در پی ارتقای خویش باشید

در پی ارتقای خویش باشیددر كتاب ۱۷ اصل كار تیمی، جان ماكسول، نویسنده‌ی پرآوازه‌ی آن می‌نویسد: وظیفه‌ی مدیرعامل شركت، پیشینه‌سازی مشاركت كلیه‌ی كاركنان آن است. این مهم حاصل نخواهد شد مگر با ایجاد و توسعه‌ی فرهنگ كار تیمی در یك سازمان.
وی در این كتاب، رمز و راز این كار را در قالب ۱۷ اصل، با خوانندگان درمیان می‌گذارد و تایید می‌كند كه در یك سازمان، اهمیت تشكیل تیم، از تولید محصول كم‌تر نیست. یكی از این اصول هفده‌گانه، ضرورت ارتقای كاركنان است. باهم این بخش را می‌خوانیم:
تیمی كه شهری را نجات دادچند سال پیش، گرگوری آلن هوارد، فیلم‌نامه‌نویس، از لوس‌آنجلس به الكساندریای ویرجینیا نقل مكان كرد. او كه در نورفولك بزرگ شده بود، در ویرجینیا بیگانه نبود. اما از الكساندریا بیش‌تر خوشش می‌آمد. الكساندریا جایگاه تاریخی خاصی دارد زیرا زادگاه و محل زندگی جورج واشنگتن است. اما جادبه‌ی واقعی شهر برای این آمریكایی آفریقایی تبار این بود كه در آن‌جا سیاه وسفید، برعكس بیش‌تر مناطق جنوب، با دوستی و آرامش با یك‌دیگر كار می‌كردند. روزی، پس از استقرار د رشهر، پیش سلمانی بود كه شنید در الكساندریا تیم فوتبال نیرومندی وجود دارد. آدم‌هایی كه در نوبت نشسته بودند همه‌اش درباره‌ی بازیكنان و دست‌آوردهایشان گپ می‌زدند. هوارد از آن‌ها پرسید كه این بار تیم در كجا بازی می‌كند كه برود و بازی را تماشا كند. پاسخشان این بود كه از تیم مورد علاقه‌ی خویش در سال ۱۹۷۱ صحبت می‌كنند! هوارد باور نمی‌كرد كه تیمی در ۳۰ سال پیش برای این مردم به‌قدر تیم امروزی اهمیت داشته باشد، بنابراین به فكر فرو رفت. بعد به كاوش و تفحص پرداخت. هرچه بیش‌تر اطلاع پیدا می‌كرد حس كنجكاویش بیش‌تر می‌شد. تصمیم گرفت در باب سرگذشت تیم، فیلم‌نامه‌ای بنویسد كه براساس آن فیلمی ساخته شد: به یاد تیتانز.اگر این فیلم را دیده باشید، شاید به‌یاد بیاورید كه زمانی روی پرده بود كه بسیاری از مجامع آمریكا درگیر و دار پایان دادن به جدایی سیاهان و سفیدپوستان بودند. در ۱۹۷۱، شهر الكساندریا گام‌هایی بزرگ به‌سوی برابری نژادی برداشت زیرا دانش‌آموزان دو دبیرستان سفیدپوستان و یك دبیرستان سیاه‌پوستان را ادغام كرد و دبیرستانی مختلط به‌نام دبیرستان ویلیامز تأسیس نمود.
