تاریخچه‌ خبرگزاری‌ های‌ مطرح‌ در سطح‌ جهان‌

اوایل‌ دهه‌ ۱۸۲۰ خبرگزاری‌ تحت‌ عنوان‌ انجمن‌ روزنامه‌های‌ صبح‌ در نیویورك‌ در شهر نیویورك‌ تشكیل‌ شد تا گزارشهایی‌ را كه‌ از اروپا می‌رسد جمع‌ آوری‌ كند. پس‌ از آن‌ خبرگزاریهای‌ دیگر محلی‌ در ایالات‌ متحده‌ راه‌ اندازی‌ شدند و این‌ روند تا سال‌ ۱۸۵۶ كه‌ خبرگزاری‌ انجمن‌ اخبار عمومی‌ تشكیل‌ شده‌ كه‌ از همكاری‌ بسیاری‌ از روزنامه‌های‌ مهم‌ نیویورك‌ به‌ وجود آمده‌ بود ادامه‌ یافت‌.
آسوشیتدپرس‌ نیویورك‌ در دهه‌ ۱۸۷۰ تاسیس‌ شد، كه‌ یك‌ خبرگزاری‌ مشاركتی‌ از روزنامه‌های‌ نیویورك‌ به‌ شمار می‌رفت‌. در سال‌ ۱۸۸۲ یونایتدپرس‌ United Press تاسیس‌ شد كه‌ طی‌ سال‌های‌ بعد همه‌ این‌ سازمان‌ها در هم‌ ادغام‌ شدند، اما در همان‌ سال‌ یك‌ سازمان‌ رقابت‌ جو، تحت‌ عنوان‌ آسوشیتدپرس‌ از ایالات‌ ایلینویز تاسیس‌ شد.
طی‌ همان‌ سالها در اروپا سه‌ سازمان‌ خبری‌ بین‌ المللی‌ خبرگزاری‌ هاواس‌ از پاریس‌ (۱۸۳۵)، كمپانی‌ رویتر تلگرام‌ از لندن‌ (۱۸۵۱) كه‌ به‌ رویترز شهرت‌ یافت‌ و كانتیننتال‌ تلگراف‌ كمپین‌ از برلین‌ (۱۸۴۹) كه‌ به‌ خبرگزاری‌ ولف‌ شهرت‌ یافت‌ آغاز به‌ كار كرده‌ بودند. این‌ سازمان‌ها در ابتدا به‌ عنوان‌ سرویس‌های‌ جمع‌آوری‌ اطلاعات‌ مالی‌ برای‌ بانكدارها فعالیت‌ خود را آغاز كردند اما پس‌ از آن‌ گسترش‌ یافتند تا اخبار جهان‌ را نیز پوشش‌ دهند. تا سال‌ ۱۸۶۶ سازمان‌های‌ ملی‌ در بسیاری‌ از كشورهای‌ اروپایی‌ ظهور كرده‌ و اخبار را پوشش‌ داده‌ و آنها را به‌ فروش‌ می‌رساندند.
پس‌ از اینكه‌ آسوشیتدپرس‌ ایلینویز قراردادهای‌ تبادل‌ با شبكه‌های‌ جهانی‌ امضا كرد، یونایتدپرس‌ در سال‌ ۱۸۹۷ با شكست‌ مواجه‌ شد. در سال‌ ۱۹۰۰ آسوشیتدپرس‌ ایلینویز كه‌ قصد داشت‌ اعضای‌ خود را در استفاده‌ از خدمات‌ محدود كند به‌ واسطه‌ قانون‌ ایالات‌ متحده‌ در سال‌ ۱۹۱۵ مبنی‌ بر ممنوع‌ اعلام‌ كردن‌ اعضای‌ استفاده‌ كننده‌ از خبرهای‌ آسوشیتدپرس‌ ایلینویز و حكم‌ یك‌ دادگاه‌ عالی‌ این‌ سازمان‌ منحل‌ اعلام‌ شد و بار دیگر در ایالت‌ نیویورك‌ به‌ عنوان‌ سازمانی‌ با عضویت‌ غیر انتفاعی‌ به‌ فعالیت‌ پرداخت‌ و از آن‌ پس‌ به‌ عنوان‌ آسوشیتدپرس (AP) شهرت‌ یافت‌. در سال‌ ۱۹۰۶، ویلیام‌ رادولف‌ هیرست‌ نیوز سرویس‌ اینترنشنال‌ (INA Intemationl News Service) را راه‌اندازی‌ كرد. اگرچه‌ یونایتدپرس‌ آسوسیشن‌ كه‌ اغلب‌ با عنوان‌ یونایتد پرس‌ از آن‌ یاد می‌شود، ارتباطی‌ با سازمان‌های‌ اولیه‌ نداشت‌ اما به‌ عنوان‌ بخشی‌ از روزنامه‌های‌ اسكریپس‌ هاوارد فعالیت‌ كرد و اخبار خود را به‌ فروش‌ می‌رساند.
