تاثیر فناوری اطلاعات بر حضور زنان در جامعه

اطلاعات در عصر حاضر جای طلا و مواد خام را گرفته است. آدمی از عصر صنعتی به عصر اطلاعات راه یافته است و همواره با امواج مختلفی از اطلاعات گوناگون در زمینه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ازطریق رسانه های جمعی ازجمله اینترنت روبرو می شود.
در اینجا باید پرسید آیا زنان ما به عنوان نیمی از جمعیت كشور از این پدیده بزرگ هزاره سوم استفاده كرده و آن را درجهت بهبود زندگی خود به كار می برند؟
فقدان نظرات و دیدگاههای زنان در جامعه اطلاعاتی حكایت از این دارد، كه آنها به خوبی از فناوریهای اطلاعاتی درجهت بهبود شرایط زندگی خود استفاده نمی كنند.
● زنان در عرصه فناوری اطلاعات
جامعه ای كه حول محور اطلاعات به وجود آمده است باعث برقراری آزادی انتخاب در هر چیزی شده است. عدم دسترسی زنان به منابع چهارگانه ثروت، منزلت، اطلاعات و قدرت درهمه عرصه های تاریخ آشكار است. این درحالی است كه برخی از طرح ریزان معتقدند كه فناوری اطلاعات از لحاظ جنسیتی بی طرف است و درنتیجه زنان و مردان باید به طور عادلانه از آن منتفع شوند. با وجود این، نتایج یك تحقیق (برمبنای شش مطالعه موردی از پروژه های ترویج فناوری اطلاعات و ارتباطات در آسیا و آفریقا و آمریكای شمالی) این فرضیه را تایید می كند كه زنان به نحو برابر از این پروژه منتفع نیستند.
«مایكل پاستور» نیز در مقاله ای تحت عنوان «شكاف دیجیتالی در سطح دنیا هنوز وجود دارد» بیان می كند كه زنان همچنان خود را شاغلان به شغلهای سطوح پایین‌تری در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌یابند درحالی كه مردان با قبول مشاغل پرمسئولیت تر دستمزدهای بالاتری دریافت می كنند.
«جودی واجك من» جامعه شناس استرالیایی نیز دركتاب تكنوفمینیسم خود بیان می كند كه در زمینه علوم رایانه مردان نقش بسیار برجسته تری نسبت به زنان دارند.
كسب آمار موفق استفاده زنان از اینترنت در كشورهای درحال توسعه بسیار دشوار است، هرچند واضح است كه تعداد این زنان بسیار كم و توزیعشان محدود است. اكثر كاربران زن اینترنت تقریبا درهمه كشورهای درحال توسعه نماینده كل زنان كشورشان نیستند بلكه جزو نخبگان و اقلیتها هستند. برحسب آمار منطقه ای، زنان تنها ۶ درصد كاربران اینترنت را در خاورمیانه تشكیل می دهند.
ریشه این مشكل در این كشورها علاوه بر مبحث فرهنگی، به این موضوع برمی‌گردد كه عده زیادی مسائل جنسیت و فناوری اطلاعات را نادیده می گیرند، تنها با این توجیه كه توسعه باید در ابتدا به مسائل ضروری توجه كند.
● موانع دسترسی زنان به فناوری اطلاعات
مانع فرهنگی كه تحت تاثیر فرهنگ جهانشمول مردسالاری صورت می گیرد، عدم آشنایی با زبان انگلیسی، موقعیت جغرافیایی، عدم وجود امكانات مناسب با هزینه های سخت افزار و نرم افزار و نگهداری، عدم آشنایی به مهارتهای انتشار و جستجوی اطلاعات و مهارتهای ویژه رایانه و همچنین آگاهی محدود زنان در زمینه انواع فرصتهای فراهم شده به وسیله فناوری اطلاعات و ارتباطات ازجمله موانع قابل لمس در این زمینه است.
▪ علاوه بر موارد فوق پژوهشی كه در این زمینه در منطقه آسیا و پاسفیك انجام شده است، به طورخلاصه موارد زیر را نیز متذكر می شود:
ـ عدم ثبات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بویژه در قفقاز، ارمنستان، جمهوری آذربایجان، گرجستان و مناطق آسیای مركزی؛
ـ فقدان سیاستهای تشویق كننده در زمینه استفاده از این فناوری به عنوان ابزار توسعه كه می تواند از ضعف زیرساختهای این فناوری مانند خطوط تلفن ناكارآمد یا نبود برق در برخی مناطق روستایی و مناطق دور در اقیانوسیه و قسمتهایی از آسیا ناشی شده باشد.

لیلا توكلی دارگانی

منبع : ماهنامه تدبیر