روزگاری سخت بود چون‌كه هم سیاه‌پوستان و هم سفیدپوستان از رویدادی كه به حكم قانون رخ داده بود دچار تنش شده بودند. نخستین گروه‌هایی كه از اختلاط سیاه‌پوستان و سفیدپوستان تشكیل شد، دانش‌آموزان فوتبالیست دبیرستان را دربرمی‌گرفت كه برای اولین بار در تیم فوتبال مدرسه، در كنار یك‌دیگر قرار گرفتند. عاملی دیگر كه تنش را افزایش داد، انتخاب مربی سیاه‌پوستی به‌نام هرمان بون، برای تیم بود، درحالی‌كه بیل یاتس سفیدپوست كه مربی نام‌داری در شهر بود، كنار گذاشته شد.بون، به هر كاری كه از او برمی‌آمد دست زد تا بازیكنان تیم را به یك‌دیگر نزدیك كند. بازیكنان سیاه و سفید را وادار می‌كرد كه هنگام رفت و آمد به اردوی آموزشی، در یك اتوبوس بنشینند. هم‌چنین وادارشان می‌كرد كه سیاه‌پوستان و سفیدپوستان هم‌اتاق شوند. اما در ایجاد تیمی یك‌دست و هماهنگ مشكل داشت. بازیكنان را جز یك بازیكن سفیدپوست، براساس رنگ پوست از یك‌دیگر جدا می‌كرد. بون، در لحظه‌ی حساسی از فیلم از آن بازیكن سفیدپوست درباره‌ی بازیكنان سیاه‌پوست سؤالاتی می‌كند و او به پرسش‌ها به‌راحتی جواب می‌دهد. در این‌جاست كه مربی سیاه‌پوست به همه‌ی بچه‌ها می‌گوید تا زمانی‌كه یك‌دیگر را خوب نشناخته‌اند، باید روزی سه بار به تمرین‌های طاقت‌فرسا تن دهند. كار آسانی نبود كه یك شبه انجام شود، اما تیم در مسیر اتحاد و یگانگی افتاد.سال‌ها بعد در مصاحبه‌ای از هرمان بون پرسیدند: چه عواملی موجب ایجاد پیوند تیم شد؟ بون، پاسخ داد: پیروزی. پیروزی همه‌ی مشكلات را حل می‌كند... ایجاد ارتباط هم نقشی داشت. صحبت با یك‌دیگر. بچه‌ها را وادار كردیم كه باهم باشند و یك‌دیگر را بشناسند. از هر كدامشان خواستیم كه در تیم با یاری از نژاد دیگر نشست و برخاست نماید.این كار، تیتاتز را زیرورو كرد و برنده ساخت. همه‌ی بازی‌های فصلی را بردند و در ایالت به قهرمانی رسیدند. در پایان كار، تیم تیتاتز ۱۹۷۱، در بین تیم‌های دبیرستانی سراسر آمریكا دوم شد، اما مهم‌تر از پیروزی در میدان‌های فوتبال، اثری بود كه بر جامعه گذاشتند. رییس‌جمهور آمریكا كه در ۱۵ كیلومتری الكساندریا در كرانه‌ی رود پوتوماك زندگی می كرد واكنشی ستایش‌آمیز نشان داد. تیم فوتبال تیتاتز، الكساندریا را نجات داد.بون نیز همین عقیده را داشت. شهر راه تیم را دنبال كرد و به كسانی‌كه می‌خواستند هم تیم را بپاشند و هم شهر را، پشت نمود. به عقیده‌ی من تیتاتز در حفظ آرامش شهر، نقشی بزرگ ایفا كرد. شهر به نوجوانانی كه نشان داده بودند اگر با یك‌دیگر صحبت كنید می‌توانید با یك‌دیگر زندگی كنید، با دیده‌ی تحسین می‌نگریستند. پیام نیرومند آن‌ها به نسل‌های بعدی هم خواهد رسید... در زمانی‌كه شهر در آستانه‌ی انفجار بود، این بچه‌ها پیش‌قدم شدند و نگرش و طرز فكر خود و جامعه‌ی خود را عوض كردند. این است كه مردم الكساندریا هنوز تیتاتز را به‌خاطر دارند و درباره‌ی آن سخن می‌گویند.
بشكافیم
جان كلام این است كه كار تیمی نمی‌توان كرد مگر این‌كه بازیكنان با یك‌دیگر ارتباط برقرار كنند. اگر ارتباط نباشد، تیمی در كار نیست، بلكه جمعی از افراد هستند كه پیوندی با یك‌دیگر ندارند. اگر تیم خوبی را ارزیابی كنیم خواهیم دید كه بازیكنان آن خصوصیاتی مشترك دارند. بازیكنانی كه با یك‌دیگر ارتباط برقرار می‌كنند:
۱ـ خود را از دیگران جدا نمی‌كنند. مهم‌ترین مسئله‌ای كه هرمان بون در تیم تازه تأسیس باید حل می‌كرد، زدودن حس جدایی و انزواطلبی اعضای تیم بود. اعضای سیاه و سفید تیم با یك‌دیگر نمی‌جوشیدند و هركدام سر در لاك نژاد خود داشتند. انزوای هر عضو تیم، برای تیم، مسئله‌آفرین است، چه رسد به این‌كه ابعاد جدایی از یك نفر فراتر رود. اعضای تیم هرقدر بیش‌تر یك‌دیگر را بشناسند و هدف‌های تیم را بهتر بدانند، تفاهم بیش‌تری پیدا می‌كنند. تفاهم كه بیش‌تر شود همكاری هم بیش‌تر می‌شود. بازیكنی كه به تیم علاقه داشته باشد و نیز درباره‌ی اعضای دیگر تیم، اطلاعات و با آنان ارتباط داشته باشد سرمایه‌ی تیم است.
