چهارشنبه, ۱۰ بهمن, ۱۴۰۳ / 29 January, 2025
مجله ویستا
چاپ استاندارد در ایران; فاصله رویاها تا حقایق
بدین ترتیب شاید ما كارهای مرغوبی هم چاپ كنیم، ولی در برقراری ارتباط با جهان خارج و تعیین دقیق شرایط تولید و تضمین ثبات كیفیت و همزبانی و تعامل با سفارش‌دهندگان كارهای مرغوب خارجی دچار مشكل میشویم. راستی آیا چاپ مرغوب و بر اساس استانداردهای حرفه‌ای و تخصصی در ایران امكان‌پذیر است؟
شرقی‌ها به احساس‌گرایی و غربی‌ها به اثبات‌گرایی معروف هستند. این نگرش را كم و بیش در رفتارهای اجتماعی و حتی حرفه‌ای و تخصصی نیز می‌‌توان دید. در كشور ما و به‌ویژه در صنعت چاپ به دلایل مختلف- و بیشتر به دلیل بی‌‌اطلاعی از روشهای علمی و استاندارد- حس‌گرایی و رویه‌های فردی جای منطق علمی و رویه‌های استاندارد را گرفته است.
شاید شما هم دیده باشید وقتی به یك چاپكار در مورد كیفیت چاپ او انتقادی داشته باشید، بگوید كه <این كار با شما حرف می‌‌زند> البته این جمله قابل ترجمه نیست. یعنی اگر ما با یك مشتری خارجی طرف باشیم و او نسبت به كیفیت كار گلایه و شكایتی داشته باشد، به هیچ وجه درك نمی‌‌كند كه حرف زدن كار چاپی چه ربطی به شكایت او دارد. در این مورد باید استدلال‌های محكمه‌پسند و قابل قبول ارایه داد، یعنی روش‌ها و مشخصات فنی استانداردی را ارایه داد كه برای دست‌اندركاران فن، قابل تشخیص و ارزیابی باشد.
فوت وفن یك كار چاپی مرغوب، اغلب در هالهای از رمز و راز پوشیده میشود و به مهارت‌های فوق‌العاده این یا آن ماشین‌چی نسبت داده میشود. در حالی كه اگر استانداردهای این حرفه مورد نظر باشد، همه این فوت و فن‌ها قابل یادگیری و اجرا هستند. كافی است امكانات لازم فراهم شود و روشهای درست به‌كار گرفته شوند، در آن صورت بسیاری از چاپكاران قادر خواهند بود كارهای چاپی مرغوبی ارایه دهند.
تولید یك كار مرغوب چاپی تابعی است از متغیرهای مختلف كه در صورت انتخاب مطلوب آنها می‌‌توان به نتیجه مطلوب نیز امیدوار بود.
●متغیرها و عوامل مؤثر در كیفیت محصول چاپی
به‌طور كلی كیفیت كار چاپی وابسته به مشخصات فنی مواد مصرفی و عملیات مختلف است. اگر از طراحی بگذریم، در حوزه آماده‌سازی و چاپ، عوامل مختلفی در تدارك یك پروژه چاپی مؤثر هستند كه تغییرات آنها، تأثیر معینی در كیفیت كار به جا می‌‌گذارد. برای مثال انتخاب این یا آن ماشین چاپ، جایگزین كردن كاغذ و یا تغییر مركب و حتی اپراتور ماشین چاپ میتواند تأثیری محسوس در كیفیت كار چاپی داشته باشد.
●مراحل مؤثر در كیفیت كار چاپی عبارتند از:
طراحی، پیش‌از‌چاپ، چاپ و پس از چاپ.
هر كدام از این ایستگاه‌ها، خود دارای چندین مرحله عملیات و موارد قابل كنترل است.
