تغییرات بدن طیور طی دوره تولید تخم مرغ

در طی تخمگذاری و در زمان پرریزی تغییرات خاصی در ظاهر پرندگان رخ می دهد .
● تولک رفتن (پرریزی)
بعضی از مرغهای تخمگذار پس از شروع پرریزی تعداد ناچیزی تخم مرغ تولید می کنند ولی عموماً هنگام تولک رفتن تولید تخم مرغ متوقف می شود . طول دوره تولک رفتن متفاوت است ؛ در مواردی که تولید تخم مرغ خوب باشد ، تولک رفتن یک فصل به تعویق می افتد و پرریزی خیلی سریع در مرغهایی که تولید کمی دارند پرریزی زودتر شروع شده و به کندی رخ می دهد .
● ترتیب پرریزی :
نواحی ای از بدن که در آنها پرریزی رخ می دهد از یک الگو و ترتیبی خاص بنحو ذیل پیروی می نمایند :‌
۱) سر
۲) گردن
۳) سینه
۴) پشت
۵) پرهالی کرک مانند (فلوک )
۶) شکم
۷) بالها
۸) دم
اغلب اوقات گله درگیر یک استرس موقت است که از یک بیماری ، افزایش یا کاهش درجه حرارت محیط ، کاهش مصرف دان یا آب و غیره ناشی می شود . این استرسها باعث پرریزی جزئی در نواحی سر وگردن و چند پر از بال می شوند . اگر مورد استرس زا تصیح گردد ، این پرریزی تداخلی با تولک رفتن سالیانه نخواهد داشت .
● پیگمانتاسیون زرد
رنگ زرد نواحی ساق پا و پوست پرنده در پرندگان زرد پوست بخاطر وجود گزانتوفیل ها (رنگدانه های هیدروکسی کاروتنوئید) است که در بخش چربی زیر جلدی جایگزین می گردد . تنها منبع تامین این رنگدانه ها دان طیور است . هر چه میزان گزانتوفیل در دان بیشتر باشد ، تراکم رنگدانه در زیر پوست نیز بیشتر خواهد بود. گزانتوفیل موجود در دان جایگزین می شود .
● سفیدشدن :
گزانتوفیل ها مسئول تولید رنگ زرد در زرده تخم مرغ نیز هستند . وقتی یک پولت شروع به تخمگذاری می کند ، بیشتر گزانتوفیل موجود در دان به زرده تخم مرغها می رود. گزانتوفیل کافی برای جایگزینی رنگدانه های پوستی که بتدریج طی یک روند شیمیایی تجزیه می شوند موجود نخواهد بود و پوست شروع به سفید شدن می کند . هر چه از دوره تخمگذاری می گذرد پوست بیشتر سفید می شود . وقتی مرغ حدود ۱۸۰ تخم مرغ تولید می کند ، رنگ پوست آن سفید متمایل به آبی می گردد .
● تغییرات جزئی ناشی از تولید تخم مرغ
در دوران تولید تخم مرغ تغییرات دیگری نیز رخ می دهد ، از جمله :
۱) مخرج بزرگ و مرطوب می گردد .
۲) استخوانهای عانه نازکتر می گردند .
۳) فضای بین استخوانهای عانه افزایش می یابد .
۴) فاصله بین استخوانهای عانه و استخوان سینه افزایش می یابد .
۵) پوست روی جمجمه بسیار نازک می گردد .

منبع : موسسه مرغداری ایران