۲ـ راه ارتباط را بر یك‌دیگر باز می‌گذارند. بسیاری از مشكلات ارتباطی با مجاورت و نزدیكی حل می‌شوند. برای همین بود كه هرمان بون، بازیكنان سیاه و سفید تیم را قاتی می‌كرد. سیاه و سفید را در یك اتوبوس نشاندن و در یك اتاق جای دادن موجب برقراری ارتباط می‌شود. اگر رهبران خوب را زیرنظر بگیرید و در احوال بازیكنان موثر تیم‌ها غور كنید، خواهید دید كه آن‌ها نه فقط با یاران تیمی خود در ارتباط دایم می‌مانند، بلكه راه تماس آنان را با خود باز می‌گذارند.
۳ـ قاعده‌ی ۲۴ ساعت را رعایت كنید. بعضی از مردم وقتی‌كه با برخوردی روبه‌رو می‌شوند یا با كسی مشكلی پیدا می‌كنند، از او دوری می‌جویند. اما معمولا این نوع مسائل را زمان حل نمی‌كند. اگر كسی هر دو طرف داستان را نداند، روی شیر سكه را به خود نسبت می‌دهد و انگیزه‌ها و اعمال منفی را به دیگران. اگر ارتباط نباشد، وضعیت خراب می‌شود. به‌همین سبب است كه اعضای تیم باید قاعده‌ی ۲۴ ساعت را رعایت كنند. اگر با یكی از یاران تیم خود مشكلی یا برخوردی پیدا كردید، در عرض ۲۴ ساعت آن‌را حل كنید. معمولا هرچه زودتر ارتباط برقرار كنید به‌نفع هر دو طرف است.
۴ـ سعی كنید در جاهایی‌كه احتمال تیرگی روابط هست، مناسبات تیره نشود. رشد نهال مناسبات، مستلزم مراقبت است. این امر در مناسبات اشخاصی كه آمادگی برخورد دارند بیش‌تر صادق است. در تیم تیتاتز، دو نفر با هم كارد و پنیر بودند –جری برتیه سفیدپوست و جولیوس كمپبل سیاه‌پوست كه هردو در محوطه‌ی دفاع بازی می كردند. آن‌دو نسبت به یك‌دیگر نفرت پیدا كردند و بارها در جریان بازی شاخ‌به‌شاخ شدند. اما درطول بازی‌های فصلی با یك‌دیگر دوست شدند. روزی كه برتیه در حادثه‌ی تصادف اتومبیل آسیب دید و روی تخت بیمارستان افتاد، قبل از همه، سراغ جولیوس را گرفت. رفاقت آن‌ها به‌كندی شكل گرفت، اما پایه‌ای محكم پیدا كرد. ارسطو راست می‌گوید: دوستی میوه‌ای است كه طول می‌كشد تا برسد.
۵ـ ارتباطات مهم را بنویسید. هرچه ارتباط دشوارتر شود، باید كاری كرد كه روشن‌تر و ساده‌تر گردد. این كار غالبا با نوشتن ممكن می‌شود. تصادفی نیست كه بیش‌تر ازداواج‌ها عقدنامه‌ای دارند، تیم‌های فوتبال برای خود كتابی دارند و كسانی‌كه در كاری شریك می‌شوند، قراردادی می‌بندند. اگر برقراری ارتباط با اعضای تیم اهمیت دارد، بهتر است كه جزئیات آن‌را در جایی بنویسید.
