بررسی شناخت پوشش گیاهی بیابانهای منطقه آران وبیدگل

شناخت ، نخستین گام در تحقیق است. بشر از آغاز تمدن خویش به صورت ابتدایی تلاش نموده است تا پدیده های اطراف خود را شناسایی و از آنها برای رفع نیازها و به ویژه تغذیه خود استفاده نماید.
شناخت محیط پیرامون و کسب اطلاع از ویژگیها خاص انسان است که برای پیشبرد اهداف خود ، دانسته ها را به عنوان ابزاری در اختیار می گیرد.
منابع طبیعی تجدید شونده که در اصل زیر بنای ادامه حیات مادی کشورها به شمار می روند ، نه تنها از این قاعده مستثنی نیستند، بلکه به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد خود، شناخت آنها اولویت و حساسیت خاصی دارد.
بررسی منابع زمینی به عنوان پیش نیاز در اجرای بسیاری از طرحهای تحقیقاتی ، مطالعاتی ، اجرایی مطرح است و داده های مربوط به پوشش گیاهی از مهمترین لایه های اطلاعاتی منابع زمینی محسوب می گردند. بهره برداری بهینه و پایدار از منابع طبیعی تجدید شوند ، نیازمند شناسایی دقیق استعدادها و توانمندیهای بالقوه این قبیل منابع است و از آنجایی که بوم سازان منابع طبیعی به لحاظ تنوع ساختاری و تاثیر متقابل عوامل زنده و غیر زنده ، دارای عملکردی متفاوت می باشند بنابراین شناخت استعدادها و بررسی روابط ارگانیک موجود بین عناصر بوجود آورنده هر بوم ساز ، ضروری می نماید تا بدینوسیله نحوه رفتار انسان به عنوان مهمترین جزء زنده و برهم زننده تعادل طبیعی تعیین و مشخص گردد. اهمیت وضع موجود و ترسیم دورنمای آینده اکوسیستمهای طبیعی زمانی روشن تر می گردد که بر حساسیت و شکننده بودن اکوسیستمهای موجود در مناطق خشک و نیمه خشک واقف گردیم و با علم به اینکه کشور ایران زمین اساسا" در منطقه ای خشک و نیمه خشک از جهان واقع شده است ، ضرورت تسریع در شناسایی مناطق با ویژگیهای بوم شناختی همگن آشکار می گردد تا بلکه با اطلاع و آگاهی از استعدادهای بالقوه این مناطق و سازشهای بوم شناختی ، زمینه بهره گیری و مناسبتر و پایدارتر از منابع طبیعی فراهم گردد.
طرح شناخت مناطق اکولوژیک با هدف شناسایی وضع موجود و استعدادهای بالقوه عرصه های منابع طبیعی و نیز تعیین عوامل موثر در تغییرات مداوم اکوسیستمهای تشکیل دهنده این عرصه ها از سال ۱۳۶۸ در سطح کشور آغاز شده است. با اجرای این تحقیق توانمندیها ، ظرفیتها و حساسیتهای موجود در عرصه های منابع طبیعی برای دستگاههای اجرایی کشور جهت حفظ و حراست ، احیاء و توسعه بهره برداری مشخص و از سوی دیگر زمینه های مختلف تحقیقاتی برای اجرای طرحهای کاربردی تعیین می گردد.
طرح شناخت مناطق اکولوژیک کشور در قالب شیت آران مقایس ۰۰۰/۲۵۰ : ۱ به مساحت حدود ۰۰۰/۵۲۶/۱ هکتار از اراضی به اجرا در آمد ، در این بررسی محدودهء تیپهای گیاهی و سایر واحدهای کاربردی اراضی روی نقشه های توپوگرافی با مقیاس ۰۰۰/۵۰ : ۱ تعیین گردیده ، طبقه بندی و تفکیک تیپهای گیاهی به روش آمیخته از سیمای ظاهری (Physiognomy ) و فلوریستیک ( توجه به ترکیب گونه ای ) انجام گرفته است.
نام تیپهای گیاهی براساس دو تا سه گونه غالب گیاهی در منطقه مشخص گردیده است. به منظور تهیه نقشه پوشش گیاهی ، نقشه های مذکور با مقیاس ۰۰۰/۲۵۰ : ۱ تبدیل و سایراطلاعات از قبیل : خاک ، منابع اراضی ، زمین شناسی و شیب اراضی از منابع قابل دسترس تهیه گردید. نتایج بدست آمده از این بررسی نشان داد که تیپهای گیاهی حدود ۱۱۲۳۶۷۸ هکتار ( ۶۴/۷۳ درصد) از مساحت منطقه را پوشش داده اند ، اراضی کشاورزی ۶۳۱۰۷ هکتار ( ۱۴/۴ درصد ) & اراضی فاقد پوشش گیاهی برابر ۳۱۰۸۱۶ هکتار ( ۳۷/۲۰ درصد ) و اراضی سنگلاخی برابر ۲۷۶۶۴ هکتار ( ۸۱/۱ درصد ) و سرانجام اراضی شهری و ساخته شده برابر ۷۴۳ هکتار (۰۵/۰ درصد) می باشد. در این مطالعه ۶۹ درصد تیپ گیاهی در غالب ۱۳ گروه شناسایی و تفکیک گردیده است.

محقق ایستگاه تحقیقات مناطق خشک و بیابانی کاشان

منبع : کویر ایران