می‌خواهم مرا ببینند

نوجوان در گذشته به لباس، اهمیت چندانی نمی‌داد، کافی بود پوشاکی مناسب بر تن داشته باشد؛ ولی امروز نوع لباس، رنگ، طرز دوخت و حتا دکمه‌های آن مورد توجه وی قرار دارد. امروزه، کوتاه و بلند کردن موها، مدل دادن و دیگر آراستن‌ها، جزو ضروریات و تقریباً بخش اعظم زندگی دختران و پسران شده است یا پسرها که قبلاً با ماشین نمره چهار، سر خود را اصلاح می‌کردند، ولی حالا دیگر هزینه کوتاه کردن یا آرایش موی سر یک نوجوان پسر، سر به فلک می‌زند! بنابراین مشاهده می‌کنیم همه چیز، دستخوش تغییر و تحول شده است. اگر نوجوان به سر و وضعش بیش از حد توجه نشان می‌دهد و به پوشیدن لباس‌های عجیب و غریب علاقه زیادی دارد، باید گفت، دلایل گوناگونی می‌تواند عامل چنین رفتاری باشد. گاهی این‌گونه رفتارها از حالت «خودشیفتگی» نوجوان نشات می‌گیرد که در این سن به‌شدت ظاهر می‌شود. وابستگی به گروه همسالان نیز از جمله عواملی است که باعث پیروی نوجوان از مد و توجه او به ظاهرش می‌شود،‌ زیرا وسیله‌ای است برای هماهنگی با همسالان و مورد قبول آنان قرار گرفتن. متاسفانه پیروی از مد و پوشیدن لباس‌های ناهمگون، می‌تواند نوعی واکنش ستیزه‌جویانه نوجوانان نسبت به مسایل و موضوعاتی باشد که در جامعه می‌گذرد و آنها با این مسایل مخالفند و به این ترتیب، ناخشنودی خود را ابراز می‌دارند. پیروی از مد گاهی هم وسیله‌ای برای اعلام جنگ به بزرگترها و احتمالاً دهن‌کجی به اجتماع است، نوجوان می‌خواهد ناسازگاری خود را با محیط به نوعی ابراز کند، چون راهی نمی‌یابد، ناچار به پیروی از مد که یکی از این وسیله‌هاست، متوسل می‌شود. برخی نوجوانان نیز به دلیل مورد توجه قرار گرفتن به طرف مد می‌روند. اهمیت دادن به مدل لباس و پوشاک ویژگی مهم دوره نوجوانی است. یکی از دلایل این اهمیت، آن است که از این طریق نوجوانان تجربه می‌کنند چه کسی هستند و می‌خواهند که دیده شوند. البته پوشاک و مدل لباس برای هر فردی نوعی علامت هویتی تلقی می‌شود.
با وجود این، از آنجا که نوجوانان در دوره رشد و تحول هستند، در درجه اول طرز لباس پوشیدن آنها نشان‌دهنده تصور آنان از خودشان است؛ لذا نوع پوشاک و لباس اهمیت بیشتری برای آنها پیدا می‌کند. علاوه بر این، نوجوانان می‌آموزند طرز لباس پوشیدن نقش مهمی در روابط اجتماعی و این‌که از سوی دیگران چگونه مورد ارزیابی قرار می‌گیرند، ایفا می‌کند. از این رو، طرز و مدل لباس، هم برای همسالان و هم بزرگسالان نشانه مهمی می‌شود. شواهد نشان می‌دهد، لباس‌های مُد در دبیرستان، نشان از پایگاه و شان بالای اجتماعی می‌دهد و برعکس لباس‌هایی که کمتر مُد هستند، دارای پایگاه و شان پایین اجتماعی می‌باشند. چه لباسی بپوشم؟ این یکی از سوالاتی است که نوجوانان دایماً از والدینشان می‌کنند. چندین دست لباس دارند، ولی موقع انتخاب لباس متحیرند که چه لباسی بپوشند. نوجوان از هیچ لباسی برای مدتی طولانی راضی نیست و فکر می‌کند اگر هر روز لباس جدیدی برایش بخرند، وضعش از آنچه هست، بهتر می‌شود. مرتباً با سر و وضعش ور می‌رود، این لباس را نپوشیده، آن یکی را امتحان می‌کند. هنوز از پیراهنی استفاده نکرده، به بهانه قشنگ نبودن، آن را به کناری می‌اندازد، یا به دوست تازه‌اش می‌بخشد. نوجوانی که هنوز اندامش کاملاً شکل نگرفته، پاهایش باریک است، گردنش لاغر است و یک‌دفعه قد کشیده، از هر لباسی بیزار است؛ برای این که هیچ لباسی به این اندام تازه شکوفاشده نمی‌آید، پس او حق دارد کلافه باشد، او همه تقصیرها را به گردن طرح و مدل لباس می‌اندازد، در حالی که مشکل از جای دیگری آب می‌خورد. البته این واکنش‌ها غالباً به دو گروه از نوجوانان تعلق دارد؛ گروه اول، آنهایی هستند که می‌خواهند مورد توجه قرار گیرند و هر کجا ظاهر می‌شوند، صحبت از آنان باشد.