AP, UP و INS‌ بتدریج‌ رشد كردند تا دهه‌ ۱۹۳۰ كه‌ فعالیت‌ خارجی‌ آنها باعث‌ شد از اتكا به‌ خبرگزاری‌های‌ اروپایی‌ رها شوند، این‌ امر موجبات‌ انعكاس‌ دیدگاه‌های‌ ملی‌ درباره‌ اخبار سیاسی‌ را فراهم‌ كرد.
در سال‌ ۱۹۸۵، INS‌ با UP ادغام‌ شده‌ و یونایتدپرس‌ اینترنشنال‌ را تاسیس‌ كردند كه‌ در دهه‌ ۱۹۸۰ با سازمان‌ خبری‌ بخش‌ خاورمیانه‌ ادغام‌ شد. پس‌ از جنگ‌ جهانی‌ دوم‌ بسیاری‌ از سازمان‌های‌ خبری‌ از جمله‌ رویترز، آسوشیتدپرس‌، خبرگزاری‌ فرانسه‌ (نام‌ تغییر یافته‌ آژانس‌ هاواس‌) به‌ صورت‌ مشترك‌ به‌ اعضای‌ ناشر آنها تعلق‌ گرفت‌.
در میان‌ سازمان‌های‌ خبری‌ كه‌ با رویترز همكاری‌ می‌كنند می‌توان‌ به‌ كنیدین‌ پرس‌، آسوسیتدپرس‌ استرالیا، و پرس‌ تراست‌ هندوستان‌ اشاره‌ كرد.
● خبرگزاری‌های‌ دولتی‌ جهان‌
مالكیت‌ خبرگزاری‌ها از سوی‌ دولت‌ از اوایل‌ دهه‌ ۱۹۰۰ آغاز شد و در سال‌ ۱۹۰۴ خبرگزاری‌ سن‌ پترزبورگ‌ تلگراف‌ از سوی‌ دولت‌ روسیه‌ پایه‌ گذاری‌ شد. در سال‌ ۱۹۱۸، اتحاد جماهیر شوروی‌ سابق‌ سازمانی‌ تحت‌ عنوان‌ روستا (Rosta) را به‌ واسطه‌ ادغام‌ خبرگزاری‌ تلگراف‌ و دفتر مطبوعات‌ دولتی‌ راه‌ اندازی‌ كرد كه‌ هفت‌ سال‌ بعد در سال‌ ۱۹۲۵ به‌ TASS تبدیل‌ شد كه‌ امروزه‌ با نام‌ TASS-ITAR، سازمان‌ خبری‌ رسمی‌ روسیه‌ از آن‌ یاد می‌شود.
در سال‌ ۱۹۱۵، آلمان‌ خبرگزاری‌یی‌ را تحت‌ عنوان‌ ترنس‌ اوشن‌ پایه‌ گذاری‌ كرد تا تبلیغات‌ جنگ‌ را برعهده‌ گیرد. شینهوا، خبرگزاری‌ چین‌ از دیگر خبرگزای‌های‌ دولتی‌ است‌ كه‌ در سال‌ ۱۹۳۱ به‌ عنوان‌ خبرگزاری‌ مردم‌ چین‌ تاسیس‌ شد كه‌ اخبار اقتصادی‌ و رسمی‌ را منعكس‌ كرده‌ و انتشار چندین‌ مجله‌ و روزنامه‌ را برعهده‌ داشت‌ و دانشكده‌ روزنامه‌ نگاری‌ خود را نیز پایه‌ گذاری‌ كرد. از سال‌ ۱۹۹۰، خبرگزاری‌های‌ مستقل‌ دراروپای‌ شرقی‌ شكل‌ گرفتند كه‌ در میان‌ آنها می‌توان‌ به‌ اینترفكس‌ روسیه‌ ویی‌ آم‌ پرس‌، رومانی‌ اشاره‌ كرد.
● خبرگزاری‌های‌ ایران‌
برخی‌ از خبرگزاری‌هایی‌ كه‌ در كشورمان‌ ایران‌ در حال‌ فعالیت‌ هستند عبارتند از خبرگزاری‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ (ایرنا)، خبرگزاری‌ دانشجویان‌ ایران‌، خبرگزاری‌ كار ایران‌، خبرگزاری‌ فارس‌، خبرگزاری‌ مهر.
در سال‌ ۱۳۱۳ اداره‌یی‌ به‌ نام‌ آژانس‌ پارس‌ در وزارت‌ امور خارجه‌ تشكیل‌ شد تا اخبار كشور را گردآوری‌ و در دسترس‌ مردم‌ و مطبوعات‌ قرار دهد و علاوه‌ بر این‌ دو نشریه‌ صبح‌ و عصر به‌ زبان‌های‌ فارسی‌ و فرانسه‌ برای‌ مسئولان‌ و خبرگزاری‌های‌ خارجی‌ وروزنامه‌ها منتشر و ارسال‌ می‌كرد.
