فرهنگ و معماری

در عالم سینما اصطلاحی وجود دارد که «ماسکه» نام دارد و زمانی به کار می‌رود که سوژه پشت چیزی پنهان شده است و برای دیدنش باید دوربین را جابه‌جا کرد و زاویه‌ی مطلوب‌تری انتخاب کرد تا سوژه از حالت «ماسکه» خارج شود.
دقت براین خصلت، الهام‌بخش راهی شد که به کمک آن می‌توان موضوع معماری را از حالت ماسکه خارج کرد. اگر صرفأ از دریچه‌ی معماری به معماری نگاه کنیم، زوایایی که پیش‌رو خواهیم داشت «ماسکه» است؛ باید از زوایای دیگری وارد شد.
تجارب گذشته انسان ناشی از فرهنگ و هنجارهای اجتماعی اوست که در آن رشد پیدا کرده است اما فرهنگ تنها مجموعه‌ای انباشته از آداب و رسوم و شیوه‌‌های مختلف زندگی نیست، یکی از تعاریف نسبتاً‌ جامع در سال ۱۸۷۱ توسط تیلور ارائه گردیده است، این مردم‌شناس انگلیسی اعتقاد داشت که فرهنگ مجموعه‌ای پیچیده از علوم، دانش‌ها، هنرها، افکار، اعتقادها، قوانین، آداب و رسوم و سنت‌ها و به‌طور خلاصه کلیه آموخته‌ها و عاداتی که یک انسان به عنوان عضوی از جامعه اخذ می‌کند می‌باشد.اسپنسر در کتاب جامعه‌شناسی از فرهنگ به عنوان عنصری فوق جسمانی یاد می‌کند super organic ) ( شاید بتوان گفت فرهنگ جنبه فطری نداشته و از طریق نسل به نسل منتقل می‌شود. عناصر آن بر روی هم انباشته می‌شود، از محلی به محل دیگر نشر می‌یابد دست به گزینش می‌زند، می‌تواند ابعاد تخصصی پیدا کند و به برخی از انواع تقسیم می‌شود و بالاخره دستخوش بحران می‌گردد، آموخته‌ها و عاداتی که انسان از این طریق به دست می‌آورد معلومات و تجارب شخصی او را تشکیل می‌دهد، که در برخورد با فضاهای جدید با یادآوری، آن محیط جدید را با آن چه قبلاً در ذهن داشته‌، تحلیل می‌نماید. پس می‌توان گفت آن چه که امروز به یاد می‌آورد و گاهی از آن به عنوان تجربه تعبیر می‌شود یافته‌هایی است که در گذشته با فرایند ادراک به دست آمده است .
بنابراین چنانچه معماران با ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه استفاده کننده آشنایی لازم را نداشته باشند، در طراحی فضاهای معماری برای آن‌ها با مشکل مواجه شده، و در پیش‌بینی واکنش‌های آن‌ها نسبت به فضا دچار اشتباه خواهند شد.
کلام آخر این که فرم اگرچه در نهایت همه ابزار طراحی را درقالب خود به عنوان نمود فیزیکی مستتر کرده و تظاهر عینی را به معرض قضاوت خواهد گذاشت ولی باید موشکافانه و با توجه به همه جنبه‌های سازنده فضا انتخاب گردد. کیفیت فضاها با فرم‌های مناسب آن فضا به دست می‌آید، و دیگر این که ملت هر جامعه‌ای به آداب و رسوم خود احترام گذاشته و به اخلاقیات، علوم و هنرخود افتخار می‌کند و هویت او را می‌سازد، با قدری تأمل می‌توان معماری پرباری با این ابزار خلق کرد که متفاوت و غنی باشد که مشمول زمان و مکان نباشد، ولی در لباس زمان و مکان ظهور ‌یابد.

منبع : پایگاه اطلاع رسانی گمیشان