اینها در واقع اعتماد به نفس کمتری دارند و اضطراب، از ویژگی‌های بارز آنهاست. درست به همین دلیل در اکثر انتخاب‌های خود و من‌جمله لباس، مردد و سردرگم‌اند. گروه دوم هم که تفاوت‌های رفتاری زیادی با گروه اول ندارند، گرفتار رفاه فراوان هستند و آنچه را که اراده می‌کنند، والدین بلافاصله برایشان فراهم می‌کنند. تنها واکنش اصولی والدین، این است که با برقراری رابطه‌ای عاطفی و مهرانگیز، آنها را به تعادل برسانند. عده‌ای دیگر اصلاً به سر و وضع خود اهمیت نمی‌دهند، هر چه دم دستشان می‌آید می‌پوشند و دنبال مد و این‌جور چیزها نیستند و به هر چه برسند، قانع‌اند، آنها از بس که از ریخت و قیافه خویش بیزارند، هیچ فکر نمی‌کنند با پوشیدن لباس یا تغییر آن بهتر شوند، بنابراین همه چیز را رها می‌کنند. آنچه مسلم است، بیشتر این واکنش‌ها طبیعی و اقتضای سن آنهاست. والدین وقتی به طبیعی بودن این‌گونه عکس‌العمل‌ها واقف شوند، صبوری لازم را برای تغییرات خواهند داشت و در مقابل چنین رفتارهایی، برخوردهای از پیش تعیین‌شده خواهند داشت. خطر تهاجم غرب غربی‌ها برای نفوذ در میان ما شگردهای خاصی دارند که انتقال مد هم یکی از این حیله‌هاست. متاسفانه نوجوانان به علت نداشتن اعتماد به نفس کافی، خود را باور ندارند و ناخودآگاه فکر می‌کنند اگر از مد پیروی کنند، شایستگی بیشتری خواهند داشت. خطر الگوها در خانه شما می‌دانید که فرزند، الگوی اولیه را از والدین می‌گیرد. وقتی فلان خانم یا آقا تحت تاثیر مد، هر هفته لباس‌های خود را به رنگی در می‌آورد و ده‌ها تقلید کورکورانه از فرهنگ غرب می‌کند، نمی‌تواند فرزندان خود را نسبت به پیروی از مد باز دارد. خطر از خودبیگانگی فرهنگی خطرناک‌ترین نوع ازخودبیگانگی، از خودبیگانگی فرهنگی است، زیرا اصولاً ظهور فرهنگ کشوری بیگانه در جامعه و رواج و توسعه آن، باعث از خودبیگانگی فرهنگی می‌شود. هنگامی که فرد، تمام خصایص و سنت‌های مفید فرهنگی کشورش را بدون توجه و شناخت ندیده بگیرد و سمبل‌ها و آداب و رسوم کشورهای بیگانه را به علت مترقی بودن بپذیرد و آن را توجیه کند، به از خودبیگانگی فرهنگی مبتلا شده است.

منبع : روزنامه تحلیل روز