آژانس‌ پارس‌ به‌ ترتیب‌ با خبرگزاری‌های‌ فرانسه‌، رویتر، آسوشیتدپرس‌ و یونایتدپرس‌ و آناتولی‌ قرارداد خبری‌ منعقد كرد و از سال‌ ۱۳۳۲ اخبار خبرگزاریها و رادیو تلویزیون‌ها و مطبوعات‌ را به‌ زبان‌های‌ مختلف‌ ترجمه‌ و منتشر می‌كرد. در سال‌ ۱۳۴۲ همزمان‌ با تاسیس‌ وزارت‌ اطلاعات‌، خبرگزاری‌ تحت‌ عنوان‌ خبرگزاری‌ پارس‌ به‌ این‌ وزارت‌ خانه‌ ملحق‌ و به‌ صورت‌ ۲۴ ساعته‌ فعالیت‌ خود را آغاز كرد. پس‌ از پیروزی‌ انقلاب‌ اسلامی‌ در سال‌ ۱۳۶۰ نام‌ سازمان‌ خبرگزاری‌ پارس‌ به‌ خبرگزاری‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ (ایرنا) تغییر یافت‌.
خبرگزاری‌ دانشجویان‌ ایران‌ پس‌ از ریاست‌ جمهوری‌ سید محمد خاتمی‌ در سال‌ ۱۳۷۶ تاسیس‌ شد و اكنون‌ در بخشهای‌ گوناگونی‌ از جمله‌ فرهنگی‌، اجتماعی‌، سیاسی‌، اقتصادی‌، فرهنگ‌ وادب‌ و هنر، فقه‌ و حقوق‌، انرژی‌ هسته‌یی‌، ورزشی‌ و بهداشتی‌ فعالیت‌ می‌كند.
خبرگزاری‌ كار ایران‌ (ایلنا) با عنوان‌ كامل‌ موسسه‌ اطلاع‌ رسانی‌ و خبرگزاری‌ كار ایران‌ پس‌ از دو ماه‌ فعالیت‌ آزمایشی‌ پنجم‌ اسفند ماه‌ سال‌ ۱۳۸۱ با هدف‌ بسط‌ و گسترش‌ فرهنگ‌ اطلاع‌ رسانی‌ بویژه‌ اعتلای‌ سطح‌ آگاهی‌ طبقه‌ شریف‌ كارگر فعالیت‌ خود را آغاز كرد. این‌ خبرگزاری‌ در حوزه‌های‌ اقتصادی‌، اجتماعی‌، سیاسی‌، فرهنگ‌ و اندیشه‌، كارگری‌، مجلس‌، ورزشی‌ و بین‌ الملل‌ فعالیت‌ می‌كند . خبرگزاری‌ كار ایران‌ با حمایت‌ خانه‌ كارگر جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ وارد عرصه‌ رقابت‌های‌ رسانه‌یی‌ شده‌ است‌.
خبرگزاری‌ فارس‌ در بهمن‌ماه‌ سال‌ ۱۳۸۱ همزمان‌ با فرارسیدن‌ سالگرد پیروزی‌ انقلاب‌ اسلامی‌ راه‌اندازی‌ شد. این‌ خبرگزاری‌ در بخش‌های‌ سیاسی‌، اجتماعی‌، اقتصادی‌، بین‌الملل‌، فرهنگ‌ و ادب‌، دیدگاه‌، سیاست‌ خارجی‌، انرژی‌ اتمی‌ فعالیت‌ می‌كند.
خبرگزاری‌ مهر نیز ازهجدهم‌ اسفند ماه‌ سال‌ ۱۳۸۱ فعالیت‌ آزمایشی‌ خود را آغازكرده‌ وپس‌ ازآن‌ ۲۹ اردیبهشت‌ ماه‌ سال‌ ۸۲ همزمان‌ با ۱۷ ربیع‌ الاول‌، سالروز ولادت‌ رسول‌گرامی‌ اسلام‌(ص‌) به‌ صورت‌ آزمایشی‌ برروی‌ شبكه‌ اینترنت‌ قرارگرفت‌ .این‌ خبرگزاری‌، اول‌ تیرماه‌ ۸۲ همزمان‌ با روز اطلاع‌ رسانی‌ دینی‌ فعالیت‌ رسمی‌ خود را آغاز كرد و اكنون‌ اخبار خود را به‌ چهار زبان‌ فارسی‌، انگلیسی‌، عربی‌ و اردو ارایه‌ می‌دهد. در حال‌ حاضر در تمام‌ حوزه‌های‌ فرهنگی‌ یعنی‌ بخش‌هایی‌ چون‌ هنر، ادبیات‌، دین‌ و اندیشه‌، دانشگاهی‌، تاریخ‌ و مفاخر، دفاع‌ مقدس‌ و همچنین‌ گروههای‌ اجتماعی‌، اقتصادی‌، سیاسی‌، بین‌ المللی‌، ورزشی‌ و عكس‌ فعال‌ است‌.

منبع : روزنامه اعتماد