بیندیشیم
در ایجاد ارتباط چند مَرده حلاج هستید؟ آیا ارتباطتان با همه‌ی اعضای تیم، چنان‌كه باید، برقرار است؟ آیا فراموش كرده‌اید كه بعضی‌ها را به جمع خود فراخوانید؟ یا بعضی دیگر را به جمع خود راه نداده‌اید؟ یا این‌كه به‌خاطر افزایش محصول كار خویش، خود را از دیگران جدا كرده‌اید؟ (بدانید كه ممكن است هدف‌های فردی بیش‌تری را تحقق بخشید اما بعید نیست كه بهره‌وری تیم را كاهش دهید) آیا در دست‌رس هستید؟ آیا اعضای تیم به شما دست‌رسی دارند؟ یا این‌كه برای دیدن شما باید مدت‌ها انتظار بكشند؟ هروقت كه مسئولیت اداره‌ی تیمی را برعهده دارید، اما ارتباطتان با اعضای آن برقرار نیست، تیم آسیب می‌بیند.
دست یابیم
برای بهبود ارتباط خویش:
رك باشید و راست باشید: ارتباطِ باز، پایه‌های اعتماد را محكم می‌سازد. داشتن مقاصد پنهان، ایجاد ارتباط ازطریق شخصی ثالث و خبرهای بد را در لفاف خوبی پیچیدن، مناسبات تیم را تضعیف می‌كند. اگر كسی در تیمتان هست كه رابطه‌ی خوبی با او ندارید و در گذشته با او صاف و پوست‌كنده نبوده‌اید، از همین حالا تصمیم بگیرید كه راه و رسم خویش را عوض كنید. هدف باید این باشد كه حقیقت را به یاران تیم با مهربانی بگویید.
زود بجنبید:
هیچ تأخیری در بیان ضروریات جایز نیست. اگر در كار یاران تیم مسئله‌ای دیدید، در اولین فرصت مناسب به آن بپردازید. از دیگران هم بخواهید كه با شما همین‌طور رفتار كنند.یاران تیمی را بی‌خبر نگذارید: برخی از مردم، اطلاعات را احتكار می‌كنند مگر این‌كه زوری یا فشاری بالای سرشان باشد. این كار را نكنید. اگر می‌شود دیگران را هم در جریان امور بگذارید. وقتی‌كه پای اطلاعات حساس به‌میان می‌آید باید جانب احتیاط را نگه دارید، اما به‌خاطر داشته باشید كه مردم به كاری كه به بازی گرفته شوند دل می‌دهند. ارتباط اگر باز و علنی باشد بر اعتماد می‌افزاید، اعتماد اشخاص كه زیاد شد، خود را صاحب كار می‌دانند، درنتیجه مشاركتشان بیش‌تر می‌شود.
نمونه
ایسوپ، افسانه‌نویس یونانی داستانی دارد به نام شیر و سه گاو نر، كه اهمیت ارتباط بین یاران تیمی را باز می‌گوید. سه گاو نر در علفزاری زندگی می‌كردند. با این‌كه باهم می‌چرخیدند و در كنار هم زندگی می‌كردند، هیچ‌گاه باهم حرف نمی‌زدند. روزی شیری را گذار به چراگاه افتاد. چشم شیر گرسنه به گاوان افتاد، اما می‌دانست كه نمی‌تواند به هر سه‌تایشان حمله كند زیرا سه گاو نر به اتفاق بر او چیره می‌شدند و جانش را می‌گرفتند. از این‌رو شیر با هریك از آن‌ها جدا صحبت كرد. از آن‌جا كه هر گاو از كاروبار دو گاو دیگر خبر نداشت، هیچ‌كدام نفهمید كه شیر درصدد جداكردن آن‌ها از یك‌دیگر است. شیر مكار، گاوان را از یك‌دیگر جدا كرد و به تك‌تك آن‌ها حمله كرد، هر سه گاو نر را درید و شكمی از عزا درآورد. ایسوپ، داستان را با این جمله پایان می‌دهد: «اتحاد سرچشمه‌ی قدرت است.» اما این ارتباط است كه راه اتحاد را می‌گشاید.

منبع : سازمان‌ فرهنگی فرا