●سه نكته
یك نكته قابل توجه در مورد كنترل‌های مراحل مختلف این است كه برخی از مراقبت‌ها به خاطر پایین آوردن ریسك كارهاست. هر چند كه از نظر تئوری، رعایت آنها الزامی نیست. در واقع رعایت آنها از باب احتیاط است و احتمال ایجاد اشكالات چاپی را پایین می‌‌آورد.
برای مثال پرهیز از به‌كار بردن قلم ریز و خطوط بسیار نازك در زمینه‌های رنگی، كاری محتاطانه است، در حالی كه ممكن است از نقطه نظر طراحی، كاری ظریف و زیبا باشد. در واقع یك چاپ درست و دقیق باید بتواند چنین كاری را با دقت و وضوح كامل به‌دست دهد، ولی بر اساس تجربه و به منظور رعایت تولرانس خطا و مجموعه مشكلاتی كه در عمل ممكن است پیدا شوند، شرط احتیاط آن است كه چنین مواردی- كه ریسك كار را بالا میبرند- هر چه كم‌تر باشند.
و نكته دوم این‌كه علاوه بر كنترل كیفیت و مراقبت‌های ضروری در هر مرحله از كار، ضروری است كه از ابتدا (یعنی در مرحله برنامه‌ریزی و طراحی) همه مراحل بعدی تا آخرین مرحله مورد نظر باشند و با در نظر داشتن چشم‌انداز انتهایی كار و اطلاع از ایستگاه‌های میانی، گام اول برداشته شود و ریز همه عملیات تكمیلی پس از چاپ نیز در مرحله طراحی مشخص باشد.
برای مثال در مورد به‌كار بردن ورنی تكه‌ای یا طلاكوب و یا استفاده از سلفون یا پوشش‌های دیگر، از ابتدا تصمیم‌گیری شود، زیرا انتخاب هر یك از گزینه‌ها در انتخاب مواد مصرفی و برخی عملیات چاپ مؤثر هستند. حسن دیگر این پیش‌بینی‌ها، رعایت دقیق زمان‌بندی، جلوگیری از اتلاف وقت و دوباره كاری است.
نكته سوم هم این است كه رعایت استانداردها و كنترل كیفیت در اغلب موارد هزینه بیشتری ایجاد نمی‌‌كند و برعكس، در اغلب موارد به خاطر جلوگیری از خطاها، مانع از ضرر و زیان‌های احتمالی شده و از نظر اقتصادی نیز به صرفه است، ضمن این‌كه با رضایت بیشتری تداوم فعالیت و كسب درآمد را تضمین می‌‌كند.>
پس از این مقدمه‌چینی‌ها، اینك به اختصار به برخی موارد كنترل كیفیت در مراحل مختلف اشاره می‌‌كنیم:
▪ملاحظات طراحی
از آنجا كه طراحی جنبه هنری كار محسوب میشود، رعایت معیارهای زیباشناسی و اصول گرافیك و مبانی رنگ در آن جنبه حیاتی دارد. به راستی كه زیبایی یك كار قبل از هر چیز مرهون طراحی آن است. اما چون این جنبه از كار به طور مستقیم به صنعت چاپ مربوط نمیشود، در اینجا تنها به چند نكته مهم در مرحله طراحی اشاره میشود:
انتخاب كاغذ یا سطح چاپی، تعیین تعداد رنگ، رعایت دقیق ابعاد كار متناسب با كاغذ و مقوای مصرفی، انتخاب عكس‌ها و اریژینال‌های مرغوب، رعایت بزرگنمایی تصاویر در حد مجاز با در نظر گرفتن رزولوشن و ابعاد تصویر، كنترل دقیق و اصلاح رنگ و رتوش تصاویر، انتخاب رنگ‌هایی كه در كار چاپ چهار رنگ و با روش چاپی مورد نظر قابل دستیابی باشند، انتخاب فونت‌ها و قلم‌ها متناسب با زمینه رنگی، رعایت حجم مركب مجاز بر روی كاغذ یا مقوای مصرفی، مشورت در مورد عملیات پس از چاپ و رعایت موانع و محدودیت‌های آنها و ...
