علل فروپاشی امپراطوری اتحاد جماهیر شوروی

نویسنده : تقوی‌شوازی - اکبر
محل نشر : یزد
تاریخ نشر : ۱۳۸۰/۰۶/۲۸
رده دیویی : ۹۴۷.۰۸۶
قطع : وزیری
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۲۳۸
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۴۰۰۰
شابک : ۹۶۴-۹۱۳۶۴-۰-۱

نویسنده در تحقیق حاضر, کوشیده است ضمن معرفی علل و زمینه‌های فروپاشی شوروی سابق, تحلیلی در این باب فراهم آورد .مباحث کتاب در دو بخش ( و 4فصل) تنظیم گردیده است .بخش اول که 'شوروی, از تکوین تا فروپاشی 'نام گرفته مروری است بر چگونگی ظهور, تکوین, تداوم و سقوط روسیه تزاری و شوروی کمونیستی که مطالب آن در دو فصل تدوین شده است .فصل اول با عنوان 'تکوین, توسعه و اضمحلال امپراطوری روسیه تزاری تا سال '1917به مطالبی در باب تاریخ روسیه قدیم و چگونگی روند توسعه طلبی آن کشور در سه دوره مختلف اختصاص یافته است .این دوره‌ها عبارت‌اند از1 :ـ دولت روسیه باستان, 2ـ حمله مغولان به سرزمین روسیه, 3ـ پطر کبیر بانی اصلی کشور روسیه .در فصل دوم با عنوان 'تکوین و روند توسعه طلبی امپراطوری اتحاد جماهیر شوروی ' از چگونگی شکل‌گیری ساختار جغرافیایی و افزون طلبی در ازمنه مختلف سخن می‌رود افزون بر آن, سیاست‌های توسعه طلبی لنین, استالین, خروشچف و برژنف بررسی و تبیین می‌گردد .در فصل سوم کوشش شده تا فرضیه تاثیر علل داخلی دخیل در فروپاشی این امپراطوری ذیل سه مبحث :علل 'سیاسی', 'اجتماعی 'و 'اقتصادی ' بررسی و ارزیابی می‌شود .برخی موضوعات این فصل عبارت‌اند از :بوروکراسی وسیع و فساد فراگیر دولتی, حکومت ترور و وحشت, دیکتاتوری تک حزبی, کیش شخصیت پرستی, امتیازات ویژه صاحب منصبان به عنوان علل سیاسی ;برنامه‌ریزی و مدیریت متمرکز اقتصادی, عقب ماندگی تکنولوژیکی, رکود شدید اقتصادی, ناتوانی در تامین نیازهای اجتماعی و سیاست‌های غلط کشاورزی به مثابه علل اقتصادی, و مسئله ملیت‌ها, سیاست روسی کردن ملیت‌ها و سیطره روس‌ها بر دیگران, ناآرامی‌های قومی, تسلط ایدئولوژی کمونیسم و اقدامات دولت در خصوص مذهب‌زدایی به عنوان علل اجتماعی (و داخلی) فروپاشی شوروی .در فصل چهارم, ضمن بررسی علل و عوامل مختلف خارجی, فرضیه 'تاثیر علل خارجی دخیل در فروپاشی امپراطوری شوروی 'با این موضوعات ارزیابی می‌شود :جنگ سرد و مسابقه تسلیحاتی, جنگ ستارگان, شکاف چین و شوروی, مسئله مجارستان, مسئله چکسلواکی (بهار پراگ 1968) و اشغال افغانستان .کتاب با نتیجه‌گیری نویسنده, ضمایم (شامل :سال‌شمار وقایع مهم, اهم رویدادهای زندگی سیاسی گورباچف و متن پیام تاریخی امام (ره) به گورباچف) و فهرست منابع به پایان می‌رسد .