به یك طبقه بالاتر می‌رساند.
اگر همان زیر زمین تاریك و بی‌روزنه را بپذیرید و ناامیدی و دردهای مزمن و ترس ودلهره‌های همراهش را حقایق زندگی بدانید، به تدریج نابود خواهید شد. در عوض صعود از پلكان تغییر نگرش‌ها، نظام فكری و عادات و رفتارها ضامن شادی ناب و اصلی است كه آرامش و شور و شوق زندگی را به شما، خانواده و دوستانتان هدیه خواهد كرد. منتظر نباشید تا تغییر كنید. بلند شوید و شروع كنید. تغییر از "حال بد" به "حال خوب" به خودی خود روی نمی‌دهد. زحمت دارد.

By : Ineke van Lint
مترجم : آذین صحابی

منبع : روزنامه تفاهم