▪لیتوگرافی پیش‌از‌چاپ
آماده‌سازی یا عملیات پیش‌از‌چاپ، به عنوان پایه‌گذار سرنوشت كار چاپی، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. اگر پلیت آماده چاپ، هرگونه اشكال و ایرادی داشته باشد، بهترین مركب‌ها و ماشین‌آلات چاپ هم نمی‌‌توانند آن را جبران كنند.
به‌طور كلی چهار جنبه در مرحله پیش‌از‌چاپ حائز اهمیت است:
اول این‌كه با توجه به شناختی كه لیتوگراف ماهر از شرایط چاپ دارد، برخی اصلاحات ضروری را روی تصاویر و رنگ‌ها انجام دهد و مواردی را كه احتمال ایجاد دردسر و خطای چاپی را بالا میبرند، گوشزد كرده، تا حد امكان برطرف سازد.
دوم این‌كه با روشهای استاندارد، دقت عملكرد دستگاه‌ها ارزیابی شود و عملیات مختلف به دقت انجام شوند.
سوم این‌كه دستگاه‌ها، تجهیزات و مواد مصرفی مرغوب به‌كار گرفته شود و در هر یك از فیلم‌ها، پلیت‌ها، داروها و منبع نورهای مورد استفاده، مطابق دستورالعمل و مشخصات فنی توصیه شده توسط كارخانه سازنده و در شرایط محیطی استاندارد عمل شود.
چهارم این‌كه با وجود همه مراقبت‌ها با یكی از روشهای استاندارد نمونه‌گیری قبل از چاپ، از كیفیت كار اطمینان حاصل شود و با ملاحظه دقیق و تخصصی نمونه‌گیری، ضمن گرفتن تأیید مشتری، آخرین اصلاحات و بازبینی‌ها به عمل آید و نمونه پیش‌از‌چاپ به عنوان راهنمای عمل چاپكاران، به همراه پلیت ارسال شود.
هر چهار نكته در مورد مرحله پیش‌از‌چاپ در همه روشهای چاپی صدق می‌‌كند، چه كلیشه‌سازی برای چاپ فلكسو باشد، چه سیلندرسازی برای چاپ هلیوگراور و چه تهیه پلیت برای چاپ افست. در این رابطه انجام عملیات توسط افراد كاردان و سطح معینی از دانش فنی و تجربه حرفه‌ای، بدیهی قلمداد شده است.
اگر به اختصار وضعیت موجود لیتوگرافی‌ها و مراكز آماده‌سازی پیش‌از‌چاپ ایران را از نظر بگذرانیم، با اشكالات جدی در هر چهار مورد مواجه میشویم. همین جا این نكته روشن شود كه ریشه بسیاری از این مشكلات در آموزش‌ها و رویه‌های معمول وعادت‌ها و سنت‌های دست‌اندركاران است و تنها به خرید و نصب دستگاه‌های جدید مربوط نمیشود.
در مورد اول، لیتوگرافان با تجربه، عملكرد بهتری دارند. اما برخی از كارها كه در مرحله طراحی انجام گرفته، در اینجا بدون هشدار و توجه خاصی، از زیردست لیتوگراف رد می‌‌شوند. یكی از اشكالات معمول، استفاده از چهار رنگ تنپلات یا درصد بالا از چهار رنگ است. در حالی كه هر كاغذی تحمل حجم معینی از مركب را دارد و استفاده بیشتر از آن حد، تنها ریسك كار را بالا می‌‌برد.
وظیفه لیتوگراف تنها گرفتن خروجی نیست، بلكه برای رسیدن به كیفیت مطلوب، اعمال كنترل‌ها در تمام مراحل خطرآفرین، در كار چاپی ضروری‌اند.
كنترل حروف، موارد اور پرینت، لب‌پوشانی رنگ‌ها و جلوگیری از سفیدك زدن، ده‌ها نكته ظریف دیگر، به عهده لیتوگراف است.
یكی از ساده‌ترین كارهایی كه لیتوگراف با تجربه باید در ارتباط با آماده‌سازی سفارش برای خروجی انجام دهد، تذكر به سفارش‌دهنده و طراح در مورد رنگ‌هایی است كه در سیستم چاپ مورد نظر (مثلاً در دستگاه افست) به‌دست نمی‌‌آیند و هدایت آنها برای اصلاح رنگ و یا استفاده از رنگ پنجم و ششم و ... است.
جالب است كه نرم‌افزار جدیدی كه به همراه دستگاه‌های ایمیج‌ستر و به‌ویژه پلیت‌ستر عرضه می‌‌شوند، بسیاری از این كنترل‌ها را انجام میدهند ولی كم نیست مواردی كه خریداران این دستگاه‌ها از خرید سیستم ورك فلو یا گردش‌كار اجتناب ورزیده‌اند و حتی بعضی از آنهایی كه سیستم گردش‌كار دیجیتال را خریداری كرده‌اند، مهارت‌های خود را بر استفاده از آنها ترجیح داده‌اند. بدین ترتیب ضمن هدر دادن منابع و بلا‌استفاده گذاشتن سرمایه‌گذاری، به كیفیت كارها نیز آسیب می‌‌رسانند.در مورد سه نكته دیگر باید گفت كه استفاده از تجهیزات و روشهای استاندارد در لیتوگرافی‌های ایران چندان شناخته شده نیست و به جز معدودی از آنها، ضرورت آن را جدی نگرفته‌اند.
تست‌های استانداردی كه از طرف مؤسسات تحقیقاتی معتبر (مانند فوگرا) ارایه می‌‌شوند، در اینجا كم‌تر شناخته شده‌اند.
كالیبراسیون دستگاه‌ها، از اسكنر و مونیتور گرفته تا ایمیج‌ستر، پروسسور و قیدكپی، دارای روشهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری استانداردی هستند كه در لیتوگرافی‌های ما مورد اعتنا قرار نمی‌‌گیرند.
چند لیتوگرافی را می‌‌شناسید كه از دنسیتومتر استفاده كنند؟ چه تعداد از مراكز پیش‌از‌چاپ شرایط ظهور و ثبوت فیلم‌های خود و وضعیت داروی پروسسور را هر روز صبح با تست خروجی كنترل می‌‌كنند؟
چند لیتوگرافی از روش كنترل كیفیت نور استاندارد در قیدكپی اطلاع دارند و ابزار و روشهای مناسب آن را به‌كار می‌‌گیرند؟
چند كارگاه لیتوگرافی می‌‌شناسید كه از نظر دما و رطوبت محیط دارای شرایط مناسب باشد؟
چند مدیر فنی لیتوگرافی سراغ دارید كه دستورالعمل‌های هر یك از فیلم‌ها و پلیت‌ها و داروها را به درستی مطالعه كند و بر آن اساس از آنها استفاده كند؟ چند لیتوگرافی با انواع نمونه‌گیری آشنا هستند و به درستی از آن استفاده می‌‌كنند؟ چند لیتوگراف سراغ دارید كه برای تنظیمات شرایط خروجی، پروفایل ماشین چاپ مورد نظر را بپرسد و آنها را رعایت كند؟ چند لیتوگرافی انواع ترام‌ها را متناسب با ماهیت طرح و اریژینال، به شما پیشنهاد می‌‌كنند؟
متأسفانه در حالی كه این موارد پایه‌ای كم و بیش در اغلب لیتوگرافی‌ها با اشكال مواجه است، با صحبت درباره ترامFM و موارد مشابه این كاستی‌ها لاپوشانی میشود.جا دارد به مصداق <عیب آن جمله بگفتی، هنرش نیز بگوی> گفته شود كه بسیاری از این نارسایی‌ها ناشی از فقدان نظام آموزشی و كوتاهی كردن برخی فروشندگان دستگاه‌ها و تجهیزات نسبت به انتقال دانش فنی و روشهای كنترل است و در اغلب موارد آن‌چه موجب كاهش ریسك‌ها و دستیابی به كیفیت نسبی كارها میشود، همانا تجربه اپراتورها و استادكارانی است كه با رنج و مرارت و پس از آزمون و خطای بسیار، پاره‌ای از مشخصات فنی را در عمل دریافته‌اند و به راه‌حل‌هایی متناسب با شرایط چاپخانه‌ها رسیده‌اند.
و بی‌‌انصافی است اگر همه گناه‌ها به گردن كاركنان لیتوگرافی‌ها انداخته شود. در این مورد مسؤولان دولتی، نهادهای صنفی، فروشندگان كالاها و تجهیزات و مدیران كارگاه‌ها هر كدام به سهم خود مسؤول هستند. بر این فهرست باید نام مشتری و سفارش‌دهنده نیز افزوده شود كه سطح انتظار او موجب ارتقای كیفیت نمیشود و در صورتی كه توقع رعایت استانداردها را داشته باشد، حاضر به پرداخت هزینه‌های آن نیست، در صورتی كه رعایت این استانداردها مستلزم صرف وقت و هزینه برای آموزش، خرید تجهیزات و استفاده از مواد مصرفی مرغوب و به‌كارگیری نیروی انسانی ماهر است. چنین امكانات و خدماتی البته می‌‌بایست با پرداخت هزینه از سوی مشتریان جبران شود.
●مرحله چاپ
چاپ عمل بسیار دقیقی است، به‌ویژه وقتی صحبت از چاپ رنگی مرغوب در میان است، ده‌ها نكته فنی و تخصصی در كیفیت آن دخیل‌اند.
برای اهمیت دقیق بودن چاپ كافی است توجه كنیم كه نقاط رنگی بسیار ریزی كه با ذره‌بین قابل دیدن هستند، با سرعت حدود ۱۰ هزار برگ در ساعت روی سطح چاپی كنار یكدیگر می‌‌نشینند و حتی انحراف چند میكرونی هم میتواند كیفیت كار را مخدوش سازد. در این مورد البته ماشین چاپ و امكاناتی كه روی ماشین‌های جدید گذاشته میشود، در كیفیت و دقت كار مؤثر است، اما علاوه بر ماشین، تجربه اپراتور و دانش فنی او، بیشترین نقش را در كیفیت كار چاپی دارد. زیرا او می‌‌بایست به سرعت نسبت به تغییرات و یا اشكالات احتمالی واكنش نشان دهد و با تشخیص علت آن راه‌حل مناسب را به كار بندد.
شناخت استانداردهای ماشین چاپ از نظر سلامت سیستم تغذیه مركب، خواص آب، انواع لاستیك، ترتیب رنگ‌ها در هنگام چاپ، استفاده از داروها و مواد مصرفی مرغوب مطابق دستورالعمل سازنده، شناخت اشكالات چاپی و در دسترس بودن راهنمای عیب‌یابی، استفاده از تجهیزاتی مثل دنسیتومتر و اسپكتروفتومتر، شناخت دقیق نوار كنترل رنگ (بر اساس استاندارد فوگرا یا مشابه آن)، اطلاع نسبی از خواص كاغذ و مقوا و فیلم‌های چاپی و نیز انواع مركب‌ها و ...برای دستیابی به یك چاپ خوب، ضروری هستند. به موارد گفته شده می‌‌توان چندین مورد دیگر افزود. مهم این است كه شرایط رعایت استانداردها در چاپخانه فراهم باشد.
وقتی محیط قریب به اتفاق چاپخانه‌های ما از نظر میزان دما و رطوبت در فصول مختلف سال، درحد استاندارد ثابت نگه داشته نمیشود و سیستم كنترل و تنظیم دما و رطوبت در چاپخانه وجود ندارد، به‌طور پایه‌ای، زمینه برای بروز مشكلات چاپی مهیاست.
اغلب اپراتورهای چاپخانه انس و الفتی با نوار كنترل رنگ در لبه فرم چاپی ندارند و به‌طور كلی با تست شیت استاندارد ماشین چاپ آشنا نیستند.
پانچ پلیت‌ها اغلب با دستگاه‌های دقیق پانچ صورت نمی‌‌گیرد. پ.هاش آب به درستی كنترل نمیشود، افزودنی‌ها و شوینده‌های استاندارد استفاده نمیشود و همه توصیه‌ها برای خودداری از مصرف نفت و بنزین و نیز اس.پی.آ مورد بی‌اعتنایی قرار میگیرد.
كم‌تر پیش می‌‌آید كه نوع لاستیك مصرفی متناسب با كار چاپی تعویض شود. انتخاب كاغذ و مركب كه با محدودیت فراوان همراه است و معمولاً هر نوآوری و تغییر كاغذ و مركب در چاپخانه‌های ما با مقاومت ماشین‌چی روبه‌رو میشود و ریسك كار بالا می‌‌رود.
در این مورد نیز همانند آن‌چه در مورد لیتوگرافان گفته شد، باید ضمن انتقاد به روشهای سنتی و سیستم آموزش استاد-شاگردی، سپاسگزار اپراتورها و ماشینچی‌های باتجربه‌ای بود كه علی‌رغم همه كاستی‌های اجرایی، سطح نسبتاً مطلوبی از كیفیت چاپ را حفظ كرده‌اند و همچنان انتقادها را به‌طور عمده متوجه مدیریت كلان صنعت چاپ، برنامه‌ریزان و مسؤولان و مدیران دانست.
●پس از چاپ
پس از چاپ، دنیای وسیعی است كه صحافی، صنایع تبدیلی و عملیات تكمیلی را شامل میشود. رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین عملیات پس از چاپ كه در چاپخانه‌ها انجام میشود، صحافی، جعبه چسبانی، ورنی‌زنی و سلفون‌كشی است. تقریباً تمام اشكالات مربوط به آموزش فنی، كالیبره بودن دستگاه‌ها، استفاده از مواد مصرفی مرغوب و در این رشته‌ها نیز كم و بیش به چشم می‌خورد.
در این مورد گاه اشكالات در ساده‌ترین كارها رخ می‌دهد و حتی نسبت به دقت و تیزی تیغ برش توجه كافی مبذول نمیشود و چه بسا كه نسبت به انحراف ۱ میلی‌متری، حساسیتی وجود ندارد.
فقر تجهیزات و مواد مصرفی مرغوب نیز در این حوزه‌ها معمولاً چشمگیرتر است. این در حالی است كه كارگران و نیروی انسانی شاغل در این بخش‌ها اغلب شرایط كار و درآمد نامناسبی دارند.
●نتیجه‌گیری
با توجه به مطالبی كه گفته شد تنها معدودی از مراكز آماده‌سازی و چاپ قابلیت اجرای چاپ در شرایط استاندارد را دارند، اما در سطح وسیع به خاطر محدودیت‌های آموزشی، مدیریتی، مواد مصرفی و تجهیزات و نیز رویه‌های كاری، صنعت چاپ در كشور ما از شرایط چاپ استاندارد فاصله دارد.
این در حالی است كه اعمال بسیاری از رویه‌های استاندارد، مستلزم هزینه ناچیز بوده و در صورت تمایل و آگاهی مدیران به تدریج قابل دستیابی خواهد بود.
نویسنده : مرتضی تفرشی
منبع : مجله صنعت